Vierde Engels-Nederlandse Oorlog
| Vierde Engels-Nederlandse oorlog | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| Datum: | 1780 - 1784 | ||||
| Lokatie: | |||||
| Resultaat: | Overwinning van Engeland en ondergang van het machtige Nederlandse koloniale rijk. | ||||
|
|||||
De Vierde Engels-Nederlandse oorlog (1780 - 1784) was een oorlog tussen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden en Groot-Brittannië.
[bewerk] Aanloop en aanleiding
De Glorieuze Revolutie van 1688 beëindigde de rivaliteit tussen Engeland en Nederland, doordat stadhouder Willem III van Oranje-Nassau naast Maria II van Engeland op de Engelse troon kwam. Deze manoeuvre werd echter langzaam de ondergang van de Nederlandse dominantie in de handel en daarmee op zee. De kooplieden begonnen Londen als nieuwe operatiebasis te gebruiken. De groei van de Nederlandse economie zwakte af. Vanaf 1720 was er zelfs sprake van achteruitgang, en rond 1780 lag het inkomen per hoofd van de bevolking in Groot-Brittannië boven dat in Nederland.
Jaloezie speelde nu een rol aan Nederlandse zijde, wat zich onder andere uitte in steun aan de rebellen in de Amerikaanse koloniën, die zich tijdens de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog probeerden los te maken van het Britse Rijk. Wapens en munitie werden naar de kolonie Sint Eustatius verscheept, waar ze vervolgens tot woede van de Engelsen aan de Amerikanen werden doorverkocht. Alhoewel de Engelsen protesteerden, ging de smokkelhandel gewoon door. De steun had echter ook een andere oorzaak. In Nederland zelf nam de spanning toe, omdat patriotten de macht van de autocratische stadhouder Willem V wilden inperken. Ze wilden kortom een meer democratische regeringsvorm, precies zoals de jonge Verenigde Staten probeerden te vestigen.
Toen de Engelsen vervolgens in 1780 de zojuist benoemde Amerikaanse ambassadeur Henry Laurens oppakten, op weg naar de Nederlanden, grepen ze een geheim verdrag tussen de stad Amsterdam en de rebellen in zijn bagage aan om de Republiek de oorlog te verklaren. Engeland vreesde bovendien dat Nederland zich zou aansluiten bij het Verbond van Gewapende Neutraliteit, waardoor de handel met de Amerikanen nog meer beschermd zou worden.
[bewerk] Verloop van de oorlog
De Nederlandse marine was numeriek in de minderheid, en wist ondanks de overwinning in de Slag bij de Doggersbank de zeeroutes niet open te houden. De Engelsen wisten bovendien enkele Nederlandse kolonies in te nemen, waaronder het gewraakte eiland Sint Eustatius. De economische schade voor Nederland was zeer groot. Het conflict leidde wel tot een nieuw groot bouwprogramma voor oorlogsschepen.
De oorlog werd beëindigd met de vrede van Parijs in 1784, een jaar eerder was al een wapenstilstand gesloten. Engeland kreeg het recht op de vrije vaart in Oost-Indië. De Republiek verloor Negapatnam in India aan de Engelsen. Na de onvoordelige vrede was door het einde van de alliantie met Engeland de Republiek kwetsbaar tegenover Frankrijk. Binnen tien jaar zou de Republiek daaraan ten gronde gaan.
Zie ook:
|
|
 |
|---|---|
