Kościół św. Franciszka Serafickiego w Poznaniu

Z Wikipedii

Kościół pw. św. Franciszka Serafickiego w Poznaniu zwany zazwyczaj Kościołem bernardynów. Barokowy kościół i przylegajacy do niego klasztor znajdują się przy ul. Garbary 22 naprzeciwko Placu Bernardyńskiego.

[edytuj] Historia

W 1455 poznański mieszczanin Maciej Czarny mając poparcie biskupa Andrzeja Bnińskiego przekazał ziemię bernardynom. Zakonnicy przybyli do miasta w Boże Narodzenie 1456 i w krótkim czasie zbudowali drewniany kościół. Już w 1470 ruszyła budowa murowanej światyni. Kościół w stylu późnego gotyku został konsekrowany w 1473. Świątynia otrzymała wezwanie: Świętego Krzyża, Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Świętych Andrzeja, Franciszka i Bernarda ze Sieny, zaś jego fundatorem został biskup Andrzej. W 1487 ustanowiono tu kustodię, co wiązało się z poszerzeniem władzy gwardiana, który odtąd nosił tytuł kustosza na okoliczne klasztory zgromadzenia. W 1609 dobudowano do kościoła renesansowej kaplicy Matki Boskiej Loretańskiej.

Podczas potopu szwedzkiego, w 1657, kościół został podpalony przez Brandenburczyków. Zrabowano wówczas najcenniejsze przedmioty z zakrystii oraz sporo rękopisów i druków z bogatej biblioteki klasztornej. Do dziś znajdują się one w bibliotekach królewskich w Sztokholmie i Uppsali.

Odbudowę rozpoczęto już w 1658 pod kierownictwem Krzysztofa Bonadury Starszego a następnie Jerzego Catenazziego. Budowę zakończono w 1668 i wówczas biskup sufragan, Maciej Kurski, który również był bernardynem, ponownie konsekrował kościół nadając mu wezwanie Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny.

Kolejnych poważnych zniszczeń światynbia doznała podczas huraganu w 1725. Renowacja miałą miejsce w latach 1730-1736. Powstała wówczas dzisiejsza lewacja oraz charakterystyczne dwie wieże z dwuprześwitowymi hełmami. W 1750 dodano jeszcze nowe organy.

Kres istnienia klasztoru bernardynów stanowiła jego kasata dokonana przez władze pruskie w 1835 roku, zas po śmierci ostaniego mnicha, ojca Juliana Fujarskiego, w 1841 kościół klasztor zostały przejęte przez Gimnazjum św. Marii Magdaleny. Odtąd zespół pełnił rolę kościoła szkolengo.

Podczas II wojny światowej Niemcy zmienili świątynię w a warsztaty malarskie opery. Zniszczono wówczas całe wyposażenie. Same budynki zostały zniszczone w 1945, podczas wyzwalania Poznania, kiedy to niemcy umieścili w nim działo przeciwpancerne czyniąc z niego punkt oporu.

W 1947 ruiny zespołu przejęli wywodzący się z bernardynów minoryci Prowincji Wniebowzięcia NMP rozpoczynając w 1948 długotrwała odbudowę. Co prawda w 1951 kościół był na tyle wyremontowany, że go konsekrowano nadajac mu dzisiejsze wezwanie, to odbudowę zakończono dopiero w 1972, zaś ostatnie prace przeciągnęły się do 1983, kiedy to zakończono rekonstrukcję hełmów i dachu. W późniejszym okresie trwały też prace nad rekonstrukcją wnętrza. W 1969 powstała przy kościele parafia na terenie której znajduje się również Kościół Przemienienia Pańskiego w Poznaniu.

W międzyczasie, w 1965 kapituła prowincji postanowiła umieścić w klasztorze centralną bibliotekę starodruków i rękopisów. To właśnie dla niej dobudowano południowe skrzydło klasztoru.

[edytuj] Opis

Jest to masywna, trójnawowa konstrukcja halowa na planie prostokąta, o wydłużonym, niższym prezbiterium które zamyka prosta ściana. Od południa przylega zachowana kaplica Matki Boskiej Loretańskiej z XVIII wieku w której znajduje się renesansowy domek loretański pierwotnie znajdujący się w nawie głównej, zaś od północy zabudowania klasztorne. Z zewnątrz uwagę przykuwa bogata, barokowa fasada z dwoma wieżami, które wieńczą wspaniałe hełmy mające po 29 m wysokości. Pomiędzy pilastrami i gzymsami znajdują się nisze z figurami świętych franciszkańskich. Do wnętrza wchodzi się po dość wysokich schodach. Wynika to z podwyższenia poziomu posadzki w celu oniknięcia zalania podczas częstych niegdyś wylewów Warty.

Wnętrze kościoła nakryte jest sklepieniem kolebkowym z lunetami. Z oryginalnego wystroju do naszych czasów dotrwały znajdujące siena konsolach nawy głównej figury św. Piotra i św. Pawła (pozostałe 10 figur apostołów to rekonstrukcje), grupa pasyjna z przełomu XVII i XVIII wieku znajdująca się niegdyś ponad łukiem tęczowym a obecnie w kruchcie oraz obraz św. Franciszka z Asyżu w jego kaplicy.

W klasztornej bibliotece znajduje się około 10 tysięcy rękopisów i starodruków, w tym 172 inkunabuły. Przy bibliotece znajduje się róniweż niewielkie muzeum związane z misjami zawierające około 400 eksponatów etnograficznych z krajów dokąd udaja się misjonarze z prowincji.