Gábor Bethlen

Z Wikipedii

Masz nowe wiadomości (różnica z poprzednią wersją).

Gábor Bethlen

Gábor Bethlen – węg. Bethlen Gábor, słow. Gabriel Betlen – (ur. w 1580r., zm. 15 listopada 1629r.), książę Siedmiogrodu w latach 1613–1629, książę opolski 1622-1625 i przywódca powstania antyhabsburskiego w Królestwie Węgier na terenie dzisiejszej Słowacji podczas wojny trzydziestoletniej.Bethlen Gábor (1580-1629), książę Siedmiogrodu od 1613 (po wymarciu rodu Batorych), król Węgier 1620-1621. Początkowo w służbie na dworze księcia Siedmiogrodu, Zygmunta Batorego. Wykorzystując słabość władzy za jego następcy - Gábora, 1613 sułtan Ahmed I ogłosił Bethlena ksieciem Siedmiogrodu; następnie zatwierdzony także przez sejm w Kolozsvárze (obecnie Kluż-Napoka). 1615 cesarz Maciej uznał jego władzę, ale stosunki z Wiedniem pozostały napięte. W czasie wojny trzydziestoletniej, jako wyznawca kalwinizmu, otwarcie wystąpił przeciwko Habsburgom, 1619 sprzymierzył się z Czechami i wystąpił zbrojnie przeciwko cesarzowi niemieckiemu i królowi węgierskiemu, Ferdynandowi II. Zajął północne Węgry, m.in. dzisiejszą Bratysławę, w XI tegoż roku oblegał Wiedeń. Pasmo jego sukcesów zostało przerwane dopiero pojawieniem się na Węgrzech lisowczyków. W VIII 1620 sejm w Beszetercebánya obwołał go królem Węgier ale Bethlen nie zdecydował się na koronację. Zrzekł się pretensji do tronu węgierskiego w traktacie pokojowym zawartym 1622 w Nikolsburgu, w zamian za wschodnią część Słowacji, księstwo opolskie i raciborskie. Bethlen jeszcze dwukrotnie występował przeciwko Ferdynandowi II; traktaty pokojowe z 1624 i 1626 potwierdzały postanowienia z Nikolsburga. 1627 prowadził rokowania, m.in. z Gustawem II Adolfem, w sprawie objęcia tronu polskiego. Zarówno ze względu na poprawę sytuacji ekonomicznej, jak również rozkwit kultury Siedmiogrodu okres jego rządów jest uważany za "złoty wiek" Siedmiogrodu, przyczynił się do rozwoju gospodarki, oświaty i sztuki, założył uniwersytet w Gynlafehérvár (obecnie Alba Iulia).