Bitwa pod Amba Alagi
Z Wikipedii
Termin Bitwa pod Amba Alagi odnosi się zarówno do bitwy stoczonej pomiędzy wojskami Abisynii i Włoch w roku 1895, jak i do bitwy pomiędzy wojskami brytyjskimi i sprzymierzonymi a wojskami włoskimi w roku 1941.
Amba Alagi (rzadziej Amba Alagie) to masyw górski i szczyt (ok. 3300 m. n.p.m.) w Etiopii, w stanie Tigray, ok. 100 km. na południe od miasta Mek'elē przy drodze do miasta Dessie (Desē). Stanowi on doskonały punkt strategiczny pozwalający kontrolować jedną z ważniejszych etiopskich tras komunikacyjnych północ-południe.
Spis treści |
[edytuj] Bitwa w roku 1895
Pierwsza bitwa miała miejsce w dniach 7–8 grudnia 1895, gdy w trakcie kampanii abisyńskiej generała Oreste Baratieri, gubernatora Erytrei, posuwające się na południe oddziały erytrejskich Askari (afrykańskich wojowników w służbie Włochów) zostały rozbite na przełęczy Amba Alagi przez straż przednią armii Menelika II w sile niemal 30 tys. żołnierzy. 7 grudnia został doszczętnie rozbity oddział 1300 Askari majora Pietro Toselli, a następnie wojska Menelika pomaszerowały na północ i rozpoczęły 45-dniowe oblężenie garnizonu włoskiego w Mek'elē, zakończone kapitulacją Włochów.
[edytuj] Zarys historii lat 1896-1941
Po zwycięstwie pod Mek'ele, Menelik wystąpił z propozycjami pokojowymi, które zostały odrzucone przez Włochów w lutym 1896 roku. Włosi pod dowództwem gen. Baratieri przystąpili do kontrofensywy, którą zakończyła ich klęską pod Aduą, 1 marca 1896 roku.
W marcu 1896 roku Włosi wycofali się do Erytrei, którą okupowali od roku 1885.
Powrócili do Etiopii w roku 1930, reinterpretując ustalenia terytorialne traktatu granicznego z Somalią na swoją korzyść. Po serii utarczek militarnych i politycznych (m.in. słynny kryzys abisyński w Lidze Narodów), w maju 1936 roku, po tzw. Drugiej Wojnie Włosko-Abisyńskiej, Włosi zajęli Addis Abebę, zmuszając cesarza Haile Selassie I do ucieczki z kraju, i stworzyli Włoską Afrykę Wschodnią (wł. Africa Orientale Italiana), obejmującą tereny Erytrei, Etiopii oraz południowej Somalii.
10 czerwca 1940 roku Włosi wypowiedzieli wojnę Anglii i Francji, a w lipcu i sierpniu zajęli część terytorium Sudanu i odebrali Brytyjczykom północną Somalię (obecnie Somaliland). Brytyjska kontrofensywa rozpoczęła się już w październiku. W styczniu 1941 roku indyjsko-brytyjskie dywizje uderzyły na Erytreę z terytorium Sudanu i po trzech miesiacach walk (z czego okres od 2 lutego do 27 marca przypada na oblężenie miasta Keren), na początku kwietnia przejęły nad nią całkowitą kontrolę.
W tym czasie wojska południowoafrykańskie, ghańskie i nigeryjskie pod dowództwem gen. Cunninghama zaatakowały Włochów od południa i do lutego podporządkowały sobie większość Somalii Włoskiej. W kwietniu wojska indyjsko-francuskie odzyskały Somalię Brytyjską. Od początku kampanii wewnątrz Etiopii aktywne były również oddziały partyzanckie. 6 kwietnia wojska Cunninghama zdobyły Addis Abebę, a 5 maja powrócił do niej cesarz Haile Selassie.
[edytuj] Bitwa w roku 1941
Gubernator Włoskiej Afryki Wschodniej, książę Amedeo d'Aosta, wycofał się z Addis-Abeby do fortu Toselli w masywie Amba Alagi. Fort ten nazwano na cześć porucznika Toselli, którego oddział został tu rozbity podczas bitwy w roku 1895. 26 kwietnia wojska Cunninghama zdobyły Dessie, odcinając Włochom drogę powrotu, a 27 kwietnia, wojska 5. Dywizji Indyjskiej pod dowództwem gen. Mayne rozpoczęły atak na umocnienia włoskie na zboczach Amba Alagi. Walki trwały do 16 maja, gdy książę d'Aosta zdecydował się poddać. Uroczysty akt kapitulacji, w ramach którego Włosi uroczyście przekazali wojskom gen. Mayne swoje pozycje, po czym opuścili je w formacji marszowej i złożyli broń, miał miejsce 19 maja.
