Andrij Melnyk
Z Wikipedii
Andrij Melnyk (ukr.: Андрій Мельник ur. 1890, zm. 1964) - ukraiński działacz nacjonalistyczny, przywódca OUN
Urodził się w pobliżu Drohobycza 12 grudnia 1890 w rodzinie greckokatolickiego organisty (diaka). Z wykształcenia inżynier leśnik. Podczas pierwszej wojny światowej służył w armii austro-węgierskiej i był oficerem w korpusie Strzelców Siczowych. W roku 1916 został uwięziony przez Rosjan. W armii Petlury otrzymał stopień pułkownika.
W latach 1922-1924 Melnyk więziony był za działalność terrorystyczną przeciwko polskiemu rządowi.
W latach 30 Melnyk zreorganizował OUN w organizację podziemną, przejmując jednocześnie faszystowską ideologię Benita Mussoliniego oraz stworzył zbrojne skrzydło OUN odpowiedzialne za wiele aktów terroryzmu.
Po zamordowaniu w Rotterdamie w roku 1938 Jewhena Konowalca przez agenta NKWD Pawła Sudopłatowa , Melnyk stał się liderem OUN. W 1940 bardziej radykalni członkowie UON ze Stepanem Banderą na czele dokonali w niej rozłamu. Dwie powstałe frakcje znane były popularnie jako banderowcy i melnykowcy. Od 1938 Melnyk współpracował z Abwehrą, a po wkroczeniu Wehrmachtu na Ukrainę proklamował niezależny rząd ukraiński w Równem.
Na przełomie 1943/1944 aresztowany przez Gestapo i osadzony w obozie koncentracyjnym Sachsenhausen ( oddział dla więźniów specjalnych tzw. Zellenbau - przebywali tam również m.in. Stefan Rowecki, kanclerz Austrii Kurt Schuschnigg i premier Francji Edouard Daladier, a od września 1941 aresztowani przywódcy OUN(B) - Stepan Bandera i Jarosław Stećko ). Niemcy chcieli wymusić w ten sposób większe zaangażowanie Ukraińców w wojnie z ZSRR, bez koniecznosci koncesji politycznych z własnej strony. Andrij Melnyk uwolniony został wraz z Banderą i Stećką jesienią 1944, w związku ze zmianą polityki III Rzeszy wobec tzw. wojsk ochotniczych ( niem. Freiwillige ) i koniecznością ustępstw w obliczu zbliżającej się klęski militarnej Niemiec.
Od grudnia 1944 uczestniczył w negocjacjach, w wyniku których 17 marca 1945 powstał Ukraiński Komitet Narodowy.
Po wojnie mieszkał w Luksemburgu, RFN i Kanadzie. Zmarł 1 listopada 1964 roku w Clervaux w wieku 74 lat.
[edytuj] Bibliografia (podstawowe pozycje)
- Roman Wysocki - Organizacja Ukraińskich Nacjonalistów w Polsce w latach 1929-1939, Lublin 2003
- Ryszard Torzecki, Polacy i Ukraińcy: Sprawa ukraińska w czasie II wojny swiatowej na terenie II Rzeczypospolitej Warszawa PWN, 1993
- Ryszard Torzecki, Kwestia ukraińska w polityce III Rzeszy, 1933-1945, Warszawa, KiW 1972
- Ryszard Torzecki, Kwestia ukraińska w Polsce w latach 1923-1929 Kraków, Wydawnictwo Literackie, 1989
