Jeff Koons
Jeff Koons (York (Pennsylvania), 21 januari 1955) is een Amerikaanse beeldend kunstenaar wiens werk wordt gedomineerd door de thema's banaliteit en verleiding. Zijn werk wordt beschouwd als postmodern, als camp of simpelweg als kitsch.
Koons debuteerde op achtjarige leeftijd met in kleurpotlood uitgevoerde reproducties van klassieke meesterwerken, die door zijn vader in diens winkel voor interieurbenodigdheden werden verkocht.
Na een opleiding aan het Maryland College of Art en het Art Institute of Chicago verhuisde Koons in 1976 naar New York, waar hij de aandacht trok met ready-mades die bestonden uit een combinatie van tl-buizen en huishoudelijke artikelen. Ook maakte hij Inflatables: opblaasbare bloemen en konijnen. Om zijn kunst te financieren was hij enige jaren werkzaam op de Newyorkse beurs.
Vanaf 1981 werkte Koons aan zijn Equilibrium Tanks: aquaria waarin zich roerloos zwevende basketballen bevinden. Voor het ontwikkelen van de techniek die nodig is om dit effect te bereiken correspondeerde hij jarenlang met een groot aantal wetenschappers.
Zijn eerste solo-tentoonstelling in New York in 1985, rondom de thema's evenwicht en overleven, bestond naast de Equilibrium Tanks uit bronzen afgietsels van een reddingsvest en een rubberboot. Koons' rechtlijnige interpretatie van zijn thema's werd in de jaren daarna nog verder op de spits gedreven: in Luxury and Degradation kreeg het thema verleiding vorm door enorme reproducties van chique drankadvertenties, gecombineerd met in roestvrij staal uitgevoerde objecten die verband houden met het consumeren van dergelijke dranken. De serie Statuary (1986) bestond eveneens uit spiegelende roestvrijstalen objecten, waaronder een reproductie van een opblaasbaar konijn.
Voor de serie Banality uit 1988 maakte Koons gebruik van de techniek waarmee doorgaans porseleinen kitschbeeldjes worden geproduceerd. Een relletje rond de aankoop zo'n beeld (Ushering into banality) door het Stedelijk Museum in Amsterdam zorgde voor grotere naamsbekendheid van Koons in Nederland.
Naast porselein gebruikte hij in deze tijd glas en fleurig beschilderd hout voor beelden van hondjes, bloemen, knuffeldieren en Amerikaanse pop-iconen als de Roze Panter, Michael Jackson (inclusief aap) en Buster Keaton.
De volgende stap in Koons' carrière was een kortstondig huwelijk met de Hongaars-Italiaanse porno-actrice Ilona Staller ('Cicciolina'). De manier waarop hij in 1991 hun liefde vereeuwigde met de op eigentijdse pornografie geïnspireerde tentoonstelling Made in Heaven was volgens Koons 'bevrijdend'. Koons' media-optreden wordt vanaf deze tijd steeds vaker als onderdeel van zijn kunst beschouwd.
In 1992 maakte Koons zijn eerste uit levende bloemen bestaande sculptuur, Puppy: een twaalf meter hoog schoothondje dat dat jaar als boegbeeld fungeerde voor de Documenta in Kassel. Zes jaar later zou het beeld opnieuw worden geïnstalleerd bij het Guggenheim Museum in Bilbao. In het Amsterdamse Stedelijk Museum was in 1992 een retrospectief van Koons' werk te zien.
In 1999 presenteerde Koons Easyfun: een serie collages van beelden die aan glossy tijdschriften en advertenties herinneren. Het werk werd vervaardigd met dezelfde techniek waarmee de metershoge olie-op-doekprints voor Made in Heaven waren gemaakt.
In 2000 maakte hij opnieuw een monumentale bloemensculptuur. Het werk SPLIT-ROCKER (gespleten wipkip), werd opgericht op een binnenplaats van het Palais des Papes in Avignon.
[bewerk] Schilderstijl
Koons' verdienste ligt in het algemeen in het verwerken van kitscherige elementen in "Kunst met de grote K", waardoor zijn werk, samen met dat van Andy Warhol, vaak in één adem met het woord postmodernisme wordt genoemd. In het speciale geval van Koons spreekt men wel van überkitsch: Kitsch die zo sterk wordt aangezet dat hij zelfs met het verstand op nul niet meer te genieten is en juist daaraan zijn kunstzinnigheid ontleent.
