Ignacy Domeyko
Z Wikipedii
Ignacy Domeyko, Ignacy Domejko, po litewsku: Ignas Domeika, herbu Dangiel, białorus. Ігнат Дамейка, pseudonim Żegota (ur. w Niedźwiadce koło Nieświeża 3 lipca 1802 - zm. w Santiago de Chile 23 stycznia 1889) - polski geolog, mineralog, badacz Ameryki Południowej. Pierwowzór postaci Żegoty z III części Dziadów Adama Mickiewicza.
Pochodził z polskiej rodziny ziemiańskiej. Przyjaciel Adama Mickiewicza, z którym współtworzył stowarzyszenia Filomatów i Filaretów. Ukończył wydział matematyczno-fizyczny Uniwersytetu Wileńskiego. Po powstaniu listopadowym przeniósł się do Paryża, gdzie ukończył szkołę górniczą ze stopniem inżyniera. Przeniósł się do Chile - w 1838 objął katedrę fizyki i chemii w szkole górniczej w Coquimbo. Pozostał tam do roku 1884.
Działalność Domeyki w Chile miała duże znaczenie dla tego kraju. Dzięki zainicjowanym przez niego licznym badaniom mineralogicznym i geologicznym, rozwinął się tam przemysł górniczy, dając ubogiemu dotąd krajowi szansę wzbogacenia się i uniezależnienia od zagranicy. Oprócz tego, Domeyko przyczynił się do upowszechnienia w Chile oświaty i polepszenia jej poziomu. Stojąc przez szereg lat na stanowisku rektora uniwersytetu w Santiago de Chile, spowodował obudzenie ruchu intelektualnego w zaniedbanym dotąd pod względem kulturalnym kraju.
W dziedzinie mineralogii Domeyko zasłużył się poprzez odkrycie m.in. arketytu, amiolitu i domeykitu (nazwa pochodzi od jego nazwiska, a nadana została przez niemieckiego mineraloga Haidingera). Opisał też dokładniej własności znanych wcześniej minerałów. Prace swe ogłaszał w rocznikach uniwersyteckich w Santiago i pismach specjalistycznych. Opublikował też dwa duże dzieła na temat zasobów naturalnych w Chile, a także Peru, Boliwii i Argentynie.
Ignacy Domeyko zmarł 23 stycznia 1889 roku w Santiago de Chile, pozostawiając po sobie bogaty dorobek naukowy w wielu dziedzinach. Paradoksalnie imię uczonego pozostaje bardziej znane za granicą niż w Polsce.
