Nacht van de Lange Messen

In de Nacht van de Lange Messen (30 juni 1934) werd de hele top van de SA, het partijleger van de Duitse Nazi-partij, de NSDAP, vermoord door de SS van Heinrich Himmler. Dit onder verschillende voorwendselen: het zouden homo's zijn, of men zou samengezworen hebben tegen Adolf Hitler.

Sommigen denken dat Hitler in werkelijkheid de burgerij en de top van de Reichswehr zou willen verzekeren dat het socialistische luik van het nationaal-socialisme niet tot uitvoering gebracht zou worden.

Waarschijnlijk speelde deze factor mee, maar Adolf Hitler vertrouwde het redelijk ongeregelde zootje dat de SA was niet te erg. De ambities van Röhm om het partijleger in de totalitaire nazi-staat ook het landsleger te maken, zinden zowel Hitler, als de legertop van de Reichswehr niet. De taak van de SA was intimidatie van tegenstanders en bescherming van nazi's. Nu deze tegenstanders verdwenen waren, had Hitler de SA niet meer nodig. De SA was bovendien al vele malen groter dan de Reichswehr, en kende een harde kern fulltime soldaten. Daarnaast doken in de SA, naast de gebruikelijke boksbeugels en ploertendoders, ook revolvers en andere vuurwapens op. Kortom: Röhm en zijn SA vertoonden tekenen van eigenzinnigheid en werden te machtig, waardoor ze een potentieel gevaar waren.

Hitler verkoos de gedisciplineerde, geoefende Reichswehr met talentvolle leiders als Heinz Guderian boven de ongecontroleerde knokploeg die de SA was. Hiertoe werd in de lente van 1934 een officieuze deal met het leger gesloten, toen bleek dat de oude president Paul von Hindenburg stervende was.

Röhm en een aantal andere SA-leiders werden gearresteerd toen ze bijeen waren voor een bijeenkomst. Röhm werd uit bed gelicht, waar hij overigens met een schandknaap van de Hitlerjugend werd aangetroffen. Dit werd later een van Hitlers beschuldigingen tegen Röhm, hoewel Hitler al langer bekend was met diens seksuele voorkeur en hier nooit een probleem van maakte. Röhm werd in een cel opgesloten met een revolver, in de hoop dat hij zelfmoord zou plegen. Röhm riep "Als Adolf me dood wil hebben, moet hij me zelf maar neerschieten!" Hierop drongen SS-ers zijn cel binnen en schoten hem dood. Velen werden in de (voormalige) kadettenschool van Berlijn-Lichterfelde doodgeschoten. De meesten, niet wetende wat er gaande was, waren overtuigd dat ze slachtoffer waren van een (communistische) staatsgreep, en stierven met de woorden "Heil Hitler" op de lippen.

Er zijn bronnen die uitgaan van een documentaire vervalsing uitgedacht door Reinhard Heydrich om Röhm opzettelijk met valse documenten te compromitteren en zo uit te schakelen. Bij de bestorming van het hotel waar Röhm verbleef, zou ook Adolf Hitler zelf persoonlijk aanwezig zijn geweest. De Führer met zijn aanhang zocht het kamernummer en vervolgens stormde men binnen. De verbaasde Röhm zag aan zijn bed Adolf Hitler zelf staan die schreeuwde: "Eruit!". Röhm werd vervolgens opgepakt en naar een gevangenis afgevoerd.

Overigens werden er niet alleen SA'ers vermoord, maar ook politieke tegenstanders van Hitler, zoals generaal Kurt von Schleicher. De rancuneuze Hitler liet zelfs oude tegenstanders van de coup van 1923 oppakken.

De Generale Staf van de Reichswehr dacht met deze zet een concurrent te hebben uitgeschakeld, en Hitler voor hun karretje te hebben gespannen. Hitler bleek echter het leger voor zijn karretje te hebben gespannen, en dwong de eigenzinnige legertop tot onvoorwaardelijke volledige gehoorzaamheid.

Zo werd het leger als Deutsche Wehrmacht het enige niet-genazificeerde instituut in het Derde Rijk, al werd de eed op de Führer direct bij de oprichting in 1934 na de dood van Rijkspresident Paul von Hindenburg ingevoerd. Later zou Hitler wel de uitbouw van de Waffen-SS starten, dat langzaam de Wehrmacht moest vervangen als gedisciplineerde legermacht. Dit proces werd nooit voltooid, omdat de oorlog eindigde.

Werden o.a. vermoord:

• Ernst Röhm
• Gregor Strasser, zijn broer Otto Strasser wist naar Wenen te ontkomen.
• Kurt von Schleicher

De term Nacht van de Lange Messen wordt vaak metaforisch gebruikt als een vereniging, regime of partij een interne afrekening houdt, bijvoorbeeld in 1962 toen de Britse premier Harold MacMillan zijn halve kabinet naar huis stuurde, sprak de pers van de nacht der lange messen.