Bert Haanstra

Albert (Bert) Haanstra (Espelo, 31 mei 1916 – Hilversum, 23 oktober 1997) was een Nederlands fotograaf, filmregisseur en verzetsstrijder tijdens de Tweede Wereldoorlog.

Haanstra volgde de Rijkskweekschool te Hengelo, de Rijksacademie voor Beeldende Kunsten te Amsterdam, en een fotografieopleiding. In 1935 ging hij werken als persfotograaf. Vanaf 1947 was Haanstra professioneel filmer.

Haanstra leidde tijdens de oorlog een clandestien bestaan als spionagefotograaf. Hij werkte als technicus op de lichtdrukkamer van het GEB-kantoor en dat zorgde voor een dekmantel voor zijn illegale werk en fungeerde als donkere kamer. Haanstra ontwikkelde daar microfilms voor de geallieerden die gebruikt werden om industriële installaties te kunnen bombarderen. Hij sloot zich ook aan bij de verzetsgroep "De Ondergedoken Camera" en maakte vanaf begin 1944 meer dan duizend documenten op Leica film van kaarten van strategische doelen. Ook maakte hij uitvergrotingen van stempels waarmee stempelmakers vervalste papieren konden maken voor de PBC (de illegale Persoonsbewijzen Centrale, opgericht door Gerrit Jan van der Veen) als lid van de vervalsingsgroep.

Haanstra kreeg voor zijn films en documentaires 78 filmonderscheidingen. Zijn eerste film, De Muiderkring herleeft, kwam uit in 1949. Daarna volgden successen als Fanfare (1958), Bij de beesten af (1972) en Dokter Pulder zaait papavers (1975).

Voor zijn documentaire Glas kreeg hij in 1958 een Oscar. Zijn films Alleman (1964) en Bij de beesten af werden voor diezelfde prijs genomineerd. Deze films, alsmede De stem van het water, tonen Haanstra's specialiteit: het op een geestige wijze portretteren van de samenleving.

Haanstra was Officier in de Orde van Oranje Nassau. Hij was getrouwd met Angenita (Nita) Wijtmans. Ze zijn samen begraven op de Gemeentelijke Begraafplaats aan de Hilversumeseweg in Laren. Hun kinderen zijn ook actief in de filmwereld: Jurre Haanstra componeert filmmuziek en Rimko Haanstra is filmregisseur.

Een aantal van zijn werken is op het filmfestival van Cannes vertoond:

1951: Miroirs de Hollande (onderscheiden met de "Grand Prix du- Court métrage" )
1952: Panta Rhei
1954: Exploratieboren
1954: De opsporing van aardolie
1956: En de zee was niet meer
1957: Rembrandt schilder van de mens
1958: Fanfare