Frits Koolhoven
Frits Koolhoven, voluit Sytse Frederic Willem Koolhoven (Bloemendaal, 11 januari 1886 - Haarlem, 1 juli 1946) was een Nederlands auto-ontwerper, coureur, vliegtuigontwerper en luchtvaartpionier.
Inhoud |
[bewerk] Eerste vliegtuig
Hij doorliep de HBS en studeerde in daarna aan de Technische Hogescholen in Luik en Antwerpen. Op 18 jarige leeftijd ging hij werken als mecanicien bij motorfabriek Minerva in België. Hij bleek een getalenteerd autocoureur en uiteindelijk schopte hij het tot dealer voor Minerva in Nederland. Op 1909 trouwde hij met Marie Jeanne Elise Duchateau. Hij begon zich te interesseren voor vliegtuigen en besloot te stoppen met zijn baan en vlieglessen te nemen in Betheny - Frankrijk, bij de broers Hanriot. Hij behaalde zijn brevet in 1910.
In 1910 besloot hij om samen met Henri Wijnmalen de vliegschool annex vliegtuigfabriek, Maatschappij voor Luchtvaart van Verwey & Lugard te gaan beheren. De vliegschool was gelegen op een terrein nabij Soesterberg, wat later Vliegbasis Soesterberg werd. Hier bouwde Koolhoven zijn eerste vliegtuig, de "Heidevogel", een verbeterde versie van de Farman tweedekker. In 1911 ging de vliegschool/fabriek failliet. In 1912 scheidde hij van Marie Jeanne. Uit dit huwelijk kwamen geen kinderen voort.
[bewerk] Buitenlands succes
Na het faillissement van de Nederlandse Maatschappij voor Luchtvaart vertrok Frits Koolhoven weer naar Frankrijk en begon te werken voor Deperdussin. In 1912 werd hij gepromoveerd en vertrok hij naar de Engelse tak van Deperdussin. In 1914, bij het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, vertrok Koolhoven naar Armstrong Whitworth, waarvoor hij een aantal redelijk succesvolle vliegtuigen ontwierp, met als eerste het F.K. 3 verkenningstoestel. Van de F.K. 8 werden 1701 exemplaren gebouwd. De F.K. 10 was een vierdekker, een opvallend antwoord op de Fokker Dr.1 driedekker.
In 1917 maakte Koolhoven de overstap naar British Aerial Transport Company (B.A.T.), als hoofdontwerper. Een belangrijk ontwerp uit deze periode is het F.K. 23 Bantam jachtvliegtuig. Na de oorlog ontwierp hij hier de F.K. 26, 's werelds eerste passagiersvliegtuig speciaal voor dit doeleinde ontworpen. Koolhoven stelde in 1919 dit vliegtuig ten toon tijdens de luchtvaarttentoonstelling ELTA in Amsterdam en begon samen met Luitenant L. Cobijn de luchtvaartmaatschappij COBOR, met vluchten tussen vliegveld Hounslow en Soesterberg. De vliegtuigen werden van COBOR worden dermate vaak door de Britse luchtmacht geconfisceerd, dat COBOR na een maand al weer moet stoppen. De British Aerial Transport Company ging twee jaar na het einde van de Eerste Wereldoorlog op de fles en Frits Koolhoven keerde net voor dat moment terug naar Nederland.
[bewerk] Terug in Nederland
Eenmaal in Nederland ging Koolhoven werken voor Spyker. De periode waarin Spyker vliegtuigen bouwde was toen net achter de rug, en Frits Koolhoven werd adviserend ingenieur. Bij Spyker ontwierp hij het laatste model, de Spyker C4.
In 1922 trad Frits Koolhoven weer als vliegtuigontwerper in dienst bij de Nationale Vliegtuig Industrie (NVI). Zijn eerste ontwerp is de veelbelovend maar onsuccesvolle F.K. 31. Ook bouwde hij de F.K. 33, Nederlands eerste driemotorig vliegtuig. Dit vliegtuig werd in opdracht van Albert Plesman gebouwd voor nachtvluchten van de KLM. De periode bij de NVI was geen succesvolle periode, en het bedrijf ging in 1926 over de kop. Twee jaar eerder trouwde Frits voor de tweede maal, dit keer met Catharina "Kitty" Johanna Louisa Hoevels(Hövels) (overleden Voorburg-2 mei 1978) die zelf twee zoons had uit een vorig huwelijk.
Beu van het zoveelste faillissement besluit Frits Koolhoven voor zichzelf te gaan werken en richtte hij in het zelfde jaar de NV Koolhoven op. Hij nam de hangar van zijn voormalige werkgever, de NVI, over op vliegveld Waalhaven in Rotterdam. Hier ontwierp hij nieuwe verrassende vliegtuigtypes, zoals de F.K. 41, één van de eerste vliegtuigen met een geheel gesloten cabine. Dit type werd in Engeland ook in licentie gebouwd door de firma Desoutter. De F.K. 43 was een redelijk succes. Een belangrijk succes behaalde hij met de F.K. 51, een militaire trainer warvan er 161 werden gebouwd. Een bijzonder opvallend ontwerp was de F.K. 55, een jachtvliegtuig dat voorzien was van twee propellers die tegen elkaar in draaiden (contrapropeller). Van dit type presenteerde Koolhoven een model op ware grootte op de Parijse luchtvaartsalon van 1936, maar hij slaagde er niet in het geavanceerde toestel ook werkelijk te bouwen. Meer succes had de F.K. 58, Koolhovens laatste toestel dat in productie ging. Van dit jachtvliegtuig werd een aantal verkocht aan de Franse luchtmacht.
Op 10 mei 1940 viel Nazi-Duitsland Nederland binnen en werden alle vliegvelden inclusief de Waalhaven gebombardeerd. De NV Koolhoven was verwoest. Frits Koolhoven trok zich gedeprimeerd terug op de Kaag (dorp), waar hij zijn boten had liggen. Hij was er van overtuigd dat het bombardement op de Waalhaven voor hem bedoeld was, als vergelding voor zijn aandeel in de Eerste Wereldoorlog. Daarnaast werd hij mogelijk ook gechanteerd vanwege de illegale vliegtuigleverancies aan de Spaanse Republiek. In 1940 laat Frits Koolhoven zich registreren als lid van de NSB. Zijn rol voor de NSB beperkte zich tot een radio-optreden voor de NSB jeugd. Als lid van de NSB weet hij een goed woordje te doen voor enkele bewoners van de Kaag, die opgepakt dreigden te worden, en de onderduikers liet hij rustig hun gang gaan. Na de oorlog werd Frits Koolhoven opgepakt en gevangengezet in interneringskamp Sectorpark nabij Halfweg. Na zijn vrijlating overleed hij, een jaar na de oorlog, aan een hersenbloeding. Er werden daarna nog verschillende pogingen gedaan om de firma nieuw leven in te blazen, bij een van deze pogingen werden twee zweefvliegtuigen gebouwd, maar in 1956 kwam er definitief een einde aan de NV Koolhoven.
[bewerk] Trivia
- op Schiphol is de Koolhovenlaan een van de belangrijkste logistieke centra's.
[bewerk] Externe link
| Bron(nen): |
|
| Zie ook: |
|---|
 Portaal: Fascisme en nationaalsocialisme in Nederland . Fascisme in Nederland . Fascisme . Nationaalsocialisme |
