Bezemkruiskruid

Rijk:	Plantae (Planten)
Stam:	Magnoliophyta (Bedektzadigen)
Klasse:	Magnoliopsida (Tweezaadlobbigen)
Orde:	Asterales
Familie:	Asteraceae (Composietenfamilie)
Geslacht:	Senecio (Kruiskruid)

Soort

Senecio inaequidens

Het Bezemkruiskruid (Senecio inaequidens) is een meerjarige plant in de Composietenfamilie.

De Nederlandse naam bezemkruiskruid is afkomstig van de vorm van de plant, door de sterke vertakking lijkt hij wat op een omgekeerde bezem. De wetenschappelijke soortnaam inaequidens betekent ongelijke tanden.

[bewerk] Kenmerken

De vaak sterk vertakte plant heeft alle kenmerken van het geslacht senecio. Hierbinnen valt hij op door de lange, smalle, 2-5 mm brede, vrijwel ongetande tot onregelmatig getande bladeren, die 3-10 cm lang kunnen zijn. Hiermee onderscheidt hij zich ook van het Moeraskruiskruid, die bredere en meer getande bladeren heeft. Ook zijn de blaadjes iets dikker, iets vetplantachtiger dan bij het bezemkruiskruid. De bladeren staan afwisselend, en hebben een geoorde, half-stengelomvattende voet.

De hoogte varieert van 20 - 110 cm. Aan de basis van de plant treedt verhouting op.

De heldergele bloemhoofdjes zijn 18-25 mm in doorsnee. Het aantal lintbloemen per bloemhoofdje bedraagt 12-14. Stroschubben ontbreken. Er zijn 10 of meer buitenomwindselblaadjes. De bloeiperiode loopt van mei of juni t/m december. Het aantal zaden per plant per jaar wordt op 10.000 geschat. In de grond kunnen de zaden 30-40 jaar hun kiemkracht behouden. Ontkieming kan bij 14°C - 30°C overdag plaats vinden, de nachtemperatuur dient in het algemeen boven de 6°C te liggen. De zaden worden door de wind verspreid. Bestuiving vindt door verschillende algemene insecten plaats.

[bewerk] Verspreiding

De plant is inheems in Zuid-Afrika. daar komt ze in de bergen in het oosten voor op rotsige hellingen en met kiezel bedekte beekbodems. Met wol-transporten is de plant rond 1900 naar Europa gekomen. De oudste vermeldingen uit Duitsland dateren uit 1890. Na 1900 zijn er verschillende meldingen van de plant in de Benelux, zoals in 1939 bij Tilburg en in 1942 in Breda. Pas sinds de jaren ´70 van de 20e eeuw is de plant aan een opmars bezig. Zowel in België als Nederland is het een sterk oprukkende neophyt. Ze is nu algemeen aanwezig op ruderale terreinen zoals bouwgronden, langs spoorwegen, in wegbermen, langs slootkanten, e.d., met een voorkeur voor wat vochtige grond. De plant heeft volle zon nodig en mijdt zinkhoudende bodems. De grond mag zandgrond zijn, maar dan niet voedselarm.

De verspreiding van de afgelopen decennia schijnt te hebben plaatsgevonden vanuit het Middellandse Zeegebied. Via spoorwegen zouden de zaden verder noordwaarts zijn vervoerd. Andere bronnen melden weer een invoer vanuit Zuid-Afrika via België, waaruit ze via spoorwegen noordwaarts verspreid werd.

Uit het verspreidingspatroon in Nederland is wel duidelijk dat de zaden zich via het spoor verspreid hebben. In Duitsland werd de verspeiding zowel langs spoorbanen als langs autosnelwegen geconstateerd. Ze breidt zich anno 2006 verder uit richting Oost-Europa.

Lafuma constateerde in 2004 dat de soort waarschijnlijk twee keer in Europa is geintroduceerd.

Ze komt nu in grote delen van West- en Midden-Europa voor tot op hoogten rond de 1400 meter.

[bewerk] Gebruik

Zoals vrijwel alle planten in het geslacht senecio bevat de plant zeer giftige stoffen die zich in de lever ophopen. Consumptie door mens en (zoog)dier dient vermeden te worden, consumptie kan onherstelbare leverbeschadiging tot gevolg hebben.

[bewerk] Ecologie

Bestuiving vindt plaats door insecten.

Door de sterke verspreiding van de laatste jaren wordt ze in een aantal natuurgebieden als een bedreiging gezien van zeldzame inheemse soorten. Zo wordt ze in de Vlaamse duinen op een aantal plaatsen actief bestreden.