Kordowa

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Na tę stronę wskazuje przekierowanie z Córdoba. Zobacz też: inne miejsca o nazwie Córdoba.

widok na starożytny most i Mesquitę

Kordowa (hiszp. Córdoba, wcześniejsza polska pisownia Kordoba) – miasto w płd. Hiszpanii, nad rzeką Gwadalkiwir, 321 164 mieszkańców (2005). Stolica prowincji Kordowa, w regionie Andaluzja. Ośrodek przemysłowy, naukowy oraz turystyczny o znaczeniu światowym.

[edytuj] Historia

Pierwotnie osada iberyjska.
W III w. p.n.e. pod panowaniem kartagińskim.
Od ok. 200 r. p.n.e. kolonia rzymska, stolica prowincji Hispania Ulterior.
Za czasów Oktawiana Augusta jako Corduba była stolicą prowincji Betyka. Urodzili się tutaj wielcy rzymscy poeci i filozofowie – Lukan, Seneka Starszy i Młodszy.
Od 544 r. n.e. pod panowaniem Bizancjum.
W 572 r. zdobyta przez Wizygotów, siedziba biskupstwa.
W 711 r. zdobyta przez Arabów.
Od 719 r. siedziba arabskich gubernatorów.
Od 756 stolica niezależnego emiratu utworzonego przez Abd ar-Rahmana I, ostatniego potomka Omajjadów, który uciekł w czasie przewrotu z Bagdadu. Za jego panowania i jego następców z dynastii Omajjadów rozpoczął się okres intensywnego budownictwa i wielkiego rozkwitu miasta.
W 929 r. Abd ar-Rahman III ogłosił Al-Andalus (mauretańską Hiszpanię) osobnym kalifatem, niezależnym od Bagdadu. Za jego czasów Kordowa była największym miastem w basenie Morza Śródziemnego, ważnym ośrodkiem nauki, kultury i sztuki. Miasto liczyło od 800 tys. do 1 mln mieszkańców, miało ponad 300 meczetów, 300 publicznych łaźni, 50 szpitali, 20 publicznych bibliotek, 80 szkół i 17 wyższych uczelni. Biblioteka Al-Hakama posiadała ok. 400 000 tomów. Okres ten charakteryzowało pokojowe współistnienie i wzajemna tolerancja trzech cywilizacji – islamu, chrześcijaństwa i judaizmu.
Czas świetności Kordowy trwał do śmierci Al-Mansura w 1002 r., później nastąpił okres walk o władzę i powolny upadek metropolii a w 1031 r. rozpad kalifatu kordobańskiego. Kordowa została stolicą jednego z 30 niewielkich państewek zwanych taifas, z których największymi były Sewilla i Saragossa.
W XII w. władza przypadła dogmatycznym Almohadom, czasy tolerancji zakończyły się. Rozpoczęły się prześladowania, których ofiarą padli dwaj wielcy synowie Kordowy: Awerroes (1126-1198), arabski filozof i komentator dzieł Arystotelesa oraz Majmonides (1135-1204), żydowski teolog i filozof.
W 1236 r. miasto zajęli chrześcijanie pod wodzą Ferdynanda III Kastylijskiego. Kordowa awansowała do rangi ośrodka handlu suknem i jedwabiem; jednak po okresie rozwoju gospodarczego, od końca XVI w. nastąpił zastój. Spowodowały go: wypędzenie ludności arabskiej i żydowskiej, epidemie i powstania.
W 1808 r. zdobyta przez Francuzów w okresie wojen napoleońskich.
Podczas hiszpańskiej wojny domowej 1936–39 opanowana przez siły frankistowskie.
Uprzemysłowienie miasta od lat pięćdziesiątych XX w.

[edytuj] Zabytki

Wnętrze...

...i fasada Mezquity

Alkazar, zespół fortyfikacji z czasów panowania Omajjadów. Przebudowany przez Alfonsa XI w latach 1327-28, a później wzbogacony o ogrody i łaźnie. Siedziba Królów Katolickich i sądu inkwizycyjnego w czasie wojny z Grenadą. Są tam piękne ogrody z sadzawkami i fontannami oraz rzymskie mozaiki i sarkofag z III w.
Mezquita, wielki meczet (obecnie katedra), jedno z najwspanialszych dzieł architektury islamu. Zajmuje teren o wymiarach 179x128 metrów otoczony murem z wieżą – dzwonnicą (dawnym minaretem, na którym wzorowano się w krajach islamskich). Budowany od 785 r. do końca X wieku na fundamentach świątyni rzymskiej i na murach istniejącej wówczas bazyliki Wizygotów. Po zdobyciu Kordowy przez chrześcijan, na środku sali modłów meczetu zbudowano w XVI wieku katedrę. Kiedy w 1526 r. cesarz Karol V przybył tutaj był wstrząśnięty tym widokiem i podobno powiedział: "zniszczyliście coś, co było jedyne w swoim rodzaju i postawiliście coś, co można zobaczyć wszędzie". Wnętrze o wysokości 11,50 metrów, z 850 kolumnami połączonymi podkowiastymi łukami robi wrażenie labiryntu.
Pałace z XV i XVI w.: Casa de los Villalones, Casa del Indiano, Palacio de los Paez de Castillejo, Palacio Museo de Viana.
Kościoły: najstarszy – Santa Marina z XIII w., La Compañia z XVI w., Trinidad z XVII w., Iglesia del Carmen z XVI w., szpital de Agudsos z XVIII w. z gotycką kaplicą, Santa María de la Asunción z XVIII w. – arcydzieło hiszpańskiego baroku.
Synagoga z XIV w.
Medina Azahara – w pobliżu Kordowy (8 km) pozostałości pałacu Omajjadów. W latach 936-76 wznoszono potężne miasto-pałac na obszarze o wymiarach 750x1500 metrów, którego budowa pochłonęła olbrzymie sumy. Władca Abd-ar-Rahman III polecił sprowadzić ponad 4300 kolumn, w tym 140 z Konstantynopola. Jego świetność trwała krótko, na początku XI w. oddziały Berberów zamieniły pałac w rumowisko, służące później za kamieniołom.
Puente Romano – 16 łukowy most nad Gwadalkiwirem, zbudowany za czasów Augusta, wielokrotnie przebudowywany.
Torre de la Calahorra, na resztkach arabskiej budowli Alfons XI w XIV w. wzniósł twierdzę, później wzmacnianą.