Koudekerk aan den Rijn

Voormalige gemeente Koudekerk aan den Rijn


(Vlag van Koudekerk aan den Rijn)		(Wapen van Koudekerk aan den Rijn)

Provincie

Zuid-Holland

Hoofdplaats

Koudekerk aan den Rijn

Huidige plaatsnaam

Koudekerk aan den Rijn

Huidige gemeente

Rijnwoude

Oppervlakte
- Land
- Water

10,3 km²
km²
km²

Opgegaan in

Rijnwoude in 1991

Koudekerk aan den Rijn is een dorpskern van Rijnwoude, Zuid-Holland. Tot 1991 was het een zelfstandige gemeente. Er wonen ongeveer 4330 mensen in de plaats (2004) op een oppervlakte van 1028 ha. Koudekerk is gelegen aan de noordzijde van de Oude Rijn.

Ten westen van Koudekerk ligt Leiderdorp en ten oosten het voormalige Oudshoorn (sinds 1918 met Aarlanderveen en Alphen opgenomen in de gemeente Alphen aan den Rijn).

[bewerk] Geschiedenis

Koudekerk aan den Rijn draagt deze naam sinds 1 januari 1938 om haar te onderscheiden van het dorp Koudekerke op het eiland Walcheren in de provincie Zeeland.

Koudekerk aan den Rijn is een oud dorp met een geschiedenis beginnend in de 12e eeuw (overigens staat vast dat er ook in de vroege middeleeuwen al bewoning en ontginning was). Volgens de historicus Oudaan, zou de naam van het dorp te danken zijn aan een oud Germaans volk, de Chauken. Een andere uitleg is dat hier een kerk werd gesticht op een zeer koude plaats. Beide verklaringen berusten hoogstwaarschijnlijk op een fabeltje. Nieuwere inzichten stellen dat "koude" een middeleeuwse uitlating is voor "verlaten". "Koudekerk" zou dan betekenen "plaats waar een verlaten kerkje was". Helemaal niet zo vreemd als men bedenkt dat de Vikingen tijdens hun strooptochten verschillende keren vlak langs Koudekerk zijn gevaren. Waarschijnlijk legden ze zelfs wel aan omdat eb en vloed in de Rijn, voor haar verzanding bij Katwijk in de 11e eeuw, tot Koudekerk merkbaar was.

In tegenstelling tot veel oude plaatsen die in het Hollandse laagland verder van de Oude Rijn afliggen had de graaf van Holland hier geen directe invloed op de ontginning. De toenmalige Koudekerkers hadden al een strook met een diepte van een paar honderd meter tot een kilometer noord vanaf de Rijnoever tot akkerland omgewerkt voordat de graaf zich met de ontginning ging bemoeien. De Koudekerkers kregen het privilege op eigen doft tot een diepte van ongeveer twee kilometer noord van de Rijn akkerland te creëren met als grens de aan te leggen Mattenkade. Noord daarvan ging de door de graaf geleide ontginning van start. Bijzonder is dat diezelfde Mattenkade altijd de grens is geweest van voorheen de heerlijkheid en later de gemeente Koudekerk.

Koudekerk speelde ook een rol in de Hollandse politiek eind 14e eeuw. Immers Aleid van Poelgeest, het liefje van Albrecht, graaf van Holland, én min of meer een Kabeljauw, kwam hier vandaan. Omdat ze een te groot "gezag" voerde aan het hof van de graaf in den Haag werd ze op een avond in 1392 samen met Willem Cuser, jachtmeester van de graaf, in de tuin van het grafelijk hof vermoord; overigens is onbekend wat ze daar in de tuin deden. Albrecht was niet blij en nam voortvarend wraak op de Hoeken.

[bewerk] Verkeer en vervoer

De plaats heeft geen spoorwegstation. Het is met de auto bereikbaar via de autoweg N11, afslag Hazerswoude-Rijndijk. Er is een brug over de Oude Rijn van Hazerswoude-Rijndijk naar Koudekerk aan den Rijn.

[bewerk] Bezienswaardigheden

De monumentale gotische dorpskerk is een van de oudste bouwwerken in Koudekerk aan den Rijn. Nabij de Oude Rijn bevindt zich als enige overblijfsel van het vroegere poortgebouw van het voormalige kasteel Groot Poelgeest een achthoekige torentje. Het voormalig kasteel is ook als Huis te Horn bekend.