Al Gore
Z Wikipedii
Albert Arnold Gore jr. ur. 1948 |
|
45. Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych | |
Okres urzędowania | od 20 stycznia 1993 do 20 stycznia 2001 |
Partia polityczna | Partia Demokratyczna |
Poprzednik | Dan Quayle |
Następca | Dick Cheney |
Albert Arnold Gore, junior (znany jako Al Gore) (ur. 31 marca 1948) - polityk amerykański, działacz Partii Demokratycznej, wieloletni członek Kongresu, 45. wiceprezydent Stanów Zjednoczonych i kandydat swej partii w wyborach prezydenckich w 2000 roku, kiedy to uzyskał większość w głosowaniu powszechnym, ale przegrał w Kolegium Elektorskim. Z zawodu dziennikarz i autor kilku książek.
Spis treści |
[edytuj] Przed rozpoczęciem kariery politycznej
Gore przyszedł na świat w stolicy USA Waszyngtonie w zamożnej rodzinie. Jego ojcem był Albert Gore senior, wieloletni kongresman i senator ze stanu Tennessee (który jest także rodzinnym stanem przyszłego wiceprezydenta). Dzieciństwo Gore'a upłynęło między mieszkaniem w Waszyngtonie a rodzinnym domem w Tennessee.
Al uczęszczał do szkoły średniej w Waszyngtonie, gdzie poznał swoją przyszłą żonę Mary Elizabeth Atchieson (znaną jako Tipper Gore).
Ukończył prestiżowy uniwersytet Harvardzki (gdzie studiował w latach 1965-1969). W latach 1969-1971 odbył służbę wojskową w Wietnamie w pionie prasowym armii (notabene uważał się za przeciwnika tamtej wojny). Gore nigdy potem nie eksponował swego kombatanctwa, które odróżniało go choćby od Billa Clintona czy George'a W. Busha.
W 1970 roku poślubił Tipper. Z tego małżeństwa, któe trwa po dziś dzień, narodziło się czworo dzieci - Karenna (ur. 1973), Kristin (ur. 1977), Sarah (ur. 1979) i Al III (ur. 1982). Karenna wyszła za mąż za Drewa Schiffa, z którym ma swoje dzieci.
Po powrocie do Tennessee Gore pracował jako dziennikarz.
[edytuj] Członek Kongresu
[edytuj] Izba Reprezentantów
W 1976 roku Gore zgłosił swoją swoją kandydaturę na członka Izby Reprezentantów z 4. okręgu wyborczego w Tennessee. W prawyborach pokonał Stanleya Rogersa, a w listopadzie tegoż roku swego republikańskiego oponenta. Gore zasiadał w Izbie przez cztery dwuletnie kadencje.
[edytuj] Senat
W 1984 nie kandydował ponownie, jako że postanowił zdobyć dawne miejsce swego ojca w Senacie, które zostało właśnie opróżnione przez odchodzącego na polityczną emeryturę dotychczasowego lidera republikanów w senacie Howarda Bakera. Gore wygrał wybory. Ponownie wybrano go w roku 1990.
W kongresie dał się poznać jako tzw. konserwatywny demokrata, czyli jeden z tych przedstawicieli tego stronnictwa z południa, którzy opowiadają się przeciwko liberalizacja prawa do przerywania ciąży czy ograniczeniu prawa do posiadania broni. Był też znany z działania na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Zwrócił też na siebie uwagę, krytykując prezydenta Ronalda Reagana, kiedy ten postanowił wprowadzić nowy typ uzbrojenia nuklearnego:
Jest to błąd w ocenie równie poważny jak dostarczanie broni Iranowi. Jest to błąd o znaczeniu historycznym, jest to drugi wielki błąd za kadencji Reagana (cytat za Longin Pastusiak "Ronald Reagan").
W czasie I wojny w Zatoce Perskiej Gore jako jeden z nielicznych demokratycznych senatorów poparł wysłanie wojsk do Kuwejtu i Iraku.
W czasie kiedy zasiadał w senacie napisał bestsellerową książkę traktującą o ochronie środowiska pt. Ziemia na krawędzi.
[edytuj] Kandydat do nominacji prezydenckiej w roku 1988
Podczas prawyborów demokratycznych w roku 1988 40-letni wówczas senator Gore zgłosił swoją kandydaturę. Dość dobrze wypadł w prawyborach, mierząc się zwłaszcza z kongresmanem Dickiem Gephardtem, ale ani on, ani Gephardt nominacji nie uzyskali. Zdobył ją gubernator Michael Dukakis z Massachusetts, który przegrał z republikaninem George'em H. W. Bushem.
[edytuj] Wiceprezydent USA
W 1992 Gore nie ubiegał się o nominację prezydencką, którą uzyskał wówczas gubernator Arkansas Bill Clinton. Clinton zaproponował 44-letniemu wówczas Gore'owi wspólny start w roli kandydata na wiceprezydenta. Decyzja ta spotkała się początkowo z krytyką, ale nie ze względu na sama osobę nominata, ile ze względu na strategię wyborczą (stany Tennessee i Arkansas sąsiadują ze sobą).
W listopadzie 1992 roku demokratyczny tandem Clinton-Gore pokonał urzędujących prezydenta i wiceprezydenta George'a H. W. Busha i Dana Quayle'a i silnego kandydata niezależnego Rossa Perota.
20 stycznia 1993 roku Gore został zaprzysiężony na urząd wiceprezydenta Stanów Zjednoczonych.
Konstytucja nie daje wielkiej władzy wiceprezydentowi, jednakże Gore był jedną z najważniejszych osób w Białym Domu i jednym z najbliższych doradców prezydenta. Miał duży udział w opracowywaniu projektów, które doprowadziły wówczas do największego wzrostu gospodarczego w historii USA. Powszechnie uważano go za jednego z najbardziej wpływowych i popularnych wiceprezydentów w historii.
Nic więc dziwnego, że w 1996 roku ponownie został nominowany i wraz z Clintonem pokonali republikanów Boba Dole'a i Jacka Kempa.
[edytuj] Kontrowersje wokół wyborów w 2000
Kiedy Clinton nie mógł w wyborach 2000 roku ubiegać się po raz trzeci o prezydenturę, logicznym jego następcą wydawał się Gore. Wiceprezydent z łatwością wygrał prawybory i został nominowany na kowencji w Los Angeles. Swoim kandydatem na wiceprezydenta wybrał senatora z Connecticut Josepha Liebermana, który był pierwszym Żydem nominowanym na to stanowisko przez jedną z dwóch głównych partii.
Rywalami Gore'a i Liebermana z ramienia republikanów był syn byłego prezydenta i gubernator stanu Teksas George W. Bush i były sekretarz obrony Dick Cheney.
Walka wyborcza była wyjątkowo wyrównana. Ostatecznie Gore uzyskał więcej o ponad pół miliona głosów powszechnych od Busha, ale przez długi okres wyniki wyborów w stanie Floryda pozostawały niewiadomą, a jej właśnie głosy elektorskie miały zadecydować o zwycięstwie. Gubernatorem tego stanu jest brat Busha Jeb Bush, który naciskał na to, aby zaprzestać liczenia spornych głosów powołując się na stanowe prawo, które zobowiązywało władze do zakończenia przeliczania głosów w 7 dni po zakończeniu głosowania. Spór ostatecznie rozstrzygnął Sąd Najwyższy, który uznał sposób w jaki przeliczano sporne głosy na Florydzie (w szczególności fakt, iż ponowne przeliczanie głosów odbywało się tylko w niektórych okręgach) za sprzeczny z 14-tą poprawką do Konstytucji. Wiele osób uznało decyzję SN za skandal i podważyło jego wiarygodność. Dla innych sytuacja, gdy ktoś, kto przegrał w głosowaniu powszechnym jednak zostaje prezydentem, była jawnym dowodem słabości systemu. Mimo to zwolennicy Busha uznają, że skoro tak stanowi prawy wyborcze, to wszystko jest w porządku. Ale i tak możliwym jest, że to Al Gore powinien zostać 43. prezydentem Stanów Zjednoczonych. Aminucję krytykom dodaje też fakt, iż Gore oficjalnie przegrał różnicą ledwie ok. 500 głosów, a niedługo przed wyborami wykreślono z rejestru uprawnionych wyborców ok. 50 tysięcy ludzi, w większości czarnych i zarejestrowanych demokratów. Rząd Florydy tłumaczył się błędami technicznymi i dodawał, że "prawo nie działa wstecz".
Gore | 51,003,926 głosów | 48.4% | 266 elektorskich |
Bush | 50,460,110 głosów | 47.9% | 271 elektorskich |
Nie oddane | - | - | 1 elektorski |
Nader | 2,883,105 głosów | 2.7% | 0 elektorskich |
[edytuj] Po wiceprezydenturze
Gore po odejściu na emeryturę nie krył, iż zamierza ubiegać się o ponowną nominację w 2004 roku. W istocie był jak najbardziej logicznym oponentem Busha. Jednakże w końcu zrezygnował z tego zamiaru - zapewne w obliczu popularności Busha po wydarzeniach 11 września 2001 roku - i poparł, co było dużym zaskoczeniem, kandydaturę byłego gubernatora stanu Vermont Howarda Deana. Wielu twierdziło, iż chce w ten sposób doprowadzić do porażki demokratów w tym roku i mieć wolną drogę do ponownej nominacji w 2008 roku. Nominację jednak uzyskał wówczas nie Dean ale senator John Kerry, który przegrał z Bushem. Gore był pierwszym mówcą na konwencji partii w Bostonie.
Dziś Gore zasiada w radzie nadzorczej koncernu Apple i Google, a także wykłada gościnnie na wielu amerykańskich uniwersytetach. I jest wymieniany jako jeden z potencjalnych kandydatów (obok Hillary Clinton, Johna Kerry'ego czy Johna Edwardsa) do nominacji w 2008 roku. Sam jednak unika wypowiedzi na ten temat.
Warto też wspomnieć, że Gore krytykuje ostro od samego początku administrację Busha za decyzję o ataku na Irak.
[edytuj] Pełnione funkcje
Prezydent: William Jefferson "Bill" Clinton • Wiceprezydent: Albert Arnold Gore
Szefowie Departamentów: Dyplomacja: Warren Christopher • Madeleine Albright — Skarb: Lloyd Bentsen • Robert Rubin • Lawrence Summers — Obrona: Les Aspin • William Perry • William Cohen — Sprawiedliwość: Janet Reno — Zasoby Wewnętrzne: Bruce Babbitt — Rolnictwo: Mike Espy • Dan Glickman — Handel: Ron Brown • Mickey Kantor • William M. Daley • Norman Mineta — Praca: Robert Reich • Alexis Herman — Zdrowe i Opieka Społeczna: Donna Shalala — Urbanizacja: Henry Cisneros • Andrew Cuomo — Transport: Federico Peña • Rodney E. Slater — Energia: Hazel R. O'Leary • Federico Peña • Bill Richardson — Edukacja: Richard Riley — Weteranii: Jesse Brown • Togo D. West, Jr.
Pozostali członkowie Gabinetu: Szef Białego Domu: Mack McLarty • Leon Panetta • Erskine Bowles • John Podesta — Kierownik Agencji Ochrony Środowiska: Carol M. Browner — Dyrektor Urządu Planowania i Budżetu: Leon Panetta • Alice Rivlin • Franklin Raines • Jacob Lew — Dyrektor Krajowego Pogramu Przeciwdziałania Narkomanii: Lee P. Brown • Barry McCaffrey — Reprezentant ds. Handlu: Mickey Kantor • Charlene Barshefsky
Poprzednik Joe L. Evins |
Kongresman z 4. i 6. okręgu Tennessee 1977-1985 |
Następca Bart Gordon |
Poprzednik Howard Baker |
Senator z Tennessee (2 klasa) 1985-1993 |
Następca Harlan Mathews |
Poprzednik Lloyd Bentsen |
Kandydat Demokratów na urząd Wiceprezydenta 1992 (zwycięstwo), 1996 (zwycięstwo) |
Następca Joe Lieberman |
Poprzednik Dan Quayle |
Wiceprezydent Stanów Zjednoczonych 1993-2001 |
Następca Dick Cheney |
Poprzednik Bill Clinton |
Kandydat Demokratów na urząd Prezydenta 2000 (porażka) |
Następca John Kerry |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1993-1995 |
Następca Tom Foley |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1995-1999 |
Następca Newt Gingrich |
Poprzednik pierwszy w linii |
Linia sukcesji prezydenckiej 1999-2001 |
Następca Dennis Hastert |
Poprzednik Dan Quayle |
Precedencja w USA stan z roku 2006 |
Następca Członkowie Izby Reprezentantów |