Johannes Itten

Johannes Itten (11 november 1888 – 27 mei 1967) was een Zwitserse kunstschilder, ontwerper en docent. Hij is vooral bekend geworden vanwege zijn theoretisch werk in verband met het Bauhaus en zijn kleurenleer.

[bewerk] Leven en werk

Itten werd in Südern-Linden geboren, waar hij een opleiding genoot naar de methode van Fröbel. Hij kreeg een opleiding bij de kunstacademie in Genève, maar keerde terug naar Bern omdat hij niet onder de indruk van de Geneefse opleiders was.

Hij kreeg wat lessen van Eugène Gilliard, een abstracte kunstschilder. Tussen 1919 en 1922 gaf Itten les aan het Bauhaus. Hij publiceerde later het boek, Kunst en Kleur dat zijn ideeën beschrijft over vooral compositie en kleur, gebaseerd op de kleurencirkel van Adolf Hozel. De kleurencirkel van Itten omvatte 12 kleuren.

Itten nam ontslag na een ruzie met Walter Gropius over commercieel werken binnen Bauhaus. Itten was van mening dat meditatie belangrijker was dan werken. Zijn werk lijkt op het latere op-art van kunstenaars als Josef Albers, Max Bill en Bridget Riley.

In 1966 kreeg Johannes Itten een prijs van de Nederlandse verffabriek Sikkens.

[bewerk] Kleurenleer

Itten's kleurencirkel is gebaseerd op het subtractief kleursysteem (waarmee wordt bedoeld met verf en licht die op de verf valt). Itten kent als primaire kleuren rood, geel en blauw. De secundaire kleuren zijn oranje, groen en violet. De tertiaire kleuren ontstaan uit de menging van een primaire en een secundaire kleur. In latere jaren werd echter duidelijk dat de primaire kleuren van Itten niet de werkelijke primaire kleuren benaderen. Met name is de kleur rood geen primaire kleur, maar eerder het roze paarsachtige Quinacridone. Deze fout heeft tot gevolg dat met de primaire kleuren van Itten geen goed paars gemengd kan worden. Niettemin zijn de subjectieve kleurervaringen die Itten in zijn boek presenteert (bijvoorbeeld de zeven kleurcontrasten) nog steeds erkend als een zinvolle beschrijving voor studenten.

De zeven kleurcontrasten van Itten zijn: