Franz Karl Achard

Z Wikipedii

Franz Karl Achard (ur. 28 kwietnia 1753 w Berlinie, zm. 20 kwietnia 1821 w Wołowie), był chemikiem, fizykiem i biologiem. Jego najważniejszym dokonaniem było odkrycie metody produkcji cukru z buraków.

Był synem francuskiego pastora Maxa Guillaume Achard'a i Marguerite Elisabeth (z domu Rouppert). Studiował fizykę i chemię w Berlinie. Jego ojczym zainteresował go problemem rafinacji cukru. W wieku 20 lat Achard wstąpił do "Koła Przyjaciół Nauk Przyrodniczych", gdzie spotkał Andreasa Sigismunda Marggrafa, dyrektora wydziału fizycznego Królewskiej Akademii Nauk w Berlinie. Achard interesował się wieloma dziedzinami, w tym meteorologią, elektrycznością i ciążeniem, a także wiele publikował w językach: niemieckim i francuskim.

Achard stał się ulubieńcem króla Prus Fryderyka II, którego informował o swoich badaniach dwa razy w tygodniu. W 1776 Achard został członkiem Królewskiej Akademii Nauk w Berlinie, a po śmierci Marggrafa w 1782 otrzymał jego dyrektorskie stanowisko.

Za dokonania Acharda dotyczące aklimatyzacji tytoniu w Niemczech, król pruski uhonorował go dożywotnią rentą w wysokości 500 talarów.

Achard zainteresował się odkryciem Marggrafa z roku 1747 (o zawartości cukru w burakach) i na tej podstawie opracował metodę uzyskiwania cukru z tej rośliny. Począwszy od 1789, zaczął uprawiać różne zawierające cukier rośliny w swojej posiadłości Caulsdorf pod Berlinem. Najbardziej wydajne okazały się buraki cukrowe i z tego powodu Achard skupił się na selekcji ich najlepszych odmian. Pożar zniszczył zabudowania w Caulsdorfie i dlatego swoje doświadczenia Achard kontynuował w posiadłości Französisch Buchholz.

W 1801, z pomocą króla Prus Fryderyka Wilhelma III, Achard uruchomił pierwszą na świecie cukrownię we wsi Konary koło Wołowa na Dolnym Śląsku. Już w następnym roku cukrownia przetworzyła 400 ton buraków, uzyskując wydajność 4%. Wkrótce powstały nowe cukrownie, które zbudowali studenci Acharda: Johann Gottlob Nathusius i Moritz, Freiherr von Koppy. Później cukrownie powstały w Czechach, Augsburgu, a w 1811 we Francji.

Angielscy handlarze cukru trzcinowego oferowali Achardowi 200,000 talarów, aby oświadczył, że produkcja cukru z buraków jest niemożliwa, ale Achard odmówił. Tani cukier z buraków szybko sprawił, że cukier przestał być zamorskim towarem luksusowym i stał się dostępny dla każdego.

W 1794 Achard zbudował pierwszy na świecie telegraf optyczny, łączący podberlińskie miejscowości Spandau i Bellevue.

Pozbawiony talentu do robienia interesów, Achard w 1815 doprowadził swoje cukrownie do bankructwa (przyczyniło się do tego także kilka pożarów). Umarł, zapomniany i w biedzie, w Wołowie. Jego grób znajduje się na cmentarzu koło wsi Moczydlnica Dworska. Cukrownie, dzieło jego życia, jednak dalej powstawały we Francji i stamtąd idea ich budowy powróciła do Niemiec, gdzie ponownie zaczął je budować Matthias Christian Rabbethge.

[edytuj] Najważniejsze publikacje Acharda

• Lectures on Experimental Philosophy 4 tomy, 1792

• Abhandlung über die Bereitung des Zuckers aus der in vielen Provinzen allerhöchst-Dero Staaten,

als Viehfutter häufig angebauten Runkelrübe, nebst den dazu gehörigen Belägen und Proben des Runkelrübenzuckers, Berlin, 1799

• Anleitung zur Bereitung des Rohzuckers aus Rüben, Berlin, 1800

• Kurze Geschichte der Beweise der Ausführbarkeit im Großen der Zuckerfabrication aus Runkelrüben,

Berlin, 1800

• Anleitung zum Anbau der Runkelrüben, Breslau, 1803

• Über den Einfluß der Runkelrübenzuckerfabrication auf die Ökonomie, Glogau, 1805

• Die europäische Zuckerfabrication aus Runkelrüben, Leipzig, 1812