Tinclad

Z Wikipedii

Tinclad to popularne określenie amerykańskich lekko opancerzonych kanonierek rzecznych z okresu wojny secesyjnej w USA, operujących na rzece Missisipi i jej dopływach.

Wraz z postępami wojsk i marynarki wojennej unionistów na Missisipi i zaangażowaniem stosunkowo niewielkiej ilości posiadanych kanonierek pancernych w przełamywaniu oporu konfederatów w głównych punktach ich oporu, widoczna stała się potrzeba posiadania większej ilości okrętów do patrolowania rzeki. Okręty te mogły być słabiej opancerzone od kanonierek pancernych, gdyż głównym zagrożeniem z jakim się miały spotykać był ostrzał z broni ręcznej. Drugim powodem ich powstania były działania w górnej części płytszych rzek Cumberland i Tennessee, gdzie wymagane były lekkie okręty o niewielkim zanurzeniu, przy tym szybsze od ciężkich kanonierek pancernych.

Wynikiem tych potrzeb była budowa 76 okrętów, nazwanych tinclad (ang. "pokryty blachą"). Wbrew nazwie, były one głównie chronione drewnem, a w niewielkiej części żelazem. Budowę tincladów rozpoczęto w połowie 1862, pierwsze z nich weszły do akcji w sierpniu 1862. Okręty te były przebudowywane w Cairo i Mound City z typowych amerykańskich rzecznych statków handlowych tego okresu, głównie tylnokołowców i nieco mniej licznych bocznokołowców. Ponieważ były przebudowywane z różnych jednostek, wszystkie różniły się od siebie, lecz jednocześnie były przebudowane w podobny sposób i miały podobne cechy konstrukcyjne. Na tinclads przebudowywano rzeczne statki handlowe długości ok. 45 m, wyporności ok. 200 ton.

Przebudowa polegała zwykle na obudowaniu dolnej partii nadbudówek na głównym pokładzie kazamatą z grubego drewna. Zwykle przednia ściana kazamaty była pochyła, boczne ściany były pionowe. Większość jednostek otrzymała wzmocnienie osłony w postaci płyt żelaznych grubości 12-25 mm w przedniej części kazamaty i wokół maszyn parowych. Górna część nadbudówki z kabinami załogi była zachowana nieopancerzona, wystająca nad kazamatą. Z okrętów usuwano natomiast trzecie piętro nadbudówek (tzw. texas). Sterówkę, umieszczoną na nadbudówkach, obniżano i lekko opancerzano.

Uzbrojenie tincladów różniło się, lecz zwykle składało się z 2-3 gładkolufowych dział 12-funtowych lub 24-funtowych na każdej burcie (w baterii burtowej) i 2 cięższych dział (np. 32-funtowych) w dziobowej ścianie kazamaty. Działa umieszczone były w kazamacie i strzelały przez strzelnice.

Tinclads były znacznie tańsze od jednostek pancernych (ok. 9000 USD w porównaniu do ok. 200.000 USD). Mogły też przetransportować na niewielkie odległości pewną ilość żołnierzy i wysadzić ich jako desant.

Po zakończeniu wojny secesyjnej, w 1865 wszystkie pozostające w służbie tinclads zostały zdemobilizowane i przebudowane z powrotem na statki handlowe.

Zobacz też: Kampania na Missisipi