Wikipedia:Vragen aan de Taalunie
Op deze pagina staan alle vragen die Wikipedianen ooit aan de taalunie verstuurd hebben met hun antwoorden daarop (als ze reeds ontvangen zijn). Het doel is die hier centraal te plaatsen zodat ze kunnen dienen als referenties in discussies. Het doel is niet om de antwoorden op deze pagina te bediscussieren!
- Voor de goede orde
- Meest recente bovenaan (zo was het vroeger, maar 't loopt nu wat door mekaar);
- Van het moment dat een vraag verstuurd werd is het een goed idee al een kopje aan te maken met een letterlijke kopie van de verstuurde vraagtekst, zodat mede-wikipedianen daar kennis van kunnen nemen (vermijdt dubbel werk en/of onsamenhangende vraagstelling door initiatieven die van mekaar niet op de hoogte zijn);
- Vermeld steeds de datum dat de vraag verstuurd werd.
Inhoud
|
[bewerk] Verschil tussen taaltelefoon en taaluniversum
[bewerk] Vraag van Walter
19 juli 2005
Vraag Zou ik ook graag weten of er een verschil is tussen "Taaluniversum" en "Taaltelefoon" qua afhandeling van dergelijke vragen. Bent u een gescheiden e-mailteam? Ik vraag dit omdat de Nederlandstalige Wikipedia meestal beroep doet op de diensten van taaluniversum als de gemeenschap niet tot een vergelijk kan komen aangaande een taalkundig probleem. Wikipedia is dan wel een project van amateurs het is wel de doelstelling om een zo'n correct mogelijke taal te gebruiken. Dit met respect voor de verschillen van taalgebruik tussen de landen van de taalunie. Ik acht het waarschijnlijk dat steeds meer mensen zich baseren op Wikipedia. Het is daarom van groot belang om te weten dat taaluniversum en taaltelefoon een vraag gelijk zullen behandelen. En dus niet dat taaltelefoon eerder Vlaams en taaluniversum eerder Nederlands zal antwoorden. Na het groene boekje, taaluniversum.org en taaldatabanken.com zijn de adviezen van taaluniversum en taaltelefoon namelijk de absolute bepaalders van de norm voor WikipediaNL op het vlak van taalgebruik.
Antwoord 'Taaladvies.net' van het Taalunieversum is een samenwerking tussen de Nederlandse Taalunie, de Taaltelefoon en het Genootschap Onze Taal. Als u een vraag stelt via Taaladvies.net, wordt uw vraag beantwoord door iemand van het Genootschap Onze Taal in Nederland of door een medewerker van de Taaltelefoon. De medewerkers van de Taaltelefoon behandelen elke taalvraag op dezelfde manier. Hoe u de vraag hebt gesteld, via Taaladvies.net of via het mailadres van de Taaltelefoon, speelt geen rol.
[bewerk] taaladviezen publiceren
[bewerk] Vraag van Walter
19 juli 2005
Vraag Is het toegestaan om de adviezen van taaltelefoon/taaluniversum (de e-mails) te publiceren? Bijvb; http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Transliteratie-_en_transcriptiegids/Taalunie Vaak komen bepaalde vragen terug. Dan is het beter om een archief te hebben dan steeds het opnieuw te moeten vragen. Indien gewenst kan de naam van de behandelaar weggelaten worden.
Antwoord
Wij, de medewerkers van de Taaltelefoon, hebben er geen probleem mee dat onze antwoorden op de website van Wikipedia verschijnen.
[bewerk] Geadjugeerde / geadjungeerde matrix
[bewerk] Vraag van Walter 02/02/2006
Vraag
Ik ben onzeker over de schrijfwijze van de term "Geadjugeerde matrix".Volgens sommige bronnen is het met "ung", andere schrijven het zonder die "n". Dus;
- Geadjugeerde matrix
- Geadjungeerde matrix
Ik heb een vermoeden dat dit een verschil is tussen Vlaanderen en Nederland.Graag had ik uw advies hierover ontvangen.
Antwoord
Wij hebben een voorkeur voor 'geadjungeerde'.
Toelichting
Dit is vrij specialistische algebravaktaal. Best een moeilijke vraag dus, voor niet-wiskundigen. 'Adjugeren' wordt nauwelijks gebruikt in het Nederlands. Daardoor kan het geen plaats veroveren in de Nederlandse woordenboeken en encyclopedieën. Het Frans kent wel 'adjuger' ('toekennen, toewijzen') en in het Engels is er het stilaan in onbruik geraakte 'adjugate' ('koppelen, verbinden').
'Adjungeren' komt wel voor in het Nederlands en vinden we in de Grote Van Dale (2005) en Prisma Vreemde woorden (2000). De betekenis wordt omschreven als '(als adjunct of helper) toevoegen'. 'Adjungeren' stamt af van het Latijnse werkwoord 'adiungere' ('toevoegen'), waarvan trouwens ook het voltooid deelwoord 'adjunctus' een verwant heeft in onze taal: 'adjunct'.
In de Winkler Prins Technische Encyclopedie lezen we onder het lemma 'matrixrekening': 'Onder de geadjungeerde van een vierkante matrix A; notatie adj(A), verstaat men de getransponeerde van de matrix die als elementen de cofactoren van A heeft (...)'.
[bewerk] Diacrieten
[bewerk] Vraag van Waert juli 2005
- Titel email:diakritsche tekens
- Vraag:
- Hallo ik ben een medewerker op wikipedia. Op Wikipedia hebben we op dit moment een verhitte discussie mbt tot diacrieten die niet in het Nederlands voorkomen.
Enkele voorbeeldwoorden:
- Samsø
- Janez Drnov?ek
- Karel ?apek
- Milan Ku?an
Het voorstel is om die tekens niet te gebruiken omdat ze in het Nederlands niet voorkomen, dus de woorden zouden dan worden:
- Samso
- Janez Drnovsek
- Karel Capek
- Milan Kucan
Echter we zijn vrij verdeeld erover en er is een grote groep die meent dat de tekens wel gebruikt dienen te worden. De groepen wel/niet gebruiken zijn ongeveer even groot. Op Wikipedia hebben we een beleid dat we in principe in eerste instantie altijd het advies van de taalunie opvolgen (ook al worden het dan soms namen en woorden waar niemand het mee eens is). Dus bij deze Diacrieten in Oost-Europese plaats- en persoonsnamen wel of niet overnemen?
mvrgr vanuit Bangkok Thailand skipped .... waerth
- Antwoord:
- Geachte heer xxx,
Onlangs hebt u op het Taalunieversum een taalvraag gesteld. Onder dit bericht vindt u het antwoord.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Sylvianne De Schepper
- Waarschijnlijk zal het niet mogelijk zijn om een algemene beslissing te nemen over het al dan niet gebruiken van diakritische tekens. Vermoedelijk zal uw beslissing taalafhankelijk zijn.
- De haakjes bijvoorbeeld in de Oost-Europese namen zijn niet gangbaar in het Nederlands. Nederlandstaligen weten vaak niet welk effect het diakritische haakje heeft op de uitspraak. Kranten laten dit teken, vermoedelijk om deze reden, gewoon weg. Verschueren neemt Capek echter op met het diakritische teken. De schuine streep die in het Deens (en het Noors) wordt gebruikt, is niet helemaal vergelijkbaar met het diakritische haakje. Als we in verschillende naslagwerken kijken, dan zien we dat de meeste naslagwerken toch 'iets doen' met die [eu]-klank in het Deens (en het Noors). Deze [eu]-klank wordt dan toch in het Nederlands op een bepaalde manier weergegeven. Sommige naslagwerken kiezen voor de Deense schuine streep, andere kiezen voor een trema. Zo wordt de Deense eilandengroep [feireur] op de website van Ruud Hendrickx, taaladviseur van de VRT, gespeld met een schuine streep (http://www.taaldatabanken.com/landenlijst/landenlijst-62.htm). Verschueren, Van Dale en de Wijzer van geografisch namen (J. van Groesen - G. Verhoeven 2002) nemen de naam op met een trema:
- Faeröer, Faeröerder. Ook op de website van de Nederlandse Taalunie vindt u in de lijst met aardrijkskundige namen in het Nederlands de eigennaam Faeröer terug, met trema (http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/land/FO). Verschueren neemt Faeröer op, met trema, maar kiest wel voor Samso met schuine streep.
- In Wijzer van geografisch namen kunt u in de inleiding het volgende lezen:
- De endoniemen zijn gespeld zoals in het land zelf gebruikelijk is, tenminste als men in dat betreffende land gebruikmaakt van het Latijnse alfabet. Andere schriftvormen als Arabisch of Chinees zijn niet opgenomen, maar getranscribeerd volgens normen die door de Verenigde Naties zijn vastgelegd. Waar dergelijke normen niet bestaan, zoals in het geval van Hindie, Japans en Thais, hebben we frequentie en consistentie als richtsnoer gehanteerd.
- U kunt hier dus uit afleiden dat de oorspronkelijke schrijfwijze, het endoniem, steeds het uitgangspunt is. Daarna speelt frequentie en dus ook het ingeburgerd zijn van een bepaalde schrijfwijze een rol. Ook de werkgroep Buitenlandse Aardrijkskundige Namen van de Nederlandse Taalunie verantwoordt de gekozen schrijfwijze van de plaatsnamen. U vindt deze informatie op [1]. In deze verantwoording staat ook een verwijzing naar de omzettingssystemen die zijn aanvaard door de United Nations Conferences on the Standardisation of Geographical Names (UNCSGN). U kunt doorklikken naar de website van de UNCSGN.
[bewerk] ß of ss
[bewerk] Vraag van Sixtus aan taalunie Juli 2005
VRAAG
Geachte heer, mevrouw, dient men in Nederlandstalige teksten de Duitse
ringel-s/eszett in namen van Duitsers of Duitse plaatsnamen wel of niet
als eszett over te nemen, of is vervanging door 'ss' 'beter'?
ANTWOORD
Wat ons betreft kunt u de ringel-s gewoon overnemen.
TOELICHTING
Het is vrij gebruikelijk om buitenlandse namen die geen Nederlands
equivalent kennen, min of meer integraal over te nemen. Onder meer de
diakritische tekens blijven dan bij voorkeur intact, voorzover dat althans
technisch mogelijk is - bijvoorbeeld 'La Coruña', 'Besançon' en
'Järvenpää'. Afwijkende lettertekens die minder gebruikelijk zijn, worden
vanwege technische beperkingen vaak niet exact overgenomen, zoals de punt
op de hoofdletter I in de Turkse plaatsnamen 'Istanbul' en 'Izmir', de s
met cedille in 'Timisoara' en alle streepjes in het Poolse 'Lódz' (waar
een streepje door de L staat en een accent op de z).
De ringel-s is echter eenvoudig te produceren in Nederlandse teksten.
Waarschijnlijk is een Duitse naam met een ringel-s ('Weißenfels',
'Haßfurt') ook herkenbaarder dan met 'ss' ('Weissenfels', 'Hassfurt').
Met vriendelijke groet,
Namens het Taalunieversum,
Rutger Kiezebrink
[bewerk] Vraag van Waerth over Hess of Heß
- Titel:
Heß - Hess
- Vraag:
Hallo ik ben een medewerker op wikipedia.
We hebben een vrij verhitte discussie over het gebruik van de ß in namen zoals specifiek:
Rudolf Heß versus Rudolf Hess
De naam Heß is zijn officiele naam bij geboorte. Hess wordt echter in vrijwel alle Nederlandstalige publicaties gebruikt. Op de Nederlandstalige wikipedia streven we ernaar om zoveel mogelijk voor alles Nederlandstalige woorden te gebruiken. We geven de oorspronkelijke niet Nederlandse woorden tussen haakjes weer. De vraag is dus wat is Nederlands? Hess of Heß
mvrgr vanuit Bangkok Thailand xxx
- Antwoord:
Wij raden u aan om in het Nederlands systematisch 'ss' te schrijven in woorden die in het Duits met een 'ß' gespeld worden, ook als het om eigennamen gaat.
- Toelichting:
Volgens de regels van de nieuwe Duitse spelling heeft men de vrijheid om overal waar er 'ß' geschreven wordt, 'ss' te schrijven 'wenn der Buchstabe ß nicht zur Verfügung steht' (zie: http://www.ids-mannheim.de/reform/: amtliches Regelwerk 2004, p. 28). Volgens dat principe kunt u in het Nederlands systematisch 'ss' schrijven, omdat wij in onze spelling geen 'ß' hebben. Ook in Zwitserland is het gebruikelijk om systematisch 'ss' te schrijven.
Bovendien is het zo dat volgens de regels van de nieuwe Duitse spelling 'Heß' strikt genomen als 'Hess' geschreven zou moeten worden, omdat de s-klank in 'Heß' stemloos uitgesproken wordt en op een korte klinker volgt. Omdat het hier om een eigennaam gaat, wordt in het Duits de oorspronkelijke spelling 'Heß' meestal behouden. Voor de duidelijkheid kunt u in het Nederlands tussen haakjes altijd de oorspronkelijke Duitse spelling vermelden.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Dirk Caluwé
[bewerk] Buitenlandse eigennamen
[bewerk] Vraag van Tdevries juni 2005
(Antwoord Taalunie, dd donderdag 9 juni 2005, 18:00)
Geachte heer of mevrouw,
Onlangs hebt u op het Taalunieversum een taalvraag gesteld. Hieronder vindt u het antwoord.
VRAAG Wanneer vertaal je nou wel of niet buitenlandse (eigen-)namen? Bv Berlin -> Berlijn, maar Geilenkirchen blijft Geilenkirchen. Of namen van bv vorsten: Groothertog Jan van Luxemburg, of Jean? Keizer Karel V, of heette hij misschien toch Karl? En Prins Charles, is dat dan niet gewoon Prins Karel?
ANTWOORD De keuze tussen Nederlandse ('vertaalde') namen en buitenlandse ('oorspronkelijke') eigennamen (voor personen, plaatsen e.d.) wordt voor een groot deel bepaald door de traditie. Als vuistregel kunt u ervan uitgaan dat de buitenlandse naam wordt gebruikt, tenzij traditioneel een Nederlandse naam gebruikelijk is. Vandaar wel 'Aix-en-Provence' (geen Nederlands alternatief voorhanden), maar niet 'Paris' (wel een gebruikelijk Nederlands alternatief voorhanden: 'Parijs').
TOELICHTING Of een Nederlandse naam gebruikelijk is, is niet altijd te voorspellen. Hieronder geven we een paar overwegingen die een rol spelen.
Hoe verder een persoon, aardrijkskundige naam of andere eigennaam teruggaat in de tijd, hoe groter de kans dat er een ingeburgerde Nederlandse naam is. Vandaar dat we in de regel wél spreken van koning Jacobus II van Engeland, maar van prins Charles.
Hieruit volgt min of meer dat we steeds vaker niet-vertaalde namen gebruiken; er komen eigenlijk geen Nederlandse namen voor buitenlandse personen of plaatsen meer bij. Zo worden 'Kales' (voor Calais) en 'Gotenburg' (voor Göteborg) steeds ongebruikelijker. Dit is echter een geleidelijke afname: 'Gotenburg' is nog veel acceptabeler dan 'Kales'.
Dat dit niet altijd zo is, blijkt uit het feit dat in de landelijke Nederlandse dagbladen vaker gesproken wordt van 'groothertog Jan' dan van 'groothertog Jean'; beide aanduidingen zijn wat ons betreft overigens te verdedigen - er is in ieder geval geen sprake van 'goed' of 'fout'.
Het principe van historisch belang verklaart ook waarom er voor plaatsen in Duitsland relatief weinig Nederlandse namen zijn, en voor plaatsen in Italië relatief veel: Italië was al veel eerder een belangrijke handelspartner voor de Lage Landen dan Duitsland.
In sommige gevallen wordt een Nederlandse naam uitsluitend in historische context gebruikt. Zo hebben we het over de Unie van Atrecht (1579, de tegenhanger van de Unie van Utrecht uit datzelfde jaar), maar in de regel noemen we deze stad in Frankrijk bij zijn Franse naam: 'Arras'. Min of meer hetzelfde geldt voor Nieuw-Amsterdam, dat we tegenwoordig 'New York' noemen.
Het belang van een stad in het dagelijks leven kan ook een rol spelen bij de vraag of een Nederlands alternatief gebruikelijk is of niet. Zo is de Franse stad Lille voor Belgen veel aanweziger in het dagelijks leven dan in Nederland. In Vlaanderen noemt men deze stad dan ook nog meestal bij de Nederlandse naam: 'Rijsel'.
Bij geografische namen kunt u voor de keuze tussen endoniemen (buitenlandse namen) en exoniemen (Nederlandse namen) steun zoeken in de lijst 'Buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands': http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen. Ook kunt u in uw overwegingen het gebruik in kranten, op (serieuze) internetpagina's en in Nederlandstalige encyclopedieën betrekken.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Pepijn Hendriks
[bewerk] Vraag van Gebruiker:Waerth Juli 2005 Sun Jat Sen
- Titel:
Sun Yat-sen / Soen Jat-sen
- Vraag:
Hallo ik ben een medewerker op wikipedia. Mijn vraag is, gebruiken we in het Nederlands "Sun Yat-sen" of "Soen Jat-sen" als naam voor de man?
- Antwoord:
Voor de schrijfwijze van buitenlandse persoonsnamen bestaan geen officiële regels.
- Toelichting:
De beide schrijfwijzen komen voor in de naslagwerken. Er is geen eenduidigheid, zelfs niet over het gebruik van het koppelteken. Belangrijk is vooral dat u consequent dezelfde schrijfwijze hanteert. Uit een zoektocht op het internet blijkt dat de spellingvorm 'Sun(-)Yat(-)sen' het vaakst voorkomt. Als u zelf ook kiest voor deze schrijfwijze, kunt u misschien de andere spellingvorm 'Soen(-)Jat(-)sen' toch opnemen en daarbij doorverwijzen naar de spelling 'Sun(-)Yat(-)sen'.
Hieronder vindt u een overzicht van de schrijfwijzen die in de naslagwerken voorkomen. Let ook op het gebruik van het koppelteken.
- Verschueren (1996): Sun-Jat-sen, Sun-Yat-sen en Soen Jat-sen; bij de laatste schrijfwijze vindt u de uitleg
- Grote Nederlanse Larousse Encyclopedie (1978): Soen Jat Sen
- Encyclopedie (Het Spectrum / Standaard Uitgeverij - 2001): Sun Yat-sen
- Grote Winkler Prins Encyclopedie (1975): Soen Jat-Sen
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Sylvianne De Schepper
[bewerk] Wallis/Valais
[bewerk] Vraag van pjetter
antwoord Taalunie 12.04.2005
VRAAG In Zwitserland bevindt zich een kanton dat in het Duits Wallis heet en in het Frans Valais. Aanduidingen bij www.admin.ch de officiële site van Zwitserse overheid, wijzen erop dat dit in Zwitserland Valais de voorkeur heeft, waarschijnlijk omdat 2/3 van de bewoners van het kanton Franstalig is. Nu ben ik erg benieuwd wat de Nederlandse naam van het kanton is. Googlen in het NL geeft meer hits voor Wallis als Valais.
ANTWOORD Het Nederlands heeft geen Nederlandse naam voor het tweetalige Zwitserse kanton Valais/Wallis. In het Nederlands wordt zowel 'Valais' als 'Wallis' gebruikt; er bestaat geen voorkeur voor een van beide vormen.
In de landelijke dagbladen van zowel Nederland als (Nederlandstalig) België wordt de afgelopen jaren vaker gekozen voor 'Wallis' dan voor 'Valais'. Mogelijk heeft deze voorkeur te maken met het feit dat Zwitserland vaak door een 'Duitse bril' wordt bekeken.
TOELICHTING De naslagwerken geven het volgende beeld: - Stijlboek VRT: 'Valais' wordt niet vermeld; bij 'Wallis' wordt de naam 'Valais' ook opgenomen; - Grote Winkler Prins (deel 24, 1993): bij 'Wallis' wordt doorverwezen naar 'Valais'; - Verschueren Groot encyclopedisch woordenboek (1996): bij 'Wallis' wordt verwezen naar 'Valais'; bij 'Valais' worden beide namen naast elkaar vermeld; - Wijzer van geografische namen (2002): 'Valais' en 'Wallis' worden naast elkaar vermeld; - Wereldbosatlas (2004): 'Valais'.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Pepijn Hendriks
[bewerk] Artikels/Artikelen
[bewerk] Vraag van Walter
Ik vroeg me af, is het meervoud van "Artikel" niet "Artikelen"? Ik kan er naast zitten hoor maar volgens mij werd "Artikels" bij mij keihard afgestreept bij een examen nederlands ;) --Willem 27 feb 2004 15:15 (CET)
- Ik heb een vraag hierover verzonden naar http://taalunieversum.org Even afwachten Walter 27 feb 2004 15:53 (CET)
-
- Ik heb een reactie ontvangen. De twee zijn goed. Zie media:Advies_taaluniversum_artikels_artikelen.txt Walter 9 mrt 2004 15:53 (CET)
antwoord Taalunie 19.03.2004
VRAAG Geachte,
Als men spreekt van de artikels van een krant of een encyclopedie is dan het geb ruik van "artikels" goed of moet het "artikelen" zijn?
Dus eigenlijk wat is het meervoud van "artikel" als het gaat over een teksten.
Als beide juist zijn is er dan een verschil tussen Nederland en Vlaanderen?
ANTWOORD De beide meervoudsvormen zijn steeds correct, in alle betekenissen.
TOELICHTING Het woord 'artikel' heeft een aantal betekenissen, maar u mag steeds de beide me ervoudsvormen gebruiken. De meervoudsvorm 'artikels' klinkt wel iets minder form eel dan 'artikelen'. Als het bijvoorbeeld gaat om meer dan een artikel van een t raktaat, een contract enz. zal het meervoud 'artikelen' wel vaker worden gebruik t dan 'artikels'. Woorden op onbeklemtoond -el hebben vaak een dubbele meervoudsvorm: -en en -s. E nkele voorbeelden: aardappel - aardappelen/aardappels artikel - artikelen/artikels euvel - euvelen/euvels mossel - mosselen/mossels
Op het internet komt 'artikelen' vaker voor dan 'artikels'. Zeker op Nederlandse sites wordt 'artikelen' duidelijk vaker gebruikt dan 'artikels'.
Met vriendelijke groet, Namens Taaladvies on line,
Sylvianne De Schepper
[bewerk] Brasilia/Brasília
[bewerk] Vraag van Gebruiker:Walter Holden-Belmont
Beste,
Op uw website raadt u aan de naam van de Braziliaanse hoofdstad te schrijven als Brasilia, zonder accent op de eerste i zoals in het Portugees. Moet dit alleen toegepast worden op de stad als dusdanig, of moet deze schrijfwijze ook aangehouden worden als de naam een andere betekenis heeft dan die van de stad of voorkomt in een term die afgeleid is van de stad. M.a.w.:
- Is het 'Brasilia' of 'Brasília' als de volledige gemeente (inclusief satellietsteden) bedoeld wordt?
- Is het 'Brasilia' of 'Brasília' als de zogenaamde microregio (een statistisch-geografisch gebied rond de stad) bedoeld wordt?
- Is het 'Entorno de Brasilia' of 'Entorno de Brasília' als de microregio bedoeld wordt die rond het Federaal District ligt waarin de hoofdstad zich bevindt?
Met dank en vriendelijke groeten,
WHB 10 jul 2005 18:44 (CEST)
ANTWOORD 'Brasilia' is de vernederlandste spelling van de naam van de hoofdstad van Brazilië. In andere betekenissen lijkt het ons niet verkeerd om wel een accent te schrijven, zeker in langere namen zoals 'Entorno de Brasília'. Helaas bestaan hier geen duidelijke regels voor.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Rutger Kiezebrink
[bewerk] U kan/U kunt
[bewerk] Vraag van Walter
19 juli 2005
Titel u kan / u kunt Vraag
Graag had ik een toelichting ontvangen over de vorm "u kan/u kunt" Op deze locatie; *http://taalunieversum.org/taal/advies/vraag/442/ is hierover een uitleg te vinden. Maar deze gaat over het gebruik van kan/kunt met je/jij en niet over u/uw. Naar mijn persoonlijk taalgevoel zijn de volgende zinnen juist (aangaande het gebruik van kan/kunt);
- Alle instellingen kan u doen via deze webpagina.
- Ook kan u daar reageren op berichten of een nieuw bericht posten.
- U kan maar beter de afwas doen.
Niet dat deze zinnen met de "kunt-vorm" fout zouden zijn, alleen zou ik het zo niet zou schrijven. Ik heb een vermoeden dat dit een verschil van taalgevoel is tussen Vlaanderen/Nederland. Graag zou ik weten of ik gewoon fout ben of dat advies 442 ook voor u/uw geldig is en dat de twee vormen dus correct zijn.
Antwoord
In een formele context is het aan te raden om 'u kunt' te gebruiken.
Toelichting
Het is inderdaad zo dat 'u kan' in Vlaanderen vaker voorkomt dan in Nederland. Wikipedia wordt geraadpleegd door Nederlanders en Vlamingen, dus dan is het in uw geval beter om 'u kunt' te gebruiken. U vindt hierover wel een advies op Taaladvies.net. Zie: http://taalunieversum.org/taal/advies/vraag/820.
[bewerk] Officiële namen uit Friesland
[bewerk] Vraag van Nikio
12 augustus 2005
Vraag
Als er sprake moet zijn van neutraal Standaardnederlands, mogen dan de Nederlandse exoniemen voor Friese plaats- en gemeentenamen zoals Rauwerd (voor Raerd) of Gaasterland-Sloten (voor Gaasterlân-Sleat) wel gebruikt worden?
Antwoord
In Nederlandse teksten kan naar een Friese plaats of gemeente worden verwezen met de Nederlandse naam, ook al is de Friese naam de officiële. We hebben het in het Nederlands immers ook over 'Parijs', 'Berlijn' en 'Keulen', en niet over 'Paris', 'Berlin' en 'Köln'.
Als u in een formele tekst wilt verwijzen naar een staatkundige eenheid die officieel een Friese naam heeft, kunt u ervoor kiezen om die naam te gebruiken. Deze keuze is echter geen kwestie van Standaardnederlands of niet.
Met vriendelijke groet, Namens het Taalunieversum,
Pepijn Hendriks
[bewerk] Diersoorten met aardrijkskundige naam erin
[bewerk] Vraag van Magalhães
10 november 2005
Vraag
Ik heb een vraag over de schrijfwijze van diersoorten waar een aardrijkskundige naam in voorkomt. Moet je schrijven: Visaya-wrattenzwijn en Celebes-wrattenzwijn of is het Visayawrattenzwijn en Celebeswrattenzwijn, of moet het misschien zelfs wel los geschreven worden?
Antwoord
Juist zijn visayawrattenzwijn en celebeswrattenzwijn.
Toelichting
In de Leidraad van het Groene Boekje is hierover niets opgenomen, maar we kunnen wel een en ander afleiden uit de Woordenlijst en uit de grote Van Dale (2005). Daaruit blijkt het volgende:
Aardrijkskundige aanduidingen in dierennamen schrijven we alleen met een hoofdletter als ze als bijvoeglijk naamwoord fungeren: 'Duitse herder' en 'Siamese kat'. In andere gevallen schrijven we een kleine letter, en schrijven we de hele naam als één woord (behalve als er sprake is van klinkerbotsing, dan schrijven we een koppelteken): 'java-aap', 'coloradokever', 'amazonemier' etc.
[bewerk] Galápagoseilanden
[bewerk] Vraag van Tbc
28 november 2005
Vraag
waarom is het volgens http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/land/EC wel Galápagos-eilanden (met koppelteken) terwijl het Pitcairneilanden, Maagdeneilanden, Caymaneilanden, Falklandeilanden enzovoort (zonder koppelteken) is.
Antwoord
Hartelijk dank voor uw opmerking. Er is inderdaad geen reden om een koppelteken te schrijven in 'Galápagoseilanden'. Wij geven deze correctie door aan de websitebeheerder.
- Antwoord websitebeheerder
- Geachte heer,
- Op onze site, www.taalunieversum.org , zal in de lijst “Buitenlandse Aardrijkskundige Namen” de :volgende wijziging worden aangebracht bij “Ecuador”:
- Galápagos-eilanden >> Galápagoseilanden Archipiélago de Colón.
- Wij danken u voor uw inbreng.
- Met vriendelijke groet,
- Jacqueline Balteau
- Projectleider / secretaris Werkgroep Buitenlandse Aardrijkskundige Namen (BAN)
[bewerk] Vlaamse namen?
12 december 2005
Vraag
Geachte medewerker van de Taalunie,
Op wikipedia woedt al enige tijd een discussie over het gebruik van aardrijkskundige namen van plaatsen, waarvoor een deel van de Nederlandstaligen een andere benaming gebruikt dan een ander deel. Dit heeft met name betrekking op veel plaatsen in Frans-Vlaanderen en in Wallonië. Op uw website geeft u voor een groot deel van deze plaatsen een benaming met daarbij de vermelding (V), wat zoveel wil zeggen als alleen in Vlaanderen gebruikelijk. Nu zijn er tussen dergelijke benamingen onzes inziens grote verschillen in mate van inburgering in de Nederlandse taal. Zo is er bijvoorbeeld Luik, dat in vrijwel alle gevallen in geheel Nederland en Vlaanderen met Luik (Liège) aangegeven wordt, evenals Bastenaken. En zo zijn er benamingen als Rijsel (Lille) die door een deel van de Nederlandse pers in het exoniem aangegeven wordt en bijvoorbeeld Bergen (Mons). Nog problematischer wordt het met benamingen als Toerkonje, Hoei en dergelijken, waarbij de benaming in het Frans veelvuldig voorkomt en de benaming in het Nederlands zoals weergegeven sporadisch. Ook zijn er problemen rond benamingen als Samber, Aat, Vloesberg, Sint-Omaars en Dowaai. In deze gevallen is het geenszins duidelijk welke benaming te prefereren valt.
Wellicht dat u uw licht over deze kwestie wilt laten schijnen. Persoonlijk ben ik een voorstander van een adviesspelling: een spelling die men beter kan gebruiken dan andere spellingen. Ik kan u in dit verband wijzen op de discussies op wikipedia waarin de gemoederen soms hoog oplopen:
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Overleg:Toerkonje
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Plaatsnamen
- http://nl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Plaatsnamen/overleg
Met vriendelijke groet,
Mig de Jong
Mede namens een deel van de wikipedianen.
Antwoord
Het is moeilijk om een algemeen advies te geven dat geldt voor alle aardrijkskundige namen in het Nederlands. Een belangrijk argument voor het gebruik van een bepaalde variant van een aardrijkskundige naam is frequentie. Als de vernederlandste vorm bijvoorbeeld veel vaker voorkomt, kunt u om communicatieve redenen dan ook de vernederlandste vorm gebruiken.
Toelichting
Misschien is het voor de gemiddelde taalgebruiker moeilijk om te bepalen welke vorm hij nu het best kan gebruiken. Daarom kan het wel eens interessant zijn om een bepaald naslagwerk als bron of misschien zelfs als de norm te gebruiken, bijvoorbeeld de lijst met aardrijkskundige namen in het Nederlands, die u kunt vinden op de website van de Nederlandse Taalunie. Blijkbaar gaat u echter niet altijd akkoord met wat u vindt in deze lijst.
Zo hebt u o.a. gezien dat Dowaai volgens de lijst de gebruikelijke vorm zou zijn in Vlaanderen. Uit een onderzoek op het internet blijkt dat Dowaai inderdaad voorkomt op Belgische sites, maar dat Douai nog veel gebruikelijker is. Ook Tourcoing / Toerkonje blijkt een probleem te zijn. Op het internet komt ook op Belgische sites Tourcoing vaker voor.
Misschien is er in de lijst met aardrijkskundige namen in het Nederlands een probleem met de invulling van (V) bij sommige plaatsnamen. In de lijst zelf wordt (V) verklaard als: 'vrijwel alleen in Vlaanderen gebruikelijk'. In de verantwoording van de lijst kunt u lezen: 'Daarin [in de lijst] wordt het onderscheid aangegeven tussen de vormen die alleen in Vlaanderen (V) worden gebruikt en die welke in het gehele Nederlandse taalgebied gangbaar zijn'.
Hieruit blijkt volgens mij dat (V) betekent dat een bepaalde vormvariant alleen of vooral voorkomt in Vlaanderen, maar dat impliciteert niet dat de andere vormvariant dan niet de gebruikelijkste vorm is in Vlaanderen. Bijvoorbeeld: Toerkonje is de vorm die vermoedelijk wel vaker voorkomt in Vlaanderen dan in Nederland, maar de gebruikelijkste vorm in Vlaanderen kan toch Tourcoing zijn. Ook bij Rijsel staat een (V). De Nederlandse variant zal in historische contexten wel vaak voorkomen, maar ook in België wordt de stad steeds vaker 'Lille' genoemd.
In België moet u ook nog rekening houden met een taaljuridische kwestie als het gaat om Belgische plaatsnamen. In het koninklijk besluit van zes juli 1988 is er een lijst opgenomen met de officiële namen van de Belgische gemeenten. Als een gemeentenaam een officiële vertaling heeft, is die ook opgenomen. In deze lijst vindt u bijvoorbeeld 'Namur', 'Liège' en 'Arlon', maar ook de officiële vertaling van deze gemeenten, namelijk 'Namen', 'Luik' en 'Aarlen'. Dat betekent dat sommige Belgische instellingen verplicht zijn om de taalwetgeving te volgen en dat ze in Nederlandse teksten de officiële Nederlandse vertaling van een Franse plaatsnaam moeten gebruiken.
Het gebruik van aardrijkskundige namen in het Nederlands is dus helemaal niet zo eenvoudig. U kunt zich laten leiden door één naslagwerk, u kunt verschillende naslagwerken raadplegen ... Maar het belangrijkste is dat de communicatie duidelijk is. Kies dus in eenzelfde tekst consequent voor dezelfde vorm en maak een adequate keuze. Opmerkingen over de lijst met aardrijkskundige namen in het Nederlands op de website van de Nederlandse Taalunie kunt u mailen naar info@taalunie.org.
[bewerk] Hebreeuwse Bijbel/bijbel
[bewerk] Vraag van Servien
16 januari 2006
Vraag
Ik vroeg me af of het nou de "Hebreeuwse bijbel" of de "Hebreeuwse Bijbel" is. Wanneer wordt Bijbel met een kleine en wanneer met een hoofdletter geschreven, ik las dat als het om het geschrift gaat het met een hoofdletter is, maar wordt hiermee bedoeld "in religieus context" (bv. in de Bijbel staat...) en bijbel "boek" (bv. die man verkoopt bijbels, maar waarom verkoopt hij geen Bijbels?)
Bij voorbaat dank! Servien Ilaino
Antwoord
De correcte spelling is 'Hebreeuwse Bijbel'.
Toelichting
De naam van een heilig boek schrijven we met een hoofdletter als we de tekst bedoelen, maar met een kleine letter als het om een exemplaar van het boek gaat. Met 'Hebreeuwse Bijbel' wordt niet verwezen naar een specifiek exemplaar van de Bijbel, maar naar de (heilige) tekst (van het Oude Testament en/of de Tenach). Daarom krijgt 'Bijbel' een hoofdletter. Een man die bijbels verkoopt, verkoopt exemplaren van het boek. Er wordt in dat geval niet verwezen naar de heilige tekst, maar louter naar het verkoopsproduct en daarom krijgt 'bijbel' in die context geen hoofdletter.
Meer informatie vindt u in de Woordenlijst: http://woordenlijst.org/leidraad/16/6/.
[bewerk] Plaatsnamen in met (V)/(N)-aanduiding
[bewerk] Vraag van Tbc
30 november 2005
Vraag
Beste Ferjan Ormeling,
Beste leden van de werkgroep Buitenlandse Aardrijkskundige Namen III,
graag had ik enkele vragen gesteld omtrent het gebruik van de (V)-aanduiding op http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/ en onderliggende pagina's.
Wanneer bij een plaatsnaam de aanduiding (V) staat, wil dit volgens de legende zeggen dat deze plaatsnaam vrijwel alleen in Vlaanderen gebruikelijk is. Nu interpreteer ik "vrijwel alleen in Vlaanderen gebruikelijk" als "wordt vrijwel alleen in Vlaanderen vaak gebruikt". In een aantal concrete gevallen, die ik hierna overloop, lijkt het gebruik hiervan twijfelachtig.
Op http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/land/FR:
- Toerkonje (Tourcoing)
Naar mijn aanvoelen gebruikt niemand in Vlaanderen Toerkonje, maar wordt steeds Tourcoing gebruikt. Het gebruik van (V) vind ik hier misplaatst.
- Robaais (Roubaix), Dowaai (Douai), Kales (Calais)
Idem.
- Rijsel (Lille)
Deze term is eveneens aangegeven met een (V), maar wordt in Vlaanderen dan weer erg veel gebruikt. Hier is de (V)-aanduiding terecht (voor zover Rijsel ook niet in Nederland wordt gebruikt, waarover ik geen uitspraken kan doen)
http://taaladvies.net/taal/advies/tekst/19/ meldt dat: "In het Noord-Franse gebied dat grenst aan Frans-Vlaanderen hebben zeer veel plaatsen historisch een Nederlandse naam: Atrecht (Arras), Kamerijk (Cambrai), Rijsel (Lille). Deze namen worden nog algemeen gebruikt in historische contexten. Als we het hebben over hedendaagse werkelijkheid, dan gebruikt men in Nederland steeds de Franse naam. In Vlaanderen evenwel zijn een paar van deze Nederlandse vormen nog steeds algemeen gangbaar (met name Rijsel (Lille) en Wervik (Wervicq-Sud))."
Dit fragment laat eveneens uitschijnen dat "Toerkonje" en "Robaais" in Vlaanderen niet algemeen gangbaar zijn, wat een inconsistentie is met de vorige geciteerde pagina. Is het mogelijk dat de regels betreffende Toerkonje, Robaais, Dowaai, Kales verwijderd worden?
Op de pagina http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/land/belgie.php worden plaatsnamen als Bergen, Aarlen, Namen, Luik en Waver aangemerkt met een (V). Zo lijkt het alsof het gebruik van deze namen iets regionaals is, maar ik vermoed dat deze namen evenzeer in Nederland gebruikt worden. Ten tijde van het proces van Marc Dutroux in Aarlen bijvoorbeeld werd door de Nederlandse pers evenzeer Aarlen gebruikt en niet Arlon. Hier lijkt het gebruik van (V) eveneens misplaatst, maar nu niet omdat deze naam toch niet in Vlaanderen gebruikt wordt, maar omdat die waarschijnlijk algemener is dan dat. Hetzelfde geldt waarschijnlijk voor de rivier de Samber; vermoedelijk wordt in Nederland niet over het stroomgebied van de Sambre en Maas gesproken (Maas is niet aangegeven met (V)), maar wel over dat van Samber en Maas.
Antwoord
Uw onderstaand bericht heb ik voor advies naar de Werkgroep Buitenlandse Aardrijkskundige Namen (BAN) gestuurd. Hierbij een samenvatting van de reacties: N.a.v. uw opmerking dat "Toerkonje", "Robaais", "Dowaai" en "Kales" in Vlaanderen ongebruikelijk zijn, laat een lid van de Werkgroep BAN, specialist op het gebied van de Vlaamse Dialectologie, het volgende weten: Die exoniemen zijn nog algemeen verspreid onder de oudere bewoners van de West-Vlaamse Westhoek. Sommige ervan hebben een ruimer geografisch bereik: in heel West-Vlaanderen kent men "Roubaix" ook als "Robaais", en "Tourcoing" ook als "Toerkonje". Toegegeven: die exoniemen zijn op hun retour, maar uitgestorven zijn ze voorlopig nog niet. Dus blijven deze exoniemen tot nader order in de lijst staan.
Uw opmerking dat "Namen" en "Luik" ten onrechte een (V)-vermelding hebben, begrijp ik niet. In de lijst "België" komen deze plaatsnamen niet voor; in de sublijst "Nederlandse namen voor Belgische plaatsen in Franstalig België" staat bij geen van beide plaatsen een (V)-vermelding !
[bewerk] Sint-Eustatius, Sint-Maarten
[bewerk] Vraag van Servien
09 februari 2005
Vraag
Ik vroeg me af of Sint Eustatius, Sint Maarten met of zonder streepje geschreven worden (Sint-Maarten, Sint-Eustatius etc.)
Antwoord
De officiële spelling is: 'Sint-Eustatius' en 'Sint-Maarten'.
Toelichting
We gebruiken een koppelteken in een samenstelling die bestaat uit een grondwoord met een bijzondere voor- of nabepaling.
Sint- of St. is zo'n bijzondere voorbepaling. We spellen dus:
- Sint-Eustatius
- Sint-Maarten
- Sint-Jozef
- St.-Anna
- sint-bernardshond
Meer informatie vindt u in de Woordenlijst: http://woordenlijst.org/leidraad/6/3/.
[bewerk] U hebt/u heeft
[bewerk] Vraag van Servien
09 februari 2005
Vraag
Ik vroeg me ook af waarom 'u hebt' de voorkeur verdient bij de Taalunie, ik ken bijna niemand die 'u hebt' zegt, wij zeggen allemaal 'u heeft' ('u hebt' klinkt iets "respectloos")
Antwoord
'U hebt' en 'u heeft' zijn allebei goed. Als je gaat kijken naar het gebruik van beide vormen, dan blijkt dat 'u hebt' wat gewoner is dan 'u heeft', dat vaker in formelere contexten gebruikt wordt. Uw indruk dat 'u hebt' respectloos is, is misschien wat overdreven, maar het klopt wel dat 'u heeft' wat gebruikelijker is als u iemand in duidelijk formele contexten aanspreekt. Dat verschil in gebruikscontext is sterker in Nederland dan in België, maar het geldt ook wel voor België.
Toelichting
U vindt het advies terug op het volgende adres: http://taaladvies.net/taal/advies/vraag/820/.
[bewerk] Noordelijk Territorium, Nieuw-Zuid-Wales
[bewerk] Vraag van WHB
1 juli 2006
Vraag
Op uw website staan de Australische deelstaten Western Australia en South Australia in het Nederlands aangegeven als respectievelijk West-Australië en Zuid-Australië (http://taalunieversum.org/taal/aardrijkskundige_namen/land/AU). De gebieden Northern Territory en New South Wales komen echter niet in deze lijst voor, terwijl de namen Noordelijk Territorium en Nieuw-Zuid-Wales in het Nederlands toch ook vrij gangbaar zijn. Graag zou ik vernemen wat hiervoor de reden is.
Antwoord
De Werkgroep BAN heeft besloten om Australië met de volgende geografische entiteiten aan te vullen:
- Noordelijk Territorium - Northern Territory
- Nieuw-Zuid-Wales - New South Wales
