Orinocodolfijn
| Orinocodolfijn IUCN-status: Kwetsbaar |
||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 |
||||||||||||
| Taxonomische indeling | ||||||||||||
|
||||||||||||
| Soort | ||||||||||||
| Inia geoffrensis (Blainville, 1817) |
De Orinocodolfijn of boto (Inia geoffrensis) is een rivierdolfijn die enkel leeft in de Zuid-Amerikaanse zoetwaterrivieren de Amazone (en enkele grote zijrivieren) en de bovenloop van de Orinoco.
De Orinocodolfijn is overigens een van de vier walvisachtigen die in de Amazone voorkomt. De meer aan gewone dolfijnen verwante Amazonedolfijn (Sotalia fluviatilis) komt hier ook voor, net als de sotalia (Sotalia guianensis), maar de Orinocodolfijn valt op door zijn nog primitieve uiterlijk en bouw, ten opzichte van de hoger ontwikkelde dolfijnen. Het belangrijkste verschil met die andere dolfijnen is dat de halswervels niet met elkaar vergroeid zijn en dat er daarom nog een duidelijke hals waarneembaar is. De huid van de rivierdolfijnen voelt niet zo stug aan als van de hoger ontwikkelde dolfijnen, maar het voelt zacht aan. Ze bezitten ook niet de torpedovorm van de "echte" dolfijnen. De intelligentie van de Orinocodolfijn is pas vanaf 1980 echt goed bestudeerd en men is er achter gekomen dat ze niet in staat zijn om kunstjes te leren zoals bijvoorbeeld de tuimelaar (Tursiops truncatus) en dat ze weliswaar sociaal en emotioneel ontwikkeld zijn, maar duidelijk niet zo goed als de andere dolfijnen. Toch wordt hij ook als een zeer intelligent dier beschouwd.
De Orinocodolfijn is een viseter die voornamelijk in troebel water leeft waardoor je hem niet zo vaak krijgt te zien. Om zijn weg te vinden maakt hij gebruik van hoog geluid, dat weerkaatst wordt door de rivierbodem (echolocatie). Deze geluiden vangt hij dan weer op en zo weet hij ongeveer zijn weg te bepalen. De Orinocodolfijn is ruim twee meter lang, heeft kleine ogen en opvallende ooropeningen (een primitief kenmerk). Voor het vangen van voedsel worden de ogen niet gebruikt, daarvoor is het rivierwater vaak te troebel. Sommige Orinocodolfijnen zijn zelfs blind.
De Orinocodolfijn heeft geen rugvin, maar een soort bobbel. Daardoor kan deze dolfijn op de kop zwemmen om zijn prooi te vangen. De bobbel schuurt dan af en toe over de grond zodat de dolfijn ondersteboven net boven de rivierbodem kan zwemmen.
Om de paar minuten komt de dolfijn boven water om lucht te happen.
De Orinocodolfijn brengt altijd één jong ter wereld dat lange tijd wordt beschermd. De navelstreng is zeer lang, zodat hij niet breekt voordat het jong boven water lucht kan happen. De nageboorte wordt niet opgegeten. De jongen zijn in verhouding met de moeder groot en kunnen al goed zwemmen. Terwijl het jong gezoogd wordt is het moederdier vaak alweer drachtig.
Over de Orinocodolfijn bestaan talloze interessante Indiaanse legendes. De Indianen zijn er bijvoorbeeld van overtuigd dat hij mooi kan zingen en dat hij zich in een beeldschone vrouw kan veranderen die 's nachts de vissers probeert te verleiden en hen meevoert naar de bodem van de rivier. Als gevolg hiervan wordt dit wonderbaarlijke zoogdier niet massaal vervolgd en dreigt er voorlopig geen gevaar voor uitsterven.
De Duisburg Zoo in Duitsland, vlakbij de Nederlandse grens, is de enige dierentuin ter wereld die deze dieren in de collectie heeft.
