Ulf von Euler
Z Wikipedii
Ulf Svante von Euler (ur. 7 lutego 1905 w Sztokholmie, zm. 9 marca 1983), fizjolog szwedzki, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny 1970.
Był synem chemika Hansa von Eulera-Chelpina, profesora Uniwersytetu w Sztokholmie i laureata chemicznej Nagrody Nobla w 1929. Studiował medycynę w Karolińskim Instytucie Medyczno-Chirurgicznym w Sztokholmie, w 1939 został profesorem tego instytutu. Instytut Karoliński wyłonił komitet noblowski w dziedzinie medycyny, w skład którego Euler wchodził w latach 1953-1960 oraz był sekretarzem 1961-1965; w latach 1965-1975 Euler był prezesem Fundacji im. Nobla. Wchodził w skład wielu towarzystw i organizacji naukowych, m.in. Królewskiej Akademii Nauk w Sztokholmie, Królewskiej Akademii Nauk w Kopenhadze, Niemieckiej Akademii Przyrodników w Halle (Niemcy), Royal Society w Londynie. Był laureatem Nagrody Stouffera, został odznaczony szwedzkim Orderem Gwiazdy Północnej.
W 1946 rozpoznał noradrenalinę jako przekaźnik impulsów nerwowych (tzw. neurotransmiter); stwierdził, że gromadzi się ona w zakończeniach nerwów. Za prace nad mediatorami uwalnianymi na zakończeniach nerwowych, mechanizmami ich gromadzenia, uwalniania i unieczynniania został laureatem medycznej Nagrody Nobla w 1970, wspólnie z Amerykaninem Juliusem Axelrodem i Brytyjczykiem Bernardem Katzem. Badania Eulera, Axelroda i Katza przyczyniły się do zrozumienia podstawowych problemów związanych z przekazywaniem informacji w układzie nerwowym oraz umożliwiły opracowanie nowych metod leczniczych w neurologii i psychiatrii.
Źródła:
- Beata Tarnowska (red.), Nagrody Nobla. Leksykon PWN, Warszawa 2001
1901: Behring • 1902: Ross • 1903: Finsen • 1904: Pawłow • 1905: Koch • 1906: Golgi, Ramón y Cajal • 1907: Laveran • 1908: Miecznikow, Ehrlich • 1909: Kocher • 1910: Kossel • 1911: Gullstrand • 1912: Carrel • 1913: Bárány • 1919: Bordet • 1920: Krogh • 1922: Hill, Meyerhof • 1923: Banting, Macleod • 1924: Einthoven • 1926: Fibiger • 1927: Wagner-Jauregg • 1928: Nicolle • 1929: Eijkman, Hopkins • 1930: Landsteiner • 1931: Warburg • 1932: Sherrington, Adrian • 1933: Morgan • 1934: Whipple, Minot, Murphy • 1935: Spemann • 1936: Dale, Loewi • 1937: Szent-Györgyi • 1938: Heymans • 1939: Domagk • 1943: Dam, Doisy • 1944: Erlanger, Gasser • 1945: Fleming, Chain, Florey • 1946: Muller • 1947: C.Cori, G.Cori, Houssay • 1948: Müller • 1949: Hess, Moniz • 1950: Kendall, Reichstein, Hench • 1951: Theiler • 1952: Waksman • 1953: Krebs, Lipmann • 1954: Enders, Weller, Robbins • 1955: Theorell • 1956: Cournand, Forssmann, Richards • 1957: Bovet • 1958: Beadle, Tatum, Lederberg • 1959: Ochoa, Kornberg • 1960: Burnet, Medawar • 1961: Békésy • 1962: Crick, Watson, Wilkins • 1963: Eccles, Hodgkin, Huxley • 1964: Bloch, Lynen • 1965: Jacob, Lwoff, Monod • 1966: Rous, Huggins • 1967: Granit, Hartline, Wald • 1968: Holley, Khorana, Nirenberg • 1969: Delbrück, Hershey, Luria • 1970: Katz, Euler, Axelrod • 1971: Sutherland • 1972: Edelman, Porter • 1973: Frisch, Lorenz, Tinbergen • 1974: Claude, Duve, Palade • 1975: Baltimore, Dulbecco, Temin • 1976: Blumberg, Gajdusek • 1977: Guillemin, Schally, Yalow • 1978: Arber, Nathans, Smith • 1979: Cormack, Hounsfield • 1980: Benacerraf, Dausset, Snell • 1981: Sperry, Hubel, Wiesel • 1982: Bergström, Samuelsson, Vane • 1983: McClintock • 1984: Jerne, Köhler, Milstein • 1985: Brown, Goldstein • 1986: Cohen, Levi-Montalcini • 1987: Tonegawa • 1988: Black, Elion, Hitchings • 1989: Bishop, Varmus • 1990: Murray, Thomas • 1991: Neher, Sakmann • 1992: Fischer, Krebs • 1993: Roberts, Sharp • 1994: Gilman, Rodbell • 1995: Lewis, Nüsslein-Volhard, Wieschaus • 1996: Doherty, Zinkernagel • 1997: Prusiner • 1998: Furchgott, Ignarro, Murad • 1999: Blobel • 2000: Carlsson, Greengard, Kandel • 2001: Hartwell, Hunt, Nurse • 2002: Brenner, Horvitz, Sulston • 2003: Lauterbur, Mansfield • 2004: Axel, Buck • 2005: Marshall, Warren • 2006: Fire, Mello
