Rdzeń (językoznawstwo)
Z Wikipedii
Rdzeń (niekiedy także pierwiastek – por. ang. root) – główny morfem wyrazu, który pozostaje po oddzieleniu od niego wszystkich afiksów.
Na przykład w wyrazie przedszkolny, rdzeniem jest fragment -szkol-. Jest w nim też obecny prefiks przed- oraz sufiksy: słowotwórczy -n (tworzący przymiotniki) oraz fleksyjny -y (ten ostatni zwany jest także końcówką fleksyjną). Z powyższego widać, że rdzeń nie musi swoją formą odpowiadać wolno stojącemu wyrazowi.
Istnieją wyrazy, które składają się z więcej niż jednego rdzenia – nazywa się je złożeniami. Np. wyraz szkolno-wychowawczy oparty jest na dwóch rdzeniach: szkol- oraz -chow-.
Często rdzeń wyrazu definiuje się także w kategoriach semantycznych, jako niepodzielny nośnik podstawowego ("źródłowego") znaczenia wyrazu, do którego to znaczenia nawiązują derywaty lub złożenia oparte na danym rdzeniu. W użytym powyżej przykładzie wyrazu przedszkolny jest to widoczne w pośrednim nawiązaniu do znaczenia "szkoła", wyrażanego przez rdzeń szkol/szkoł (oboczność [l]/[ł] jest tu wyjaśniana fonologicznie).
Zobacz też: podstawa słowotwórcza, temat fleksyjny
