Tomás de Torquemada
Z Wikipedii
Tomás de Torquemada (1420 - 16 września 1498) - hiszpański duchowny, w latach 1452-1474 przeor klasztoru w Segowii, w latach 1483 – 1498 Generalny Inkwizytor Kastylii, Walencji i Aragonii, od 1487 najwyższy sędzia apelacyjny inkwizycji hiszpańskiej, doradca i spowiednik Izabeli I Katolickiej oraz Ferdynanda II Katolickiego. Należał do zakonu dominikanów. Był podobno wegetarianinem.
Od najmłodszych lat wykazywał wielkie uzdolnienia do nauki i ponadprzeciętną inteligencję.
Stworzył - nowatorski jak na owe czasy - tzw. "Kodeks Torquemady", który regulował działania inkwizycji. Szczególnie zwracał uwagę na humanitaryzację przesłuchiwania podejrzanych, czym ucywilizował stosowanie tortur. Np. zgodnie z "Kodeksem..." przyznanie się podejrzanego do winy na torturach nie było wiążące i nie stanowiło dowodu w sprawie.
Głównym celem inkwizytorskiej działalności Torquemady byli „nowi chrześcijanie” pochodzenia żydowskiego, przezywani też marranos, „wieprze”, podejrzewani stale o potajemne wyznawanie judaizmu.
Dla niektórych krytyków Kościoła katolickiego Torquemada stał się symbolem okrucieństwa i fanatyzmu religijnych dygnitarzy. Oskarżono go niesłusznie o kierowanie prześladowaniami Żydów (głoszono też, że wpłynął na decyzję o wygnaniu ich z Hiszpanii w 1492 roku), muzułmanów i konwertytów.
Środowiska antykatolickie uznają go często go za symbol tępienia przez kościół niezależnych ruchów intelektualnych. Twierdzą, że pod jego rządami Święta Inkwizycja nabrała charakteru policji ideologicznej. Torquemadę oskarżano o to, że w czasach sprawowania przez niego urzędu Generalnego Inkwizytora tysiące ludzi spłonęło na stosach, a wielu heretyków poddano torturom.
Liczbę faktycznie wydanych przez hiszpańską inkwizycję w czasach Torquemady wyroków śmierci ocenia się różnie. Starsze badania podają liczbę ok. 8800 egzekucji na stosie, nowsze ograniczają to do ok. 2000. Tym niemniej, na podstawie informacji przekazanych przez Bachillera Andrésa Bernáldeza (Hist. de los Reyes Católicos - 700 osób spalonych w samej Sewilli do 1488) oraz Zurity, XVI-wiecznego sekretarza Inkwizycji (Anales, Lib. xx, cap. xlix - ponad 4000 spalonych w samej Sewilli do 1520), można śmiało przyjąć podaną przez Hernando de Pulgara (Crónica, P. ii, cap. Lxxvii), sekretarza królowej Izabeli, liczbę 2000 spalonych na stosie w całej Hiszpanii najpóźniej do roku 1490, kiedy to kończą się zapisy w kronice Pulgara[1]. Jeżeli w drugiej połowie swojej działalności Torquemada był równie gorliwy to ilość spalonych na stosie z wyroku Inkwizycji hiszpańskiej za jego życia mogła dojść do 4000.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Hasło The Catholic Encyclopedia o Torquemadzie (en)
- Wydanie internetowe książki Longhursta The Age of Torquemada (en)
[edytuj] Bibliografia
- J. E. Longhurst, The Age of Torquemada, Sandoval NM, Coronado Press, 1962.
- Leszek Biały, Dzieje inkwizycji hiszpańskiej, Warszawa, Książka i Wiedza 1989.
- V.Messori, Czarne karty Kościoła (wyd. polskie 1998).
- Sto punktów zapalnych w historii Kościoła (wyd. polskie 1999, PAX).
- Henry Kamen Inkwizycja Hiszpańska, Państwowy Instytut Wydawniczy, 2005.
- Jerzy Cepik- "Torquemada". Wydawnictwo Poznańskie. Poznań 1986
