Mikroskop elektronowy
Z Wikipedii
Spis treści |
[edytuj] Zasada działania
Mikroskop elektronowy zbudowano według idei mikroskopu optycznego, ale w miejsce promieni świetlnych używa się wiązki elektronów. Pierwszy mikroskop elektronowy skonstruował w 1931 roku Ernst Ruska razem z Maksem Knollem w Berlinie.
W próżni elektrony są odbite, wysłane lub przechodzą przez preparat, następnie rozpędzone w polu elektrycznym mogą być traktowane jak promienie świetlne, poruszają się po linii prostej. Soczewki optyczne zastąpiono odpowiednio ukształtowanym polem magnetycznym zmieniającym bieg elektronów. Elektrony tworzą obraz na kliszy światłoczułej lub ekranie luminescencyjnym.
Zdolność rozdzielczą mikroskopu optycznego ogranicza dyfrakcja (zjawisko fizyczne zmiany kierunku rozchodzenia się fali) promieni tworzących obraz. Mikroskop elektronowy umożliwia obserwowanie znacznie mniejszych obiektów, gdyż elektron (jako fala materii) ma znacznie mniejszą długość fali niż światło. Granica rozdzielczości mikroskopu optycznego wynosi około 0.2 mikrometra (za wyjątkiem SNOM), a mikroskopu elektronowego mniej niż 0.1 nanometra.
[edytuj] Zastosowania
Za pomocą mikroskopów elektronowych uzyskuje się niezwykle efektowne obrazy praktycznie we wszystkich dziedzinach nauki. Ograniczeniem jest jednak konieczność wykonywania pomiaru w próżni (problem w przypadku próbek biologicznych) oraz przewodnictwo elektryczne próbki. W przypadku mikroskopii transmisyjnej wykonuje się tzw. repliki: próbkę badaną napyla się (w tzw. napylarce próżniowej) cienką warstwą metalu (najlepiej złotem) a następne usuwa oryginalną próbkę i wykonuje obraz repliki. W przypadku mikroskopii skaningowej próbkę również napyla się metalem, ale nie trzeba usuwać próbki właściwej. Zaletą tak uzyskanych zmodyfikowanych próbek jest ich trwałość i możliwość powtarzania obrazowania, co nie zawsze możliwe jest w innych metodach mikroskopowych.
[edytuj] Zobacz też
- działo elektronowe
- mikroskop optyczny
- SPM (mikroskop sił atomowych i skaningowy mikroskop tunelowy)
- Elektronowy mikroskop skaningowy
- Mikroskop jonowy