Pseudo-orde
Een pseudo-orde is organisatie die pretendeert een ridderorde te zijn, maar dat niet is.
Sommige van deze orden dienen om goedgelovige lieden die graag tot een ridderorde willen behoren, of graag een versiersel aan een lint dragen, geld uit de zak te kloppen. Zij dragen soms zeer gezochte of fantastische namen. Sommige pseudo-orden beweren een buitenlandse afdeling van een bestaande orde te zijn. In andere gevallen gaat het om scherts of het verlangen om een organisatie meer aanzien te verschaffen.
IJdele mensen laten zich zand in de ogen strooien door lieden met fantastische titels; het wemelt in de wereld van de pseudo-orden van de Paleologen, Russische erfcommandeurs en prinsen die in geen enkele adelsalmanak voorkomen.
Afgezette koningen zoals de verarmde Koning Peter van Joegoeslavië en een aantal Patriarchen van kleine kerkgemeenschappen in het Midden Oosten leenden soms voor geld hun naam en autoriteit ook aan merkwaardige "ridderorden".
De grootmeesters en vertegenwoordigers van de pseudo-orden handelen vaak ook in adellijke en academische titels, (diplomatieke) paspoorten, rijbewijzen en wapenschilden.
Kenmerkend voor deze orden zijn de merkwaardige namen. "Mystieke Orde van Sint Beatrijs", "Orde van de Kousenband in Schotland" en "Tempelridders van het Zwaard" zijn daarvan voorbeelden. De orden noemen zich vaak "souverein" in navolging van de Orde van Malta, een serieuze orde die ook werkelijk een "staat" is. Vaak suggereren zij de opvolger of zelfs voortzetting te zijn van een Middeleeuwse orde zoals de Tempeliers.
Kenners van het staatsrecht en specialisten in de heraldiek zijn over het algemeen van mening dat het stichten van een ridderorde is voorbehouden aan staatshoofden, de hoofden van (voormalige) regerende families en regeringen van republieken.
De Souvereine Militaire Orde van Sint Jan van Jeruzalem en Malta (de Maltezer Ridderorde) is zozeer in aanzien dat er op vrij grote schaal bedriegers actief zijn die het lidmaatschap van deze Orde voor veel geld verkopen.
De Italiaanse regering heeft op een website een overzicht geplaatst van Ridderorden die zij als pseudo-orden beschouwt. Sommige van de hierop vermelde organisaties zijn het niet met deze omschrijving eens.
Het is niet onmogelijk dat een groep mensen die met eerlijke bedoelingen een ridderorde sticht en in alle eer en deugd aan liefdadigheid doet, op den duur ook zoveel continuïteit en aanzien kan verwerven dat de orde in ieders ogen een serieuze ridderorde geworden is.
Dit is het geval met de Britse Order of Saint John, die de EHBO-organisatie Saint John's Ambulance heeft opgezet, en de (Eucumenische) Orde van Sint-Lazarus. De laatste orde, die zich op de bestrijding van lepra toelegt, wordt door andere liefdadige orden steeds meer serieus genomen maar staat wel op de eerder genoemde Italiaanse lijst van pseudo-orden.
In 2005 is de Franse tak van de Orde van Sint Lazarus -gelet op de historische achtergrond, de orde was tot 1830 een Orde van de Franse Kroon- onder protectoraat geplaatst van de Comte de Paris, duc de France en pretendent van de kroon van Frankrijk, zodat de Orde de door de affiliatie met het hoofd van een ooit regerend Koninklijk Huis (Bourbon) de status heeft gekregen van een orde of huisorde van de Franse koninklijke familie. De formele band met de Graaf van Parijs geeft de Orde van Sint Lazarus, die niet door een vorst maar door particuliere burgers werd heropgericht, meer legitimiteit dan voorheen het geval was.
Het geven van voorbeelden van pseudo-orden is een penibele zaak. Iedere orde die in dit verband wordt genoemd zal daar heftig tegen protesteren. Vaak is met het al dan niet toevoegen van 'pseudo' veel geld en gekwetste ego's gemoeid.
[bewerk] Enige voorbeelden
- In de jaren '50 en '60 van de 20e eeuw was er in Napels een illegitieme zogeheten Russische Orde van Sint-Stanislaus die zich "Ordine di St. Stanislao" noemde. De "grootmeester" van deze orde, Vorst Golitzin, vroeg om forse bedragen voor het voorrecht zich ridder in een orde te mogen noemen.
- Ook in Amerika bestaat een "Orde van de Kousenband" die met de Engelse orde alleen de naam èn de onderscheidingstekens, gemeen heeft.
- Frank Sinatra liet zich in de vroege jaren '60 opnemen in de de Souvereine Militaire Orde van Sint Jan van Jeruzalem en Malta met de mededeling dat hij een "rode ridder" zou worden. Doordat hij een rode ridder zou worden, zou het Vaticaan er niet van op de hoogte worden gebracht. De rode vlag van de Maltezer Orde woei op Frank's landgoed en Frank droeg de orde zelfs wanneer hij èchte ridders van Malta ontmoette.
- In Nieuw-Zeeland praalt de landscommandeur van de plaatselijke afdeling van de Orde van Sint-Stanislaus met de mededeling dat hij ooit "Ambassadeur aan het hof van de Hohenstaufen" was. Deze familie is echter in de vroege 12e eeuw uitgestorven.
Op 14 december 1970 publiceerde de Staatssecretaris van de Heilige Stoel in de Osservatore Romano een lijst van pseudo-orden, die uitdrukkelijk niet erkend werden door de Heilige Stoel. Een Engelse vertaling van een deel van deze lijst is:
- Saint Mary of Bethlehem,
- Saint John of Acre,
- Saint John the Baptist,
- Saint Thomas,
- Saint Lazarus,
- Saint George of Burgundy or of Belgium or of Miolans,
- Saint George of Carinthia,
- Constantinian Lascaris Angelical Order of the Golden Militia,
- The Crown of Thorns,
- The Lion of the Black Cross,
- Saint Hubert of Lorraine or of Bar,
- The Concord,
- Our Lady of Peace.... and of Mercy,
- Saint Bridget of Sweden,
- Saint Rita of Cascia,
- the Legion of Honor of the Immaculate Conception,
- Saint George of Antioch,
- Saint Michael,
- Saint Mark,
- Saint Sebastian,
- Saint William,
Daarnaast bevatte de lijst enkele historische, maar uitgestorven orden:
- Order of the Temple,
- of the Red Eagle,
- of Saint Cyril of Jerusalem.
[bewerk] Bronnen
- [1] Een publicatie van het overleg van de Grootmeesters van een aantal legitieme Ridderorden.
- http://www.stichtingargus.nl/vrijmetselarij/frame.html Een opsomming van Pseudo-ordenen hun geschiedenis.
- Aartsbischop Hygenius Eugene Cardinale: "Orders of Knighthood, Awards and the Holy See", bewerkt door Peter Bander van Duren, Third Edition, 1985, pp.231-237.
