Francis Poulenc

Z Wikipedii

Francis Poulenc (7 stycznia 1899 Paryż- 30 stycznia, 1963, Paryż) to kompozytor francuski.

Komponował muzykę na orkiestrę, koncerty na klawesyn, fortepian, muzykę filmową oraz opery, kantaty, motety i balety. Był członkiem grupy kompozytorów Six. Jego muzyka określana jako neoklasycystyczna.

Jego najbardziej znanym utworem jest Sonate pour violoncelle et piano

[edytuj] Biografia

Francis Poulenc urodził się 7 stycznia 1899 roku w Paryżu. Od najmłodszych lat muzyka była częścią jego życia, gdyż jego matka bardzo często grała na pianinie w wolnym czasie i Francis od dziecka uczył się grać na tym instrumencie.

W wieku 19 lat przyszły kompozytor odbył służbę we francuskim wojsku, gdzie przebywał 10 dni w wojskowym więzieniu za przedłużanie pobytu w Paryżu.

Jego małą ojczyzną był właśnie Paryż, Poulenc od dziecka wolał życie w wielkim mieście niż na wsi. Jednak, aby hałas wielkiej aglomeracji nie zakłócał kompozytorskiej pracy Francuza, spędzał on bardzo wiele czasu w Loire Valley.

Poulenc nigdy nie ukrywał swojej orientacji seksualnej. Był homoseksualistą. Jego pierwszym partnerem był malarz, Richard Chanelaire. Ten związek był dla niego bardzo ważny, gdyż zadedykował on Richardowi jeden ze swoich koncertów, Concert champêtre. Powiedział również: „Ty zmieniłeś moje życie, jesteś światłem moich trzydziestu lat, powodem życia i pracy”.

Wielki wpływ na życie i twórczość Poulenc’a miał fakt śmierci jego partnerów. W 1923 roku zmarł na dur brzuszny jego o 4 lata młodszy partner, powieściopisarz Raymond Radiguet. Początkowo Poulenc był załamany, lecz już po 2 tygodniach rozpoczął nowe życie.

W 1950 roku krytyk Claude Rostand opisał w artykule w „Paris-Presse” Poulenc’a krótko: „Pół mnich, pół łobuz”. Francis był entuzjastą mostów, miłośnikiem psów, hipochondrykiem, nie był pewny siebie i był uzależniony od leków nasennych.

[edytuj] Twórczość

Francis Poulenc nigdy nie ukończył żadnego muzycznego kierunku studiów, uczył się tylko gry na fortepianie u Ricardo Viñesa, wybitnego pianisty, oraz studiował prywatnie kompozycję u Charlesa Koechlina. Dalsze studia uniemożliwił mu wybuch I wojny światowej.

Muzyka Poulenc’a, należąca do stylu neoklasycystycznego, jest bardzo urozmaicona, gdyż bardzo wiele czynników miało wpływ na jego twórczość. Największy wpływ na Francuza mieli tacy kompozytorzy, jak Igor Strawiński i Emmanuel Chabrier, a także popularna muzyka francuska i vaudeville (styl teatralny, znany rówież jako variety). Czerpał również z twórczości Beli Bartoka, Arnolda Schoenberga, Claude’a Debussy’ego i Maurice’a Ravela. W 1914 roku Poulenc oglądał balet „Le Sacre du Printemps”, którego dyrygentem był Pierre Monteux. Wiele lat później powiedział: „Nawet dziś drżę z emocji na myśl o cudzie tej produkcji: harmonijny wszechświat nagle otwarty naprzeciwko mnie. Moje muzyka nigdy nie zapomniała tego pierwszego pocałunku miłości”.

Poulenc był wzrokowcem, więc na jego pracę wpływały często sztuki wizualne, takie jak malarstwo, literatura czy rzeźba. Uczestniczenie w takich imprezach, jak Cinq Poémes de Paul Éluard pozwalało mu uprościć swoją muzykę, sprawić, by była zrozumiana dla szerokiej rzeszy słuchaczy.

Rapsodie nègre napisana dla barytonu, pianina, kwartetu smyczkowego, fletu i klarnetu w 1917 roku przez Poulenca, składa się z bezsensownych wyrazów, napisanych przez czarnoskórego liberyjskiego poetę. Ten fragment trzymał go na uboczu Paryskiego Konserwatorium.

Po I wojnie światowej Poulenc, wraz z grupą młodych kompozytorów – jego bliskich przyjaciół, założył Grupę Sześciu (Les Six). W jej skład wchodzili zwolennicy innego kopozytora tej epoki, Erika Satie, tj.: Georges Auric, Louis Durey, Arthur Honegger, Darius Milhaud, Francis Poulenc i Germaine Tailleferre (jedyna kobieta w grupie). Nazwa zespołu nawiązywała do nazwy innej grupy kompozytorów, Rosyjskiej Piątki. Grupa była związana z innym impresjonistycznym kompozytorem, Jeanem Cocteau. W 1918 roku napisali oni niesamowicie prosty Trois Mouvements perpétuels.

Poulenc wnosił wkład w styl Les Six, zainspirowany utworami, takimi jak Cocardes. Poulenc przejął dadaistyczne techniki kompozycyjne i stworzył melodie przeznaczone dla ogółu Paryżan. Z powodu jego umiejętności pianistycznych, utwory właśnie dla tego instrumenty zdominowały jego wczesną twórczość.

Gdyby Poulenc nie użył chińskich trąbek w swoim występie, utwór Jongleurs stałby się pierwszym utworem w historii na samą perkusję. Ten honor spłynął jednak na Edgara Varèse.

Jego przyjaźń z takimi poetami z Montparrnasse’u (dzielnica Paryża), jak Guillaume Apollinaire, Max Jacob i Paul Eluard spowowała, że Poulenc napisał ponad 150 piosenek artystycznych.

Poulenc jest także autorem kilku baletów: Les biches (Łanie) (leitmotiv z ronda był sygnałem wywoławczym popularnego w latach 60. XX w. programu popularno-naukowego Eureka) i „koncertu choreograficznego” Aubade (Poranna serenada) do własnego libretta, wystawionego na prywatnym przyjęciu u hr. De Noailles. Wspólnie z innymi członkami Grupy Sześciu uczestniczył w napisaniu muzyki do ekstrawanckiego baletu Jeana Cocteau Les Maries de la Tour Eiffel (Małżonkowie z Wieży Eiffla).

Francuz skomponował również wspaniałą muzykę orkiestrowej. W dodatku do liczby chóralnych utworów, w 1936 zaczął tworzyć bardziej posępne, proste dźwięki po tym, jak nawrócił się na wiarę katolicką. Te religijne dodatki są widoczne w wielu jego najbardziej rozpoznawanych kompozycjach. Jednakże Poulenc najbardziej lubił komponować opery.

Francis Poulenc najwięcej inspiracji czerpał z prac Tomasa Luisa de Victorii. Swoją pierwszą operą przygotowaną dla paryskiej Opéra-Comique w 1947 roku, Poulenc postanowił napisać w duchu swoich wcześniejszych piosenek i jeszcze raz sięgnął do twórczości Apollinaira.

Inna opera Polenca napisana w 1957 roku na zlecenie Ricordiego dla La Scali jest jego najsłynniejszą operą. Opowiada ona o dokonaniach Karmelitanek podczas Rewolucji Francuskiej i jest oparta na powieści Gertruda von le Forta Die Letzte am Schafott (Ostatni na rusztowaniu). Ostatnia opera kompozytora była jednoaktową tragedią zatytułowaną La Voix Humaine (Głos ludzki). Jej premiera odbyła się 6 lutego 1959 roku.

Oprócz tych trzech oper, Poulenc skomponował kilka koncertów na organy, klawesyn i fortepian, mszę oraz muzykę kameralną tylko z kilkoma utworami na orkiestrę. Jego Organ Concerto został zlecony przez Polkę, Wandę Landowską w 1938 roku za 12,500 franków.

Francis Poulenc lubił instrumenty dęte drewniane, lecz nie starczyło mu życia na napisanie utworu na każdy z nich. Zdążył napisać jedynie sonatę na flet, obój i klarnet.

Francis Poulenc umarł 30 stycznia 1963 roku i został pochowany na Cmentarzu Père Lachaise w Paryżu.