Ruigoord
|
||
| Gemeente | Amsterdam | |
| Stadsdeel | {{{stadsdeel}}} | |
| District | {{{district}}} | |
| Coördinaten | ||
| Coördinaten | {{{coördinaten}}} | |
| Oppervlakte | ||
| - Land | {{{opp land}}} km² | |
| - Water | {{{opp water}}} km² | |
| Inwoners | ||
| Dichtheid | ||
| Postcode | {{{postcode}}} | |
| Website | ||
Ruigoord is een voormalig eiland en een dorp van diezelfde naam in de Houtrakpolder in de gemeente Amsterdam, in de provincie Noord-Holland.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis
Ruigoord is in de 16e eeuw ontstaan als een veeneiland dat in het IJ ronddreef. Toch moet er al eerder bewoning geweest zijn want er zijn potscherven uit de 11e eeuw gevonden. Het werd toen 't Ruyghe Oort genoemd. Op kaarten uit 1849 wordt ook de naam Kooijen eiland. Na verloop van tijd werd het een echt eiland, gelegen in het Houtrak. In de 17e eeuw wordt het eiland door de 12 landeigenaren overgedragen aan het Hoogheemraadschap Rijnland. In 1835 werd er voor het eerst een huis gebouwd. Toen het Houtrak in 1873 bij de aanleg van het Noordzeekanaal werd ingepolderd, verloor Ruigoord de status van eiland. Er verrees een dorp voor een honderdtal mensen uit Zeeland en West-Friesland die werden ingeschakeld als landarbeider in de nieuwe polder. Er kwam een café, en in 1892 werd er een Rooms-Katholiek kerkje gebouwd. Bestuurlijk viel Ruigoord onder de gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude.
In de twintigste eeuw groeide het dorp uit tot er zo'n tweehonderd mensen wonen. Ruigoord kende een schooltje en een bankinstelling, maar geen gasleiding of riolering.
[bewerk] Afrikahaven
In 1964 besloot de toenmalige Amsterdamse wethouder van Economische Zaken Joop den Uyl het gebied te bestemmen tot haventerrein voor de Afrikahaven. Er zou onder meer petrochemische industrie worden gevestigd. De gemeente Haarlemmerliede en Spaarnwoude nam in 1968 een bestemmingsplan aan waarin het gebied rond Ruigoord werd bestemd voor industrieterrein. Ruigoord zou moeten verdwijnen. De grondbezitters van de Houtrakpolder werden uitgekocht, en de bewoners werden gedwongen te verhuizen, terwijl het gebied rond Ruigoord met zand werd opgespoten.
Slechts enkele bewoners, onder wie de pastoor, verzetten zich. Eind 1972 werd Ruigoord echter ontdekt door Amsterdamse kunstenaars en deels gekraakt. De kunstenaars, onder leiding van de dichter Hans Plomp en de schrijver Gerben Hellinga wisten op 23 juli 1973 te voorkomen dat slopers Ruigoord kwamen afbreken. Diezelfde dag nog werd de sloopvergunning voorlopig ingetrokken. Als gevolg van de oliecrisis waren de plannen voor petrochemischce industrie op het terrein toch al van de baan. Een deel van de oorspronkelijke inwoners keerde terug, en de jaren daarna werden gekenmerkt door conflicten tussen de krakers en de oorspronkelijke bewoners die niets van die hippies moesten hebben, maar tenslotte ontstond wederzijds respect.
In 1984 nam Haarlemmerliede een nieuw bestemmingsplan aan, waarbij het gebied rond Ruigoord werd aangewezen als groenzone. Omdat dit strijdig was met een provinciaal streekplan werd het bestemmingsplan niet goedgekeurd. In 1991 werd het gebied bestemd voor een gemengd industrie- en haventerrein met veel groen. In dit bestemmingsplan zou Ruigoord grotendeels moeten verdwijnen. Na een langdurige juridische strijd werd een deel van de Houtrakpolder, inclusief het dorp Ruigoord, per 1 januari 1997 onderdeel van de gemeente Amsterdam. De gemeente blies de oude plannen voor de Afrikahaven nieuw leven in. Een belangrijke rol hierbij speelde een landelijke regeling met betrekking tot vervuild slib. De Afrikahaven kon worden gebruikt als slibdepot, mits het depot uiterlijk in 1998 zou zijn aangelegd.
[bewerk] Groenoord
Terwijl de Ruigoordbewoners tot bij het Europees Gerechtshof in Luxemburg procedeerden tegen de plannen, begonnen graafmachines met voorbereidende werkzaamheden. Vanaf 16 juli 1997 stichtte de actiegroep GroenFront! in het gebied een actiekamp onder de naam Vrijstaat Groenoord. Bomen werden bezet met boomhutten, en in het gebied werd tunneltjes gegraven. Ook werden er in de bomen, tunnels en op de toegangswegen betonnen lock-ons geplaatst, waarin men zich in geval van ontruiming met een polsbandje kon vasthaken om verwijdering te voorkomen. In de zomer dat het actiekamp bestond vonden er diverse acties plaats bij betrokkenen in de aanleg van de haven.
Zo werd onder andere het kantoor van het havenbedrijf een dag bezet gehouden. Op 7 oktober werd het actiekamp door de Mobiele Eenheid ontruimd, waarbij op de eerste dag 800 man ME werden ingezet tegenover ongeveer 80 activisten. Rond het gebied werd in een ochtend tijd ongeveer 6 kilometer hekwerk geplaatst om sympathisanten van Groenoord buiten te houden. De Bratra had voor de ontruiming de beschikking over hoogwerkers, shovels, graafmachines en hijskranen en er werd dag en nacht met behulp van flood-lights doorgewerkt. Dit resulteerde in de nacht van maandag 7 op dinsdag 8 oktober in een bijna fataal ongeluk, waarbij een tunnel instorte. De activist die in de tunnel lag te slapen kwam met de schrik vrij. Vooral het verwijderen van personen uit de lock-ons koste de politie veel tijd, evenals het uitgraven van de drie tunnels waarin zich ook mensen hadden verschanst.
De boomhutten en touwbruggen, verspreid over vier kleinere locaties en een grotere plus een uitkijktoren stelden de Bratra ook voor veel uitdagingen, waarbij naast de hoogwerker af een toe gebruikgemaakt moest worden van alpine touwtechnieken om mensen die zich 10 meter boven de grond op een touwbrug bevonden beneden te krijgen. De ontruiming duurde tot dinsdag 8 oktober om 17.00 uur waarna men meteen begon met het kaalslaan van het natuurgebied op de plaats waar de haven zou komen wat ongeveer tot vrijdag duurde.
Na twee weken kwamen de activisten echter terug en bouwden op de plaats van het voormalige actiekamp een versterkt houten fort dat stand hield tot 3 december 1997, toen wederom een politiemacht moest uitrukken om het fort af te breken aangezien de bewoners de bouwwerkzaamheden aan de haven vanuit het fort bleven frustreren. Ook nu was er door de activisten gebruikgemaakt van lock-ons, tunnels en een steigerconstructie waarin zich mensen bevonden. Ditmaal stonden ongeveer 25 actisten tegenover zo´n 50 man politie die het karwei in ongeveer 7 uur klaarden.
Nadien is er in februari 1998 nog een klein actiekampje met een bezetting van ongeveer 5 man geweest, nu dichter bij het dorp Ruigoord zelf, dat echter onverwachts ontruimd werd en zonder noemenswaardige tegenstand werd ingenomen en platgegooid. In de loop van 1998 en 1999 volgden nog enkele grotere en kleinere bezettingsacties van het bouwterrein maar was er geen permanent actiekamp meer.
Terwijl het aanvankelijk de bedoeling was vrijwel geheel Ruigoord af te breken, en de bewoners elders te herhuisvesten, werd in 2000 besloten de plangrens rond het dorp ruimer te trekken. Het dorp Ruigoord zou blijven bestaan; er zou echter niet meer mogen worden gewoond. Hierna werd het dorp overgedragen, en werd de haven aangelegd.
In dit gebied lag naast Ruigoord nog twee eilanden die opgeslokt zijn, namelijk: De Hoorn en Jan Rebellenwaard.
[bewerk] Landjuweel
Op Ruigoord worden veel alternatieve bijeenkomsten gehouden, waarvan het jaarlijkse landjuweel, gecoördineerd door Rudolph Stokvis, het meest bekend is.
Vanaf 1981 heeft videograaf Olivier Jansen bijeenkomsten van Ruigoord op video vastgelegd. Ook Luc Sala bezit een omvangrijk tape-archief met opnamen van Ruigoord.
In juni 2004 baarde het gemeenteraadslid Hansje Kalt van Amsterdam Anders opzien door het indienen van een motie waarin werd opgeroepen de Afrikahaven maar weer dicht te gooien, en de natuur te herstellen. De motie werd verworpen; alleen Kalt stemde voor.
[bewerk] Literatuur
- Honderd Seizoenen Amsterdams Ballon Gezelschap Ruigoord - Ballongezelschap (Red.)
- Ruigoord ongehavend
[bewerk] Externe links
| Plaatsen in de Gemeente Amsterdam |
|
|---|---|
|
Amsterdam - Amsterdam Zuidoost - Buiksloot - Driemond - Durgerdam - Holysloot - Nieuwendam - 't Nopeind - Oud Osdorp - Ransdorp - Ruigoord - Schellingwoude - Het Schouw - Sloten - Sloterdijk - Zunderdorp |
