Crematorium
Een crematorium is een gebouw waar overledenen in een oven worden verbrand. De verbranding gebeurt vanzelfsprekend per individueel overledene en is aan strenge milieureglementen onderworpen. Het is een alternatief voor een kerkelijke begrafenis (formeel: "teraardebestelling"), dat ontstaan is in niet-christelijke kringen (zie ook: vrijzinnigheid, hindoeïsme). De verbranding wordt meestal voorafgegaan door een afscheidsritueel. Tegenwoordig is het onderscheid niet meer van belang: ook talloze (naam)christenen bewijzen in een crematorium hun overleden geliefden de laatste eer. In plaats van over een afscheidsritueel spreken gelovigen eerder over een woorddienst.
Inhoud |
[bewerk] Nederland
[bewerk] Geschiedenis in Nederland
In 1913 is het eerste crematorium in Nederland gebouwd. Dit crematorium bestaat nog steeds en is gevestigd op begraafplaats Westerveld te Driehuis.
In 1955 is het cremeren gelegaliseerd. Hiervoor waren in principe alle crematies in Nederland illegaal, wat overigens niet wil zeggen dat er geen crematies plaatsvonden. In 2003 werden er voor het eerst meer mensen gecremeerd dan begraven in Nederland.
[bewerk] Plechtigheid
In de Nederlandse crematoria is het mogelijk voorafgaand aan de crematie een afscheidsplechtigheid te houden. Men kan daarvoor gebruikmaken van de aula van het crematorium, waar over het algemeen professionele voorzieningen voor het spelen van muziek aanwezig zijn. In toenemende mate zijn ook andere audiovisuele middelen beschikbaar. Na de plechtigheid kan de familie meestal gecondoleerd worden in een van de condoleanceruimtes van het crematorium. Op verzoek van de familie kunnen daar ook meer of minder uitgebreide cateringvoorzieningen gerealiseerd worden. De benodigde tijd is door de familie vooraf te bepalen.Waar de uitvaart vroeger vaak een strak stramien volgde is deze nu meer en meer een persoonlijke aangelegenheid. De identiteit van de overledene bepaalt vaak hoe de uitvaart eruit gaat zien. Muziek is daarvoor heel bepalend en biedt veel mogelijkheden de uitvaart persoonlijk te maken.
[bewerk] Werking van een crematorium
Tegenwoordig is een crematie bijna volledig geautomatiseerd. De crematieovens zijn computergestuurd. Toch blijft de aanwezigheid van een mens noodzakelijk.
Wanneer de crematieplechtigheid van de overledene is afgelopen wordt de lijkkist naar de ovenruimte gebracht. Een medewerker van het betreffende crematorium gaat dan een aantal verplichte documenten controleren. De gegevens op deze documenten moeten overeen komen met de gegevens van de overledene en het serienummer van de kist. Wanneer alle gegevens overeen blijken te komen, wordt het crematiedocument ondertekend en wordt er op de kist een vuurvast steentje gelegd. Dit steentje heeft een uniek nummer. Het steentje wordt gebruikt om eventuele vergissingen te voorkomen. Door het steentje is de latere as dus te identificeren.Eventuele kunststof of metalen handgrepen worden van de kist verwijderd (milieuvoorschrift).
Wanneer het steentje geplaatst is wordt de kist in de oven gezet. Bij een temperatuur van tussen de 400 en 1100 graden Celsius wordt de kist met daarin het lichaam verbrand. Dit hele proces duurt, afhankelijk van het soort oven, zo'n vijf kwartier tot vier uur.
Bij het plaatsen van de kist in de oven mag de familie nog aanwezig zijn, echter wanneer de oven gesloten is en het verbrandingsproces wordt gestart, vaak niet meer.
Na het verbrandingsproces wordt de oven afgekoeld. Wanneer de oven genoeg gekoeld is, kunnen de overgebleven stoffelijke resten worden verwijderd. De inhoud van de oven bestaat nu enkel nog uit botresten, het vuurvaste steentje en eventuele metaalresten van bijvoorbeeld sieraden, gebitsprothesen en andere prothesen.
De stoffelijke resten, het steentje en het metaal, worden in een aslade verzameld. De metalen worden apart verzameld. Dit betreft zowel chirurgisch staal als bijv. schroeven van de kist. Ook wordt edelmetaal van bijv. tanden of kiezen teruggevonden. Het edelmetaal en het chirurgisch staal worden bewaard en regelmatig opgehaald door een gespecialiseerd verwerkingsbedrijf, dat deze resten weer verwerkt. Zo ook de overgebleven handgrepen (zie boven). De opbrengst hiervan wordt geschonken aan een goed doel.Iedereen kan via de Landelijke Vereniging van Crematoria goede doelen hiervoor aandragen. Voorwaarden zijn: Nederlands project; specifiek toewijsbaar aan een project, activiteit, onderzoek (afgerond/herkenbaar karakter); op het gebied van gezondheidszorg of met nauwe band.
De van metaalresten ontdane as gaat vervolgens in een ascremulator. Dat is een soort centrifuge, waarin de asresten als het ware fijn gemalen worden door middel van twee of meer stalen ballen. Via een zeef komt de as uit de cremulator in de asbus. Het crematiesteentje wordt voor sluiting in de asbus gedaan. Op die manier is de as altijd herkenbaar.
[bewerk] Asbestemming
Na de crematie is het wettelijk verplicht de as 30 dagen in het crematorium te bewaren. De as wordt dan bewaard in wat men noemt "de algemene nis". Na deze periode kan de familie aan de as een bestemming geven. Als men nog niet direct weet wat men wil, kan de as meestal een bepaalde periode (vaak een half jaar) kosteloos in deze algemene nis bewaard worden. Men heeft dan langer de tijd om over een bestemming na te denken.
[bewerk] As bewaren of bijzetten
- men kan de as thuis bewaren (in huis of tuin).
- men kan de as bijzetten in bijv. urnentuin of urnenmuur (columbarium) van een crematorium of begraafplaats.
- men kan de as bijzetten in een bestaand familiegraf.
[bewerk] As verstrooien
- op het terrein van een crematorium (en soms begraafplaats)
- op zee per boot
- op zee per vliegtuig
- op een eigen dierbaar plekje
- op het nationaal verstrooiveld Delhuyzen
- op IJsselmeer per boot of op andere wateren
[bewerk] Combinatie
- men kan de as verstrooien en bijv. een klein deel bewaren in een mini-urn, asmedaillon, glasvoorwerp of anderszins
[bewerk] Nagedachtenis zonder as
- Als er geen as meer aanwezig is en nabestaanden wensen toch nog een gedenkplek te creëren dan bieden veel crematoria de mogelijkheid een gedenkplaatje of gedenksteen op het terrein te plaatsen.
