Modelvliegtuig
Een modelvliegtuig is een al of niet op schaal gebouwd klein vliegtuig.
Het gebruikte materiaal moet zo licht mogelijk zijn. Daarom wordt voor de houtgebouwde modellen balsahout en dun berken triplex gebruikt. De meeste modellen bestaan uit hout met uitzondering van indoor toestellen, die bestaan uit depron.
Een modelvliegtuig kan
- een vrijevluchtmodel of
- een bestuurbaar model zijn.
Inhoud |
[bewerk] Vrijevluchtmodelvliegtuigen
Vrijevluchtmodelvliegtuigen zijn niet uitgerust met een besturingsinstallatie. Na de start kan de piloot dan ook geen enkele invloed meer uitoefenen op het model. Deze modellen beschikken over een grote mate van eigen stabiliteit zodat ook onder turbulente vliegomstandigheden het model weer snel in zijn normale vliegstand terugkomt.
Vrijevluchtmodellen kunnen we onderscheiden in vier hoofdgroepen:
- Zweefmodellen
- Rubbermotormodellen
- Indoor modellen
- Modellen met verbrandingsmotor
[bewerk] Zweefmodellen
Deze modellen worden gestart met behulp van een 50 meter lange startlijn. De piloot moet het model zelf door lopen optrekken. De kunst is het model te ontkoppelen in stijgwind (thermiek). Na het ontkoppelen wordt het richtingsroer vrijgegeven zodat het model in een constante bocht terechtkomt. Door middel van een mechanische- of elektronische timer wordt de vluchtduur beperkt tot maximaal drie minuten (onder andere afhankelijk van de windsterkte en de terrein afmetingen). Na de ingestelde vluchttijd wordt het stabilo onder een hoek van circa 35 graden gezet waarna het model overtrekt en in een (vlakke) vrille (tolvlucht) naar beneden komt. De modellen wegen minimaal 410 gram (meestal tussen de 415 en 425) waardoor bij de landing geen schade ontstaat.
[bewerk] Rubbermotormodellen
Deze modellen (minimumgewicht: 200 gram) worden aangedreven door een zogenaamde rubbermotor, welke bestaat uit een aantal rubberen strengen met een totaal gewicht van maximaal 30 gram. Deze rubberen strengen worden met behulp van een boortol opgewonden tot circa 400 toeren. De rubbermotor drijft een relatief grote propeller aan, welke het model in een motorlooptijd van ongeveer 40 seconden naar zo'n 60 tot 70 meter hoogte brengt. Nadat de rubbermotor is afgelopen vouwt de grote propeller zich langs de romp teneinde de luchtweerstand te verminderen. De vluchtduur wordt op dezelfde wijze beperkt als bij de zweefmodellen met een mechanische- of elektronische timer.
[bewerk] Indoor modellen
Dit zijn kleine en zeer lichte (enkele grammen) modellen, meestal aangedreven door een rubbermotor welke een grote langzaam draaiende propeller aandrijft. Met dit type modellen kan alleen in gesloten ruimtes, welke nagenoeg vrij zijn van turbulentie, worden gevlogen. Vluchttijden van meer dan 30 minuten zijn in deze klasse geen uitzondering. Deze modellen zijn niet in de handel verkrijgbaar, zelfs niet als bouwdoos, en moeten dus eigenhandig worden gebouwd. Gezien de fragiele constructie vereist dit een grote vaardigheid van de bouwer.
[bewerk] Modellen met verbrandingsmotoren (power-modellen)
Deze modellen worden aangedreven door een zogenaamde glowplugmotor van maximaal 2,5 cc. Deze hogetoerenmotoren (30.000 RPM) jagen het model in maximaal 5 seconden naar zo'n 60 tot 80 meter hoogte. Tijdens wedstrijden mag de motorloop niet langer dan vijf seconden duren. Dit wordt door middel van een timer geregeld. Nadat de motor is gestopt gaat het model nog even verticaal verder en nadat de neus voorover wordt gedrukt gaat het als zweefvliegtuig verder. Ook hier wordt de maximale vluchtduur beperkt door middel van een timer. Deze klasse wordt in Nederland en België nauwelijks nog gevlogen, voornamelijk omdat men niet (meer) beschikt over terreinen van voldoende grote afmetingen. De terreinen waar gevlogen wordt zijn meestal ook natuurgebieden waar het gebruik van verbrandingmotoren niet is toegestaan.
[bewerk] Wedstrijden met vrijevluchtmodellen
Vrije vlucht is een typische wedstrijdsport welke zowel op nationaal als internationaal niveau wordt gevlogen. Er worden dan ook zowel Europese als wereldkampioenschappen in georganiseerd. In grote lijnen ziet een vrijevluchtwedstrijd er als volgt uit:
- 7 vluchten van maximaal 3 minuten levert maximaal 180 punten per vlucht op (1 punt per gevlogen seconde). Je moet echter wel eerst die 3 minuten zien te halen en dat kan alleen door thermiek te vinden en dus tactisch te vliegen; dat is beslist niet eenvoudig.
- De 7 vluchten worden in zogenaamde rondes van 1 uur gevlogen. Je bent dus echt de hele dag op het veld.
- Als na de wedstrijd meerdere deelnemers 'vol' staan (dat wil zeggen 7 vluchten met een maximale score van 180) worden er beslissingsvluchten gemaakt, waarbij de maximale vluchtduur steeds met 2 minuten wordt verhoogd.
Deze 'Fly off' rondes duren slechts tien minuten, dus er mag niks mis gaan, want veel tijd om een herstart te maken is er niet. Vaak worden er in deze rondes andere, slankere, modellen gebruikt dan tijdens de rondes overdag. Tegen de avond zijn de luchtcondities immers kalmer en kun je 'kritischer' vliegen. Om te winnen moet je alles uit je model en het rubber halen.
Vrije vlucht is dus een echte sport. De modellen moeten vaak na de vlucht van grote afstanden (soms 2 kilometer of meer afhankelijk van de windsterkte) lopend of op de fiets worden opgehaald. Goede conditie is dus belangrijk.
[bewerk] Bestuurbaar modelvliegtuig
Bij de bestuurbare modellen onderscheiden we twee hoofdcategorieen:
- Lijnbestuurde modellen
- Radiografisch bestuurde modellen
Lijnbestuurde modellen worden bestuurd door middel van twee dunne stalen lijnen waarmee de piloot het hoogteroer kan bedienen. Het model, welke altijd door een motor (elektrische- of verbrandingsmotor) wordt aangedreven, vliegt in cirkels om de piloot heen.
In radiografisch bestuurbare modellen bevindt zich in het modelvliegtuig een ontvanger. Deze ontvanger verwerkt de stuursignalen, welke door de piloot op de grond door middel een zender worden uitgezonden, en stuurt deze signalen door naar de zogenaamde servo's. Dit zijn kleine elektromotortjes die onder een zelfde hoek verdraaien als de stuurknuppel op de zender. Door middel van stootstangen of stuurkabels wordt de beweging van de servo's overgebracht op de roeren.
Radiografisch bestuurde modellen kunnen worden onderverdeeld in drie hoofdcategorieën:
- Zweefvliegtuigen
- Motorvliegtuigen
- Helikopters
[bewerk] Zweefvliegtuigen
Ook binnen de categorie zweefvliegtuigen kan men weer onderscheid maken tussen twee hoofdgroepen:
- Zweefvliegtuigen
- Zweefvliegtuigen met hulpmotor
Zweefvliegtuigen zijn niet voorzien van een aandrijving. Om deze modellen in de lucht te krijgen moeten ze worden gelanceerd. Dit kan op een aantal manieren gebeuren:
- Handstart: Hierbij wordt het model uit de hand gestart, bijvoorbeeld van een heuvel of berghelling, waarna het model in de zogenaamd hellingstijgwind kan blijven vliegen.
- Bungee-start: Het model wordt gestart met een nylonlijn van ongeveer 120 meter lengte, welke aan het uiteinde (het einde welke aan de grond wordt verankerd) is voorzien van ongeveer 30 meter elastiek.
- Lierstart: Het model wordt opgelierd met behulp van een elektrische lier en zo'n 150 meter nylonlijn.
- Vliegtuigsleepstart: Hierbij wordt het model gestart met behulp van een motormodelvliegtuig welke het zweefmodel op de gewenste hoogte brengt.
Bij zweefvliegtuigen met hulpmotor dient de motor uitsluitend om het model te starten en op hoogte te brengen. Deze motor kan een elektromotor of een verbrandingsmotor zijn. Elektromotoren hebben het voordeel schoon en geluidsarm te zijn en ze kunnen op elk gewenst moment worden gestart en worden afgezet. Nadat het model op hoogte is gekomen wordt de motor afgezet en begint de eigenlijke zweefvlucht.
De motorvliegtuigen kunnen voorzien zijn van een elektromotor of een verbrandingsmotor.
Helikopters hebben meestal een verbrandingsmotor.
[bewerk] Clubs
De meeste beoefenaars van deze sport zijn verenigd in clubs, die een eigen vliegveldje beheren. Iemand die met deze sport wil beginnen moet het vliegen eerst van een gevorderde vlieger leren, omdat de bediening niet eenvoudig is en het model gemakkelijk stuk gevlogen kan worden.
Het kan voorkomen dat er wachtlijsten zijn bij de clubs. Advies is dan ook om geduldig te wachten daar zelf "wild" vliegen grote schade aan eigen en andermans spullen kan veroorzaken.
[bewerk] Wedstrijden
Er zijn plaatselijke wedstrijden, maar ook wedstrijden tot op wereldniveau. Er worden wedstrijden gehouden, waarbij het gaat om zo goed mogelijk een reeks van voorgeschreven figuren te vliegen, maar er zijn ook wedstrijden waar zo hard mogelijk wordt gevlogen: het pylonracen.
Bij combatwedstrijden is het de bedoeling om stukjes van het papierenlint achter het vliegtuig af te vliegen. Combat gebeurt alleen met lijnbestuurde vliegtuigen, waarbij twee deelnemers naast elkaar in het midden van de te vliegen cirkel staan.
[bewerk] Beginner
Een beginner kan als hij met een brandstofmotor wil leren vliegen het beste met het model Charter of Taxi beginnen. Dit zijn modellen die zich makkelijk laten vliegen. Via een club of via internet kan eventueel een goedkoop tweedehands model gekocht worden. Ook de Multiplex Easystar is een goed beginnersmodel, maar deze lijkt niet op een echt bestaand vliegtuig en is elektro aangedreven in plaats van met brandstof. Een ander beginnersmodel is de X-Twin.
[bewerk] Gevorderden
Gevorderde vliegers gebruiken soms zogenaamde 3D-modellen. waarbij de bovenkant en de onderkant van de vleugel dezelfde vorm hebben. Hierdoor zijn meer figuren mogelijk, zoals hooveren. Bij het hooveren wordt het modelvliegtuig met de neus recht naar boven stil in de lucht gehouden en hangt dus aan de propeller.
[bewerk] Experts
een nieuwe discipline is het 4D-vliegen. Dit houdt in dat het toestel zowel voor als achteruit kan vliegen. Het zijn elektromotors waarop een verstelbare propeller op bevestigd is die voor dit effect zorgen. Dit soort motors worden enkel op indoortoestellen geplaatst omdat ze minder wegen (200-300g). Nog een discipline voor experts is het besturen van een vliegtuig dat aangedreven wordt door een turbine/jet. De max. snelheid ooit gemeten met een dergelijk toestel is 600 km/h.
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen kunt u vinden in de categorie Aircraft models van Wikimedia Commons. |
