Płyn mózgowo-rdzeniowy

Z Wikipedii

Płyn mózgowo-rdzeniowy - to przejrzysta, bezbarwna ciecz, która wypełnia przestrzeń podpajęczynówkową mózgu, komory mózgu oraz kanał rdzenia kręgowego. Płyn ten pełni funkcje amortyzacyjne, chroniąc tkankę nerwową mózgu i rdzenia przed gwałtownymi zmianami pozycji i urazami. Uważa się, że ma on znaczenie odżywcze dla neuronów i komórek glejowych. Przepłukując ośrodkowy układ nerwowy usuwa toksyczne produkty przemiany materii. Ze względu na obecność w nim biologicznie czynnych substancji, przypuszcza się, że może on dla nich pełnić funkcję transportującą. Zawartość H⁺ i CO₂ (pH) wpływa na perfuzję mózgową oraz wentylację.

Płyn mózgowo-rdzeniowy jest nieustannie wytwarzany w stałej objętości w ciągu doby poprzez sploty naczyniaste i wyściółkę układu komorowego mózgu. Podlega on dwukrotnej wymianie w ciągu 24 godzin.

Wymiana i krążenie płynu mózgowo-rdzeniowego jest następujące:

• wytwarzany w komorach mózgu
• przepływa przez:
  • otwory Monroe'go
  • III komorę
  • wodociąg mózgu
  • IV komorę
  • otwory komory IV
  • zbiorniki podstawy mózgu
  • przestrzeń podpajęczynówkową sklepistości mózgu
• wchłaniany jest do układu krążenia głównie w ziarnistościach pajęczynówki.

Badania płynu są bardzo istotne w diagnozowaniu wielu chorób układu nerwowego:

• wirusowe, ropne, gruźlicze i grzybicze zapalenie opon mózgowych
• krwawienie podpajęczynówkowe
• krwotoki mózgowe
• krwiaki
• guzy mózgu

Wskazania do pobrania PMR:

• podejrzenie neuroinfekcji
• gorączka o nieznanej etiologii
• dodatnie objawy oponowe
• wodogłowie
• leczenie lub monitorowanie leczenia przeciwnowotworowego

Płyn pobiera się zwykle poprzez nakłucie lędźwiowe, znacznie rzadziej podpotyliczne lub komorowe. Podczas pobierania mierzy się ciśnienie płynu, które wynosi 150-200 mm słupa wody w pozycji leżącej oraz bada się drożność kanału kręgowego.

Przeciwskazania do punkcji lędźwiowej:

• małopłytkowość
• zmiany ropne na skórze w okolicy punkcyjnej
• anomalie anatomiczne uniemożliwiające punkcję
• nadciśnienie śródczaszkowe

Ocenia się przede wszystkim:

• kolor
• przejrzystość
• liczbę i rodzaj komórek (cytoza)
• stężenie białka
• glukozy
• chlorków
• przeprowadza się badania mikrobiologiczne

[edytuj] Normy

• kolor, przejrzystość: bezbarwny, wodojasny
• stężenie glukozy (dorośli): 50-80 mg%
• stężenie białka (dorośli): 20-45 mg%
• liczba komórek (dorośli): do 5 komórek
• chlorki (dorośli): 120-130 mEq/l

[edytuj] Normy u dzieci i niemowląt

Wcześniaki:

• kolor, przejrzystość: różowy, ksantochromiczny
• stężenie glukozy: 50-80 mg%
• stężenie białka: 20-130 mg%
• liczba komórek: do 50 komórek
• chlorki: 120-130 mEq/l

Noworodki urodzone o czasie:

• kolor, przejrzystość: bezbarwny, ksantochromiczny
• stężenie glukozy: 50-80 mg%
• stężenie białka: 20-120 mg%
• liczba komórek: do 30-40 komórek
• chlorki: 120-130 mEq/l

Dzieci do 3 miesiąca:

• kolor, przejrzystość: bezbarwny, wodojasny
• stężenie glukozy: 50-80 mg%
• stężenie białka: 15-45 mg%
• liczba komórek: do 8 komórek
• chlorki: 120-130 mEq/l

Dzieci powyżej 3 miesiąca:

• kolor, przejrzystość: bezbarwny, wodojasny
• stężenie glukozy: 50-80 mg%
• stężenie białka: 20-45 mg%
• liczba komórek: do 5 komórek
• chlorki: 120-130 mEq/l

wskaźnik Linka i Tibllinga

[edytuj] Zmiany

W ropnym zapaleniu opon mózgowych o etiologii bakteryjnej:

• kolor, przejrzystość: mętny, żółty
• stężenie glukozy (dorośli): 0-10 mg%
• stężenie białka (dorośli): >100 mg%
• liczba komórek (dorośli): często >1000 komórek
• chlorki (dorośli): 120-130 mEq/l

W wirusowym aseptycznym zapaleniu opon mózgowych:

• kolor, przejrzystość: lekko mętny lub w normie
• stężenie glukozy (dorośli): 10-40 mg%
• stężenie białka (dorośli): do 150 mg%
• liczba komórek (dorośli): do 100 komórek
• chlorki (dorośli): 120-130 mEq/l

W wirusowym gruźliczym opon mózgowych:

• kolor, przejrzystość: mętny, po odstawieniu wytrąca się pajęczynka
• stężenie glukozy (dorośli): 5-10 mg%
• stężenie białka (dorośli): około 100 mg%
• liczba komórek (dorośli): zmienna
• chlorki (dorośli): <120 mEq/l

Zastoinowy płyn mózgowo rdzeniowy - zespół Froina:

• kolor, przejrzystość: żółty
• stężenie glukozy (dorośli): 20-40 mg%
• stężenie białka (dorośli): wybitnie wysokie
• liczba komórek (dorośli): norma
• chlorki (dorośli): 120-130 mEq/l

W rozmazie płynu mózgowo-rdzeniowego - przewaga granulocytów przemawia za zapaleniem ropnym bakteryjnym, grzybiczym lub zapaleniu opon na tle infekcji wirusami ECHO, Coxsackie, adenowirusami lub w przebiegu świnki. Może być również wynikiem udaru słonecznego.

Przewaga limfocytów przemawia za zakażeniem wirusowym, neurologiczną postacią boreliozy, gruźlicą lub encefalopatią ołowiczą.

Najczęściej stosowane odczyny globulinowe, to: odczyn Pandy'ego oraz odczyn Nonne-Apelta.

Rozszczepienie białkowo-komórkowe, rozszczepienie komórkowo-białkowe, próba Queckenstedta

Zobacz też: wodogłowie, objawy oponowe, nakłucie lędźwiowe