Triomftocht
In de Romeinse oudheid kreeg een zegevierende legeraanvoerder van zijn soldaten soms de eretitel imperator, die hem dan het recht gaf naar een triomftocht te dingen.
Zulk een triomftocht (Latijn triumphus, Grieks θρίαμβος) was een formele overwinningsparade die de Romeinse Senaat aan een zegevierende opperbevelhebber kon toekennen na een belangrijke, beslissende overwinning. Enkel iemand die in het bezit was van een imperium kon dit ontvangen. Een andere voorwaarde was dat er minstens 5000 tegenstanders gedood moesten zijn van de buitenlandse macht waartegen gestreden was.
De stoet trok dwars door de stad langs de Via Triumphalis naar het Forum Romanum en vandaar naar het Capitool. Krijgsgevangenen (zoals bv. Aristonicus, Iugurtha, Vercingetorix, ...) en wagens beladen met oorlogsbuit gingen voorop. Ook maquettes van veroverde steden en van slagvelden, in beschilderde reliëfs uitgevoerde kaarten van de gebieden waar de strijd gevoerd was, enz. konden worden meegevoerd. Daarna volgde het vierspan met de triomfator, gehuld in een purperen toga, met een lauwerkrans op het hoofd. Daarachter marcheerden dan de troepen: dat was voor de gelegenheid een afwijking van het voorschrift dat gewapende soldaten de toegang verbood binnen de heilige grenzen van de stad (het zgn. pomerium). Feestelijkheden met maaltijden en uitdeling van geschenken (uit de buit) voor soldaten en burgers besloten de parade.
Indien een overwinning op zichzelf geen triumphus rechtvaardigde, dan kon nog steeds een ovatio worden toegekend, waarbij de overwinnaar dan te voet of te paard ging en geen lauwer- maar een mirtekrans droeg.
In de keizertijd, na het einde van de republikeinse instellingen, werd imperator een vaste titel van de keizers. Deze behielden het recht op een triomf voor zichzelf en verleenden hun zegevierende generaals slechts de militaire onderscheidingstekens van de triomfator, de insignia of ornamenta triumphalia. De laatste die zich als privaat burger als imperator mocht laten uitroepen was Quintus Iunius Blaesus.
[bewerk] Beknopte literatuur
L. De Libero, art. Imperium, in NP5 (1998), klm. 955 - 958.
J. Lendering, Stad in marmer. Gids voor het antieke Rome aan de hand van tijdgenoten, Amsterdam, 2002, pp. 42 - 43. ISBN 902533153X
