Alumeto
From Wikipedia
Alumeto esas mikra ligna o kartona stango, destinita por krear flamo, kun extremajo induturo kemiala produkto inflamebla da friciono.
De 6ma yar-cento en Chinia pino-batoneti impregnita kun sulfo esis uzita pri.
La moderna alumeto esis inventita ye 1805 da K.Chancel, helpisto di profesoro L.J. Thénard en Paris. L'inflamebla mixo kontenas kalio-klorata, sulfo, sukro e kauchuko. Ul inflamas su kande l'extremajo esas sunkita en mikra amianto-flakono plenigas di sulfala acido.
Ula alumento, tante kustoza ke danjeroza, ne havas granda suceso.
[redaktar] Fricion-alumeto
L'unesma alumeto inflamebla da friciono esas l'invento per kemiala John Walker ye 1827. Il durigas senfrukta labori da Robert Boyle ye 1680 pri uzo di fosfo e sulfo. Walker deskovras mixo di antimonio III sulfala, kalio-klorata, gumo, amilo, qua povas inflamebla da friciono sur rugoza surfaco. Walker nominita l'alumenti congreves, ma la proceso esis patentita da Samuel Jones ed l'alumenti lucifers. To havas multa problemi - la flamo esas nestabila kun mal odoro e l'initiala reakto esas tre violenta.
Ye 1831 Charles Sauria ad-junta blanka fosfo per febligar l'odoro. To nova alumenti devas esar keptita en hermetika buxo ma esas populara. Desfortune ol qua laboras pro konstruktar la nova alumeti esis mandibulo-maladeso ed altra osto-morbi. Pos kampanio per exkluzar ta fazono l'industrio facas presorgi.
Ye 1836 János Irinyi remplasas kalio-klorata kun oxida plombo ed obtenas alumo qua inflamas tranquile e dolce.
Sekures-alumeto esas inventita ye 1844 da Gustaf Erik Pasch per ke bezonas specala skrapilo kompozita de pulvera vitro e reda fosfo. La kaloro kreita per la skrapo transformas la reda fosfo en blanka fosfo que kontributita inflamo.
