Gendhingan/Gemelan
Saka Wikipédia, Ènsiklopédhi Bébas ing basa Jawa / Saking Wikipédia, Bauwarna Bébas mawi basa Jawi
Riwayat gamelan
tahun jaywaha, suryasangkala katingal pangrasaning janma (162) masa palguna, candrasangkala swara karengeng jagad (167), sri paduka maharaja dewabuda yasa gamelan 'lokananta' kang awujud wilahan saking gangsa, ingkang sak mangke kasebat demung
suryasengkala bagahaning swara angrenggani swarga (269), tahun tarha candrasengkala swara matenggeng karna (287), masa kartika, hyang Endra nyipta piranti gamelan ingkang dipun wastani 'surendra' awujud gending (sak meniko dipun sebut 'rebab'), kala (kendang), sangka (gong),pamatut (kethuk), lan sauran (kenong) suryasengkala karengeng karna tri (326) tahun wakdaniya candrasengkala karenggeng gunakaton muluk (336), masa palguna hyang endra ngutus batara citrasena dateng negeri purwacarita ngasta gamelan 'surendra' supados dipun parengaken dumateng maharaja kano, bilih piranti - piranti gamelan kasebat dipun parengaken kanggo sedoyo titah ing mercapada.
Sri Maharaja Kano yasa piranti gamelan ingkang dipun wastani salundi (kempul lan garantang (gambang)lajeng dipun sebaraken dateng masyarakat supados dipun ditiru lan dipun kembangaken,ing sak mangke surendra meniko langkung dipun sebat surendro utawi salendro
tahun pramadi, suryasangkala kaswareng karnaguna maletik (327) masa wisaka, candrasengkala gora tri katon tawang (337) srimaharaja kano yasa lan nyebaraken tembangan - tembangan saking tembang ageng, lah meniko ingkang dados mulo bukane gending
tahun wikrama, suryasengkala naga kacaksuh ing rana (328),masa manggakala, candrasengkala madyaning rana tri (338)andedasar piranti gamelan sakang negeri ajam, yahudi, dan hindu Sri Maharaja Kano yasa piranti tanda perang: mardangga, inggih meniko : kalakendang, sangka gong, egong, gubar (bende ingkang mboten wonten pencu-nipun),bahiri (beri mawi sanding ), puksur (rebana ingkang dipun thuthuk mawi kayu), gurnang (kenong ingkang dipun gantung), tong-tong (kendang saking gangsa, penuthuk-ipun saking kayu), grit (rebana ingkang dipun thuthuk ngagem kayu), tetek, bedug, maguru gangsa (kemodong digantung) ing sak mangke 'mardangga' dipun wastani 'pradangga'
tahun pilapawa, suryasangkala trusta bojaning marga (529), masa wisaka, candrasengkala tataning pakarti wisaya sirna (545) dewi sugandi, putri prabu basukesti raja negeri wirata, miyosaken dewi basuwati raja ngaturi rawuh para brahmana, tapa, resi,lan sewasogata, dipun suwun puji syukur-ipun supados si jabang bayi sehat lan mbiten wonten rubedo menopo-menopo, para resi ingkang ngasto piranti rebana utawi terbang angklung, genta, kekeleng, bende, lan kentongan. Piranti kasebat ngiringi kekidungan dumaateng para jawata, sak konduripun para resi, raja nitahaken supados yasa tiruan piranti-piranti kasebat supados saged dipun main-aken kados surendra
tahun kalayuda, suryasangkala guna makarti tata (543),masa srawana, candrasengkala trusta marganing gati ((559) prabu basukesti raja negeri wirata yasa tiruanipun saking gangsa lokanantaingkang awujud demung lan gender ingkang sak mangke ugi dipun sebaraken ing masyarakat lan dipun wastani gangsa surendra
tahun sadaruna, suryasangkala anrus lenging naga (899), masa . . . . , candrasangkala karenga ing karna nrus wiyat (926) resi kano dari negeri ngadirejo, cilacap, kangungan niat kraman dumateng Prabu Ajipamasa ing Kediri, prabu narada, raja ngadirejo lajeng ngutus waktra lan barlu supados ngawat-awati resi kano, waktra dan baru nyamar dados pemain jantur ngasto suling yasa piyambak saking pring wratsari lan ugi ngasto sekawan manuk merak, suwantenipun suling ngagem laras kados suwantenipun manuk merak. Sak kondure dateng Ngadirejo suling dipun dados-aken salah satunggaling piranti ing gangsa surendra kaliyan piranti sanesipun ingkang laras-ipun sami kaliyan gangsa salendro, lah meniko mangke ingkang dipun wastani laras 'manyura' kagem pangeling-eling suwanten manuk merak : 'nya-ngung-ngong'
tahun tadu, suryasangkala (1107) karengeng maletik atmajaji candrasengkala karsa tri nunggal janma, 1136, Prabu Lembu Amiluhur peputra Raden Panji Ino Kartapati utaawi raden panji kasatrian, ahli ing ilmu pengetahuan, ingkang yasa piranti awujud bonang lan saron, ugi laras-laras ingkang sanesipun
Para kadang Raden PAnji sami mbiyantu yasa, raden kartala ngasta palu ingkang ageng, raden andaga palu sedeng, pungkasanipun ugi kaliyan kadang piyambak, sak sampunipun gamelan kasebat rampung, lajeng yasa seperangkat 'laras miring' utawi ingkang kasebat 'pelog' cacahaipun lan jenis pirantinipun sami kaliyan gamelan surendro, lajeng ing sak mangke gamelan surendro disebut salendro lan pelog
Ing masa Prabu Mundingsari saking kraton Pajajaran, yasa 2 jenis gamelan kados ramanipun saking Jenggala, ingang kasebat 'sorogan kagem laras pelog' kagem mardangga ingkang kasebat 'laras barang' niru laras cina utawi siyam
Wedal meniko sampun wonten piranti kenong lan wilahan saking demung lokananta ingkang menurut critanipun cacah-ipun wonten wolu, gender kalihwelas lan gambang ugi kalihwelas
'Mareme gegindingane ngaurip Angembani gegayuhne jalmi Swanten rebaing asebab Nunggal karo getering gender Imbuh ngelangut raosing suling Nyadong marem bathos lan pikir "Oncor lapa jampine tamba"
- Gendhing Laras Pélog Pathet Lima
A)Gendhing bonang Babar Layar kethuk 4 kerep minggah 8, laras pélog pathet lima [1]
B)Gendhing bonang Bremara kethuk 2 kerep minggah 4, laras pélog pathet lima [2]
C)Gendhing bonang Dhenggung Asmaradana kethuk 4 kerep minggah 8, laras pélog pathet lima [3]
