Celkern
De celkern is een organel waarin bij eukaryote cellen het DNA opgeslagen wordt. De celkern wordt door een membraan gescheiden van het cytoplasma.
De begrenzing van de kern wordt gevormd door een dubbelmembraan, de kernenvelop. De twee membranen worden gescheiden door een ruimte van ongeveer 10 tot 40 nm (nanometer). Hierin bevinden zich vele openingen met een diameter van ongeveer 100 nm, die kernporiën genoemd worden. Buiten- en binnenmembraan lopen in elkaar over. Door de aanwezigheid van een kernenvelop rond de kern ontstaat een eigen milieu. De membranen laten selectief door: wat door het celmembraan kan passeren naar het cytoplasma, kan vaak niet door het membraan van de kern. Grote moleculen, macromoleculen genoemd, gaan door de poriën. Dit zijn vaak stoffen die door de chromosomen gemaakt zijn en allerlei stoffen uit het cytoplasma die de kernactiviteit helpen regelen. De kernenvelop draagt vaak ribosomen op het cytoplasmatische oppervlak en loopt op bepaalde plaatsen over in het endoplasmatisch reticulum.
De transcriptie van DNA in RNA vindt in de celkern plaats, waarna voor mRNA, tRNA en rRNA verschillende carrières bestaan:
- mRNA wordt gespliced (de introns worden verwijderd en exons blijven over) door het spliceosoom of op chemische wijze door zichzelf, waarna het van een kapje (engels:cap) en een poly(A)staart wordt voorzien. Daarna verlaat het de celkern en wordt het door een ribosoom getransleerd.
- tRNA basenpaar met zichzelf en vormt een klaverblad, waarna het buiten de kern een aminozuur opneemt en het richting een ribosoom vervoert.
- De verschillende rRNAs verlaten de kern, waarna ze met elkaar binden om zo het ribosoom te vormen.
Bij de celdeling vindt als eerste een duplicatie van het DNA en daarna een deling van de celkern plaats. Pas daarna wordt de rest van de cel over de twee nieuw te vormen cellen verdeeld.
De celkern is naast het mitochondrium en endoplasmatisch reticulum het enige organel met zijn eigen ribosomen.
Prokaryoten hebben geen celkern; het DNA wordt daar onbeschermd in het cytoplasma bewaard.
