پروانش
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
پروانش
http://www.biotox.cz/botanicus/jpg/bph_0512.jpg
Vinca minor L .
خانواده: خرزهره Apocynaeeae انگليسيPeriwinkle , Myrtle
نام‌هاي رايج: قضاب مصري، ونكه صغيره، پروانش كوچك، گل تلفوني، گل‌تلگرافي.
گياهي پايا، علفي و خزنده كه بومي اروپاست. گياهي چندساله و هميشه سبزكه روي زمين گسترده مي‌شود كه ارتفاع آن تا 60 سانتي‌متر مي‌رسد.
برگهايش كامل و متقابل و بيضي كوچك دراز نوك تيز و كمي براق است.گلهايش چهارگلبرگي تا پنج برگي قيفي شكل غالباً آبي رنگ و گاهي آبي روشن‌است. گل‌ها در اواسط زمستان تا اواسط بهار باز مي‌شوند.
در گياه پروانش ماده‌اي تلخ به‌نام وين سين (Vincine) تانن، پكتين، كاروتين،الكالوئيدهاي وينكامي نين، وينكامين، وين سينين، كاتارين، و اسيدهاي فرميك،استيك، اسكوربيك و گلوكوزيد و نوعي ساپونين و مقادير زيادي از الكالوئيدهاي‌وينين Vinine و پوبسين Pubcine وجود دارد.قسمت مورد استفاده اين گياه همه قسمتهاي گياه خصوصاً برگهاي آن‌كه درهرفصلي مي‌توان چيد و در مجاورت گرما خشكاند.
خواص و اثرات دارويي: پروانش داراي خواص قابض، تصفيه‌كننده خون،التيام‌بخش، ضد اسكوربوت، مقوي عمومي، بندآورندة شير، مدر، محرك،قاعده‌آور، معرق و خلط‌آور است.
موارد استعمال پروانش در كمبود ويتامين C ، بازكردن مجاري عروقي،خصوصاً با اثر تنظيم‌كننده و اكسيژن دهنده مغزي، اسهال، خونريزي، رفع اخلاط‌خوني، سرفه، سرطان، سل، ورم لوزتين، اسهال خوني، رفع نزله‌هاي مزمن، وجودخون در ادرار، عادت ماهيانة دردناك و ترشحات زنانگي، تب‌هاي نوبه، زخم روده،سقط جنين (به‌صورت جوشانده) و... مي‌باشد.
وينكامين موجود در اين گياه در موارد تصلب مغزي، عوارض ناشي از بالابودن فشار خون مانند سردرد، سرگيجه، احساس صداهائي در گوش، نارسائي‌عمل شريانهاي قلبي، عوارض عروقي، شبكيه چشم، كم شدن حافظه، اشكال درتمركز و كم شدن و ضعف قواي مغزي ناشي از پيري استفاده بعمل مي‌آيد.
در مداواي كم خوني و به همراه داروهاي آهن‌دار مصرف مي‌شود. در موردمالاريا و ورم روده و امعاء و نيز خونريزي به‌كار برده‌اند.
در استعمال خارجي جوشانده آن به‌صورت لوسيون جهت درمان زخم‌هاي بازو بسته و به‌صورت غرغره در رفع آنژين و ورم لوزتين، به‌صورت تنقيه در رفع‌ديسانتري و زخم‌هاي روده مصرف مي‌شود. از پوسيون آن در پانسمان زخم‌ها واولسرها به‌كار مي‌رود. مقدار مصرف به‌صورت لوسيون 20 تا 25 گرم برگ در يك‌ليتر آب است كه پس از جوشاندن براي شست و شوي دهان و درمان ورم لثه‌ها، وبه‌صورت كمپرس براي شستن زخم‌ها و بيماري‌هاي جلدي استفاده مي‌شود.
مقدار مصرف به‌صورت دم كرده 100 گرم برگ را در يك ليتر آب جوش‌دم‌كرده و پس از شيرين كردن يك فنجان يا ليوان ضمن صرف غذا ميل نمائيد.
منبع: گياهان دارويي- آريا فلاحتگر ليش- انتشارات لاهيجي- چاپ دوم 1384. فلاحتگر ۰۴:۲۷, ۱۷ نوامبر ۲۰۰۶ (UTC)
