სახაროვი, ანდრეი
ვიკიპედიიდან
ანდრეი დმიტრიევიჩ სახაროვი (რუს.: Андре́й Дми́триевич Са́харов) (*21 მაისი, 1921 – 14 დეკემბერი, 1989) - საბჭოთა ატომური ფიზიკოსი, დისიდენტი და ადამიანთა უფლებების აქტივისტი.
სექციების სია |
[რედაქტირება] ბიოგრაფია და სამეცნიერო მოღვაწეობა
დაიბადა მოსკოვში 1921 წელს, ჩააბარა მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტში 1938 წელს. 1941 წლის ევაკუაციის შემდეგ, სამამულო ომის პერიოდში აშხაბადში გადავიდა და სწავლაც იქვე დაამთავრა. უნივერსიტეტის შემდეგ ის ულიანოვსკის ლაბორატორიაში გაამწესეს სამუშაოდ. 1945 წელს მოსკოვში ბრუნდება სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის ფიზიკის ინსტიტუტში თეორიულ ფაკულტეტზე სწავლის გასაგრძელებლად. 1947 წელს სადოქტორო ხარისხს იცავს.
მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ სახაროვი კოსმოსურ გამოსხივებას სწავლობს. 1948 წელს ის მონაწილეობს საბჭოთა ატომური ბომბის პროექტზე იგორ კურჩატოვის ხელმძღვანელობით. პირველი საბჭოთა ატომური მოწყობილობის ტესტირება განხორციელდა 1949 წლის 29 აგვისტოს. 1950 წელს საროვში გადასვლის შემდეგ სახაროვი აქტიურ როლს ასრულებს შემდეგ ეტაპზე - წყალბადის ბომბის დამუშავებაზე. ამ მოწყობილობის პირველი ტესტირება 1953 წლის 12 აგვისტოს მოხდა. ამავე წელს ის მეცნიერებათა დოქტორის ხარისხს იღებს და მეცნიერებათა აკადემიის ნამდვილი წევრი ხდება. ასევე ამავე წელს ენიჭება პირველი სოციალისტური შრომის გმირის ორდენი. სახაროვი აგრძელებს მუშაობას საროვში, წყალბადის ბომბის დამუშავების დასრულებაზე, რომლის ტესტირება 1955 წელს მოეწყო. მასვე ეკუთვნის იდეა კონტროლირებადი ატომური რეაქტორისა "ტოკამაკი", რომელიც დღემდე რჩება ამ სფეროში ნამუშევრების უმრავლესობის ბაზისად.
[რედაქტირება] აქტივიზმი
 |
ეს არის სტატიის ესკიზი. თქვენ შეგიძლიათ დაეხმაროთ ვიკიპედიას და შეავსოთ იგი. |
[რედაქტირება] სახაროვი და მისი საბჭოთა კავშირის ახალი კონსტიტუცია
| 漢>ა; A>ა | ეს სტატია თარგმნის პროცესშია. თქვენ შეგიძლიათ მიიღოთ მონაწილეობა. |
სახაროვმა შეიმუშავა საბჭოთა კავშირის „ახალი კონსტიტუცია“ - რომელიც მიმართული იყო საბჭოთა კავშირის „გარდაქმნისა“ და მისი განახლებულ საკანონმდებლო ბაზაზე შენარჩუნებისათვის [1].
ამონაწერი ჟურნალ ოგონიოკის 1989 წლის #31 გამოცემიდან (სათარგმნია): "Народный депутат СССР академик Андрей Дмитриевич Сахаров, оставил нам проект новой Конституции СССР. В нем воплощена идея конфедерации, призванная, по мысли Сахарова, избавить в перспективе нашу страну от многих бед и несчастий, в том числе от крайне обострившихся межнациональных конфликтов. Суть идеи такова: необходимо отказаться от имперского насильственного объединения и, в соответствии с принципами равенства, суверенности, самоопределения народов, предоставить равные права союзным и автономным республикам, автономным областям и национальным округам.
Разъясняя в одном интервью идею конфедерации, А. Д. Сахаров, в частности, сказал: "А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решить национальную проблему в малых империях, которыми, по существу, являются союзные республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" (Огонек, 1989, № 31).
სახაროვი, როგორც ჩანს, საბჭოთა იმპერიის მხოლოდ ხელახალი თარგით აწყობისათვის იბრძოდა და არა მისი სრული დემონტაჟისათვის - და ამდენად, ქართველი ხალხის მისწრაფება სრული დამოუკიდებლობისათვის მის უარყოფით რეაქციას იწვევდა.
А.Сахаров отмечал "национальную проблему в малых империях, которыми по существу являются республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" ("Огонек", 1989, N 31, стр.26).
Реальную программу восстановления национальной справедливости в СССР изложил академик А. Д. Сахаров. Он говорил: «А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решать национальную проблему в малых империях, которыми по существу являются союзные республики — например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования. Если же начать с Грузии, а в РСФСР не сделать того же самого, возникнут очень большие трудности. Они возникнут в любом случае, но если переустройство на основе конфедерации произойдет сразу во всей огромной стране, будет легче. Станет ясно, что избран некий общий для всех принцип, в конечном счете справедливый. В том смысле, что большая нация, стремящаяся к свободе и независимости, признает те же права за всеми». Огонек, 1989, № 31, с. 27.
Разъясняя в одном интервью идею конфедерации, А. Д. Сахаров, в частности, сказал: "А начинать надо, повторяю, с полного демонтажа имперской структуры. Только так можно решить национальную проблему в малых империях, которыми, по существу, являются союзные республики - например, Грузия, включающая в свой состав Абхазию, Осетию и другие национальные образования" (Огонек, 1989, № 31).
[რედაქტირება] სახაროვი საქართველოზე
სახაროვს ეკუთვნის 1989 წელს მის ინტერვიუში წარმოთქმული ფრაზა „საქართველო - მცირე იმპერია“, რომელმაც ქართველთა მკვეთრად უარყოფითი რეაქცია გამოიწვია. ამგვარი გამოხმაურება საქართველოში მიმდინარე პროცესებზე მსოფლიოში ცნობილი მეცნიერისა და დისიდენტის, ასევე ნობელის პრემიის ლაურეატისგან მიუღებელი იყო. სახაროვის ფრაზა „საქართველო - მცირე იმპერია“ შეიქნა აფხაზეთსა და ყოფილ სამხრეთ ოსეთის ოლქში სეპარატისტული ძალების ბაირაღი და იდეოლოგიური საძირკველი.
კიდევ ერთი ამონაწერი "ოგონიოკიდან": "и Грузия малая империя, как Советский Союз, и если грузинский народ имеет право на свободу от империи, то и другие народы, вне зависимости от численности, имеют право на свободу тоже". Интервью журналу "Огонёк", 1989 [2].
