Europejski Bank Centralny
Z Wikipedii
Europejski Bank Centralny (ang. European Central Bank) to bank centralny Unii Europejskiej, a także bank emisyjny w odniesieniu do waluty euro, przyjętej przez 12 krajów Unii. Siedzibą EBC jest Frankfurt nad Menem.
Spis treści |
[edytuj] Kompentencje
EBC jest bankiem centralnym Unii Europejskiej i w tym charakterze odpowiada za nadzorowanie systemów bankowych w krajach Unii, zbieranie danych statystycznych potrzebnych dla prowadzenia polityki monetarnej, funkcjonowanie systemów płatniczych (zwłaszcza systemu TARGET), zapobieganie fałszerstwom banknotów, współpracę z innymi organami w zakresie regulacji rynków finansowych.
Przy realizacji tych zadań EBC posługuje się Europejskim Systemem Banków Centralnych (ESBC), grupującym 25 banków centralnych krajów Unii Europejskiej (w tym Narodowy Bank Polski, NBP).
W węższym zakresie, EBC jest bankiem emitującym wspólną walutę euro i prowadzącym politykę monetarną w strefie euro, m.in. poprzez ustalanie podstawowych bankowych stóp procentowych oraz operacje rynku otwartego. W tym zakresie EBC jest wspierany przez 12 banków centralnych krajów, które przyjęły walutę euro - tworzą one ściślej współpracującą grupę w ramach ESBC, zwaną Eurosystemem.
Europejski Bank Centralny jest niezależny w zakresie prowadzonej przez siebie polityki monetarnej od jakichkolwiek władz krajowych lub wspólnotowych - jest on uznawany za najbardziej niezależny bank centralny na świecie. Niezależności tej nie ogranicza obowiązek składania sprawozdań z działalności banku przed Parlamentem Europejskim.
Kwestią pozostającą poza kompetencjami EBC, choć wpływającą bezpośrednio na warunki w jakich może on prowadzić politykę monetarną, jest dyscyplina budżetowa krajów strefy euro (obowiązane są one w tym zakresie do przestrzegania Paktu Stabilności i Wzrostu – który, jak pokazuje praktyka ostatnich lat, bywa naruszany przez niektóre państwa Unii).
[edytuj] Władze EBC
Naczelną władzą EBC jest Rada Prezesów, w skład której wchodzi sześcioosobowy Zarząd i wszyscy szefowie banków centralnych Eurosystemu. Rada Prezesów i przewodniczący są wybierani na 8-letnią kadencję i są w tym czasie nieodwoływalni (nawet jeżeli utracą stanowisko szefa krajowego banku centralnego). Rada Prezesów decyduje o działaniach EBC, w tym o kierunku prowadzonej przez niego polityki monetarnej.
Zarząd EBC składa się z prezesa, wiceprezesa oraz czterech członków mianowanych przez rządy państw Eurosystemu po konsultacjach z Parlamentem Europejskim i Radą Prezesów. Zarząd jest organem wykonawczym, zajmuje się administrowaniem i organizacją pracy EBC. Rada Prezesów oraz Zarząd wpływają bezpośrednio jedynie na tę część działalności EBC, która odnosi się do Eurosystemu tj. banków centralnych strefy euro.
Trzeci organ EBC, Rada Ogólna, sprawuje pieczę nad działaniami EBC odnoszącymi się do całego Europejskiego Systemu Banków Centralnych, obejmującego obok Eurosystemu 13 innych krajowych banków centralnych (w tym NBP). Rada Ogólna składa się z prezesa i wiceprezesa EBC oraz wszystkich 25 aktualnych szefów banków centralnych państw członkowskich Unii.
[edytuj] Historia
Poprzednikiem EBC był Europejski Instytut Walutowy, który nie dysponował kompetencjami władczymi i funkcjonował jedynie jako ciało doradcze krajowych banków centralnych. Jego głównym zadaniem było przygotowanie wprowadzenia wspólnej waluty na obszarze Unii.
EBC powstał 1 czerwca 1998 roku w drodze porozumienia krajowych banków centralnych. Konsekwencją tego kroku była likwidacja walut narodowych w ramach Eurosystemu (obejmującego początkowo 11 krajowych banków centralnych) oraz wprowadzenie w ich miejsce wspólnej waluty euro. Nastąpiło to 1 stycznia 1999 roku, rok później do Eurosystemu dołączył, jako dwunasty członek, grecki bank centralny.
Euro funkcjonowało początkowo jedynie w obrocie bezgotówkowym - w obiegu pozostały banknoty i monety reprezentujące dotychczasowe waluty krajowe (stały się one w tym czasie krajowymi odmianami euro). Zastąpienie banknotów i monet krajowych banknotami i monetami euro zostało przeprowadzone stopniowo w pierwszych miesiącach 2002.
[edytuj] Personalia
W latach 1998-2003 przewodniczącym Europejskiego Banku Centralnego był Holender Wim Duisenberg, po którego rezygnacji latem 2003 roku stanowisko to objął Jean Claude Trichet, były prezes francuskiego banku centralnego (rozwiązanie takie przewidywały ustalenia polityczne przyjęte podczas tworzenia EBC).
Leszek Balcerowicz jako prezes NBP jest członkiem Rady Ogólnej EBC.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Oficjalna strona EBC (w tym materiały w j. polskim)
