Ukraińska Centralna Rada
Z Wikipedii
Więcej informacji co należy poprawić, być może znajdziesz na odpowiedniej stronie. W pracy nad artykułem należy korzystać z zaleceń edycyjnych. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość.
Możesz także przejrzeć pełną listę stron wymagających dopracowania.
POWSTANIE I DZIAŁALNOŚĆ UCR 17 marca 1917 roku z inicjatywy Towarzystwa Ukraińskich Postępowców (na czele z Jewhenem Czykałenką, Serhijem Jefremowem i Dmytrem Doroszenką) i Ukraińskiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej (pod przewodnictwem Wołodymyra Wynnyczenki i Symona Petlury) oraz przedstawicieli ukraińskich elit narodowych utworzono Centralną Radę, a na jej przewodniczącego wybrano Mychajła Hruszewskiego.
Wkrótce w jej skład weszła utworzona w kwietniu 1917 Ukraińska Partia Socjalistów - Rewolucjonistów. 19 kwietnia 1917 odbył się w Kijowie Ukraiński Kongres Narodowy, na którym 900 delegatów) z całej Ukrainy dokonało wyboru 150 przedstawicieli do Centralnej Rady oraz zatwierdziło M. Hruszewskiego na jej przewodniczącego. 17 maja 1917 roku przyłączyli się do niej także przedstawiciele ukraińskich kół wojskowych, a w czerwcu środowiska chłopskie. W skład Centralnej Rady weszli także przedstawiciele robotników i mniejszości narodowych.
Mając poparcie niemal wszystkich Ukraińców, 23 czerwca 1917 roku Centralna Rada wydała swój I Uniwersał. Proklamowano autonomię Ukrainy w ramach państwa rosyjskiego oraz utworzono rząd autonomiczny – Sekretariat Generalny. Składał się on z 8 ministerstw, a na jego czele stanął W. Wynnyczenko. Rosyjskie koło polityczne stanowczo sprzeciwiły się żądaniom wysuwanym przez Ukraińców. Jednak 13 lipca 1917 roku została zawarta ugoda między Rządem Tymczasowym a Centralną Radą. Strona ukraińska godziła się na odłożenie sprawy autonomii do chwili zwołania Ogólnorosyjskiego Zgromadzenia Ustawodawczego. Z kolei Rząd Tymczasowy uznał Radę za swą przedstawicielkę w pięciu guberniach (kijowskiej, podolskiej, połtawskiej, wołyńskiej i części czernihowskiej).
16 lipca 1917 roku wyższe postanowienia ugody zostały ogłoszone w wydanym przez Centralną Radę tzw. II Uniwersale. Jednak, jak się okazało, ustępstwa strony rosyjskiej były pozorne. 17 sierpnia 1917 Rząd Tymczasowy wydał instrukcję dla Sekretariatu Generalnego, w której jego rolę ograniczono w praktyce do wykonawcy poleceń rządu. Wobec powyższego Centralna Rada powinna była zerwać umowę i wykorzystując kryzys w Rosji, przystąpić do budowy niepodległego państwa ukraińskiego. Jednak stało się inaczej. Powodem był widoczny brak odpowiedniego kierownictwa w Centralnej Radzie, co zaowocowało niezdecydowanymi działaniami oraz sporami o zakres władzy. Brak doświadczenia u młodych polityków ukraińskich, brnięcie w niekończące się spory powodowało, że na drugi plan zeszły sprawy bezpieczeństwa, zaopatrzenia miast w żywność czy kwestie związane z forowaniem własnego wojska. Nie udało się także rozwiązać jednego z najbardziej palących problemów, sprawy rozdziału ziemi pomiędzy chłopów ukraińskich. W następstwie czego Centralna Rada zaczęła tracić poparcie społeczności ukraińskiej. Osłabienie pozycji Centralnej Rady zbiegło się z przewrotem bolszewickim w Piotrogrodzie. Bolszewicy nie wyobrażali sobie przyszłej Rosji komunistycznej bez Ukrainy. Początkowo Centralna Rada nie traktowała bolszewików jako swego pierwszoplanowego wroga. Wrogiem był Rząd Tymczasowy.
20 listopada 1917 roku ogłosiła ona swój III Uniwersał, w którym proklamowała utworzenie Ukraińskiej Republiki Ludowej. Zapowiedziano w nim także przekazanie całej ziemi w ręce chłopów, ustanowienie ośmiogodzinnego dnia pracy, kontroli nad wytwarzaniem towarów, zniesienie kary śmierci, reformę sądownictwa oraz obiecano autonomię narodową dla mniejszości narodowych.
Ogłoszono także dekret o przeprowadzeniu 9 stycznia 1918 roku wyborów do Ukraińskiego Zgromadzenia Konstytucyjnego. Prawo wyborcze uzyskiwali wszyscy mieszkańcy Ukrainy (także Kobiety) którzy ukończyli 20 rok życia. Jednak późniejsze walki uniemożliwiły pełne przeprowadzenie wyborów. Z tych powodów Zgromadzenie Konstytucyjne nie zebrało się. 16 grudnia 1917 uznali Centralną Radę za wroga ludu i ogłosili powstanie Ukraińskiej Republiki Radzieckiej. Rada Komisarzy Ludowych w formie ultimatum zażądała od Centralnej Rady zaprzestania działań przeciwko bolszewikom. Gdy odrzucono ultimatum, na Ukrainę wkroczyły wojska bolszewickie.
W starciu z bolszewicką inwazją wyszła na jaw cała słabość przygotowań Centralnej Rady do wojny o utrzymanie niepodległości, a zwłaszcza jej niezrozumiałe bagatelizowanie spraw związanych z tworzeniem własnych wojsk. W tym czasie dysponowała ona jedynie około 15- tysięczną armią, którą dowodził Symon Petlura. Wojska bolszewickie cały czas posuwały się naprzód. W styczniu zajęły Odessę, Chersoń i Aleksandrowsk. 9 lutego 1918 wojska bolszewickie zajęły Kijów. Rząd URL przeniósł się na Wołyń.
Parcia armii bolszewickiej nie mogły powstrzymać styczniowe działania Centralnej Rady. W styczniu 1918 roku ogłosiła ona swój IV Uniwersał, w którym stwierdzono: od dzisiaj Ukraińska Republika Ludowa staje się niepodległym od nikogo niezależnym, wolnym, suwerennym Państwem Narodu Ukraińskiego
W obliczu nacierających wojsk bolszewickich, ostatnią nadzieją na utrzymanie władzy było dla Centralnej Rady uzyskanie pomocy z zewnątrz. 9 lutego 1918 doszło do podpisania traktatu. Na jego mocy ustalono granicę między URL a Austro-Węgrami, którą stała się dawna granica między monarchią habsburską a Rosją. Podpisanie traktatu, a następnie wkroczenie ponad 450 – tysięcznej armii i austro-węgierskiej na Ukrainę umożliwiło rządowi ukraińskiemu i Centralnej Radzie powrót do Kijowa. Jednak nie wzbudziło to wielkiego entuzjazmu u ludności ukraińskiej. Wkraczające armie podzieliły Ukrainę na strefy wpływów (północną-niemiecką, południową-austrowęgierską), nadmiernie eksploatując ją gospodarczo. Nie mogły temu zapobiec władze ukraińskie, w łonie których ponownie rozgorzały konflikty polityczne destabilizujące pracę Centralnej Rady oraz powodujące kryzysy rządowe.
29 kwietnia 1918 roku odbywający się w Kijowie Zjazd Włościański obwołał władcą Ukrainy byłego generała armii carskiej Pawła Skoropadskiego. Przy pomocy wojsk niemieckich dokonano aresztowania rządu i rozpędzono Centralną Radę. Władzę objął Paweł Skoropadski, przyjął tytuł hetmana Ukrainy i ogłosił uroczyście powstanie państwa ukraińskiego – Ukrajinżkoju Derżawu.
