Bak (trein)
Een bak is spoorjargon voor een deel van een passagierstrein of een gelede tram.
Inhoud |
[bewerk] Trein
Bij een trein kan dit zowel een rijtuig of een motorrijtuig als een deel van een treinstel zijn.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen onder andere A-bakken (eerste klasse) en B-bakken (tweede klasse). Kleine letters geven een kenmerk aan zoals s voor stuurstandrijtuig en m voor motorrijtuig.
[bewerk] Bakindeling
Om aan te geven om welk type rijtuig het gaat worden speciale codes gebruikt. Deze codes zijn vaak te zien onderaan op de zijkant van een rijtuig.
Bij goederenwagens wordt een internationaal codeschema gebruikt. Bij rijtuigen verschillen de betekenissen van de codes sterk per land. Zo zijn de Nederlandse bakcodes voor rijtuigen een stuk eenvoudiger dan bijvoorbeeld de Duitse.
De betekenissen van de huidige Nederlandse bakcodes die worden gebruikt op rijtuigen en treinstellen worden in de volgende paragrafen uitgelegd.
De codificatie die gebruikt wordt voor goederenwagens is hier te vinden.
[bewerk] Hoofdletters
De hoofdletters geven meestal aan wat voor afdelingen zich in het rijtuig bevinden.
A: Eerste klas afdeling
B: Tweede klas afdeling
(C: Derde klas afdeling)
D: Bagage-/dienstruimte
F: Fietsenafdeling
K: Keukenafdeling
P: Postafdeling
WL: "Wagon Lits", slaaprijtuig
WR: "Wagon Restaurant", restauratierijtuig
[bewerk] Kleine letters
De kleine letters geven meestal de kenmerken van het rijtuig aan. De kleine letters worden achter de hoofdletter(s) geplaatst, met uitzondering van de m. Bij de Koploper is ook de s voor de hoofdletters geplaatst.
m: rijtuig met aandrijving / motorbak
c: "couchette", afdeling is ingericht om in te slapen
f: afdeling is ingericht voor stalling van fietsen
k: koprijtuig van een treinstel/treinstam (niet gebruikt bij getrokken rijtuigen, met uitzondering van DDM)
r: afdeling is ingericht als restauratie
s: rijtuig met stuurstand (niet gebruikt bij treinstellen, met uitzondering van de Koploper)
v: dubbeldekker
z: zonder toilet
[bewerk] Voorbeelden
- De treinstellen Plan V hebben de indeling ABk + Bk. Dat wil zeggen één koprijtuig met eerste en tweede klas, gekoppeld met een koprijtuig met alleen tweede klas. Beide rijtuigen zijn overigens aangedreven, maar dat is niet in de bakcode aangegeven.
- Een Koploper met vier rijtuigen heeft de indeling mBDk + mB + A + sBFk. Met andere woorden een aangedreven koprijtuig met tweede klas en een bagageafdeling, gekoppeld met een aangedreven tweede klas tussenrijtuig, een eerste klas tussenrijtuig en een stuurstandrijtuig met tweede klas en fietsenafdeling.
- Van de rijtuigen type ICR bestonden er voor de verbouwing tweede klas rijtuigen (B), eerste klas rijtuigen (A), tweede klas rijtuigen met bagage- en keukenafdeling (BKD) en stuurstandrijtuigen met tweede klas (Bs).
[bewerk] Bakborden
 Een trein van negen bakken moet voor dit bord stoppen. |
 Dit bakbord staat bij een spoor dat door een wissel in tweeën is gedeeld. |
Om te zorgen dat treinen van verschillende lengte op de goede plek langs het perron stoppen, zijn langs het spoor genummerde bakborden geplaatst (ruitvormige blauwe borden), waarvoor een machinist, overeenkomstig de baklengte, dient te stoppen. Hij weet dan zeker dat de hele trein langs het perron staat, en bovendien zo veel mogelijk in de buurt van de reizigerstoegang.
Is het spoor door een wissel in tweeën gedeeld, dan staan er soms twee cijfers op het bakbord. Het bovenste cijfer geldt voor een lange trein die het hele spoor gebruikt. Het onderste cijfer geldt voor een korte trein die de helft van het spoor gebruikt.
Ook bij stations van de Rotterdamse en Amsterdamse metro worden dergelijke borden gebruikt, alleen wordt hier niet het aantal bakken, maar het aantal metrostellen op vermeld.
[bewerk] Tram
Bij gelede trams heeft iedere bak een letter, in alfabetische volgorde. Bij een dubbelgelede tram is er dus sprake van de A-, B-, en C-bak.
