Promotie (schaken)
Promotie is een term uit het schaken.
Als een pion de achtste rij bereikt, dan moet hij in dezelfde zet promoveren tot dame, toren, loper of paard. De keuze is aan de speler die met de pion speelt. Meestal wordt de dame als sterkste stuk gekozen. Een promotie tot een van de andere stukken wordt minorpromotie genoemd.
De speler wiens pion promoveert is geheel vrij in de keuze van het stuk, ongeacht wat er eerder in de partij is geslagen en ongeacht welke schaakstukken in de nabije omgeving van het schaakbord beschikbaar zijn. Het is dus mogelijk met twee dames te spelen (dat komt nu en dan voor) of met twee lopers op dezelfde kleur. Thuisschakers hebben bij gebrek aan extra stukken de gewoonte om een geslagen toren op zijn kop of desnoods een pion te gebruiken en "dame" te zeggen. In een officiële partij is dit echter uit den boze en moet zonodig de klok worden stilgezet en moet de arbiter worden ingeschakeld om het gewenste stuk beschikbaar te stellen. Het spreekt vanzelf dat er bij officiële partijen altijd wel voldoende reservestukken aanwezig zijn.
Het gepromoveerde stuk heeft direct zijn normale werking. Het kan bijvoorbeeld schaak geven.
Het vierkant is een eenvoudige regel om in een elementair pionneneindspel in een oogopslag te bepalen of de vijandelijke koning kan voorkomen dat een vrijpion promoveert dan wel het gepromoveerde stuk direct kan slaan.
[bewerk] Notatie
Bij promotie van een pion wordt de feitelijke pionzet genoteerd, onmiddellijk gevolgd door de beginletter van het nieuwe stuk. Bijvoorbeeld:
- 16 d8D
- 17 f8P
- 18 ... b1L+
- 19 ... g1T
[bewerk] Het reglement
Het betreffende artikel 3.7.e van de "FIDE Regels voor het Schaakspel" luidt:
"Als een pion de rij, het verst van zijn beginpositie verwijderd, bereikt, dan moet hij, als deel van dezelfde zet, worden vervangen door een dame, toren, loper of paard van dezelfde kleur. De keuze van de speler is niet beperkt tot stukken die eerder zijn geslagen. Deze vervanging van een pion door een ander stuk wordt 'promotie' genoemd. Het nieuwe stuk functioneert onmiddellijk."
