რგოლი (მათემატიკა)
ვიკიპედიიდან
რგოლი – მათემატიკაში, კერძოდ აბსტრაქტულ ალგებრაში არის ალგებრული სტრუქტურა რომელიშიც მოცემულია შეკრების და გამრავლების ოპერაციები და ნულოვანი და ერთეულოვანი ელემენტები.
რგოლების მაგალითებია მთელ რიცხვები, პოლინომები, მატრიცები და ა.შ.
[რედაქტირება] მათემატიკური განმარტება
რგოლი არის სიმრავლე R, R–ზე მოცემული + და * ბინარული ოპერაციები, R–ში გამოყოფილი 0 და 1 ელემენტები, დაკმაყოფილებულია შემდეგი აქსიომები:
(R, +, 0) არის კომუტატიური ჯგუფი:
- (a + b) + c = a + (b + c)
- 0 + a = a + 0 = a
- a + b = b + a
- ყოველი a–სთვის არსებობს ელემენტი -a ისეთი რომ, a + −a = −a + a = 0
(R, ·, 1) არის მონოიდი:
- (a·b)·c = a·(b·c)
[[კატეგორია:
- 1·a = a·1 = a
სრულდება დისტრიბუციულობის აქსიომები:
- a·(b + c) = (a·b) + (a·c)
- (a + b)·c = (a·c) + (b·c)
რგოლს რომლისთვის მონიოდი (R, ·, 1) კომუტატიურია, ე.ი. a·b = b·a ეწოდება კომუტატიური რგოლი. მაგალითდ, მთელი რიცხვეების რგოლი და პოლინომთა რგოლი კომუტატიური რგოლებია, ხოლო მატრიცების რგოლი მოცემულ ველზე არაკომუტატიური .
კომუტატიურ რგოლს რომლისთშიც ყველა ნულისგან განსხვვებულ a ელემენტს გააჩნია მულტიპლიკაციური შებრუნებული b ,ე.ი. a·b = b·a = 1, ეწოდება ველი.