بستکیه
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
بَستَکیه (به عربی: البستکیة) نام محله‌ای بسیار قدیمی و تاریخی در امارت دبی از امارات متحده عربی است. بنای این محله توسط ایرانیان مهاجر از شهرستان بستک استان فارس از سال 1890 به بعد صورت گرفته است.
فهرست مندرجات |
[ویرایش] وسعت و محدوده بستكيه
وسعت اين محله در حدود شست هزار متر مربع مى باشد و داراى تعداد 52 خانه مسكونى قديمى مى باشد. خانه‌ها باسبک خاصى ساخته شده است.
محله بستكيه درکنار «خور دبی» و در جنوب غربی خور در بر دبی» قرار دارد. اما منطقه «بر دیره» در مقابل محله بستکیه در سمت شمال خور واقع شده‌است. محله «بستکیه» در حدود ۳۰۰ متر در امتداد طول خور از مغرب رو به مشرق و ۲۰۰ متر عرض در عمق داخل شهر دبی ادامه یافته‌است. قسمت شمالی «محله بستکیه» در لب خور دبی قرار دارد. از شمال خور دبى، از جنوب فلكه بستكيه، از مغرب بازار و قلعه فهيدى، و از سمت مشرق به مقبره و خور محدود مى گردد.
[ویرایش] پیشینه تاریخی
محله بستکیه درسال ۱۸۹۰ میلادی تأسیس شده‌است. مصالح ساختمان خانه‌های محله بستکیه از سنگهای مرجانی که از دریا بیرون می‌آوردند وگچ و آهک بوده‌است. همچنین در و پنجره آنها از چوبهای قیمتی «ساج» و «تیک» و دیگر چوبهای گران قیمت که از هند و مومباسا وارد می‌شد ساخته بودند، همچنین تزیینات و دیکورات دیواری از گچ و شیشه‌های رنگارنگ ساخته بودند. در بالای خانه شان برجهایی هوایی ساخته بودند برای تهویه خانه‌ها که آن را «اَلبَراجـِیل» می‌نامند. که تلفظ عربی واژهٔ بادگیر فارسی است. در بيرون خانه‌ها به هم چسپيده يا به هم نزديک هستند و كوچه هاى تنگ وباريک ميان خانه‌ها فاصله انداخته است، بطور يكه در بيشتر اوقات روز اطراف خانه‌ها سايه بندان است، كوچه هاى تنگ وباريک در سرعت افزودن باد نقش مهمى دارند در محله بستكيه. «محله بستکیه» يكى از مناطق مهم گردشگرى و تاريخى امارت دبى مى باشد. تمام ساختمان خانهای «محله بستکیه» با گچ سفید کاری شده‌است. در و پنجره‌ها از چوب والوارهایی که از خارج و بعضی هم که در محل خود ساخته‌اند به کار رفته‌است. نمای عمومی ساختمان‌ها شکل عادی دارد و اغلب ساختمان‌ها قیافه عادی داشته و بهم چسپیده ودر اطراف بعضی خانه‌ها کوچه‌های تنگ و باریک بین آنها وجود دارد. اغلب خانه‌ها دارای سردر مخصوص هستند بأین ترتیب که جلو در دو یا چهار ستون از سنگ و گچ ساخته و روی آن گنبد مخصوصی ساخته بودند و در طرف آن سکویی تعبیه می‌کردند که درجه شکوهمند و أبهت این سردر که در بعضی اوقات دارای مجسمه‌هایی هم هست نشانه ثروت ومکنت صاحب خانه‌است. در همه ساختمان‌ها پنجره‌ها از کف اتاق پایه گذاری شده‌اند. سقف اتاقها از تیر چوب که در اینجا بنام «چَندَل» معروف است که از هند و مومباسا می‌آوردند ساخته شده. روی چوب‌ها یک نوعی از حصیر که «مَنگُور» نام داشت و همچنین از شاخه تراشیده نخل خرما که«گُردِنُه» یا سوند نام دارد و به شکل زیبایی تراشیده شده بودند استفاده شده‌است.
[ویرایش] نامگذاری
نامگذاری این محله به «محله بستکیه» از آنجاست که ثروتمندانی از دوران بسیار دور از شهر و شهرستان بستک ایران به اینجا مهاجرت کرده بودند و بنیانگذار این محله شده‌اند. شهر بستک امروزه یکی شهرهای آباد استان هرمزگان ایران است. از ثروتمندان بستکی‌ها که در محلیه «بستکیه» سکونت داشته‌اند از چند تن از مشهورترین آنان در اینجا یاد می‌کنیم:
- حاج محمد عقیل آل عرشی بستکی.
- شیخ مصطفی بن عبداللطیف عباسی.
- حاج عبدالقادر عبدالله عباسی.
- حاج عباس عبد الله عباسی.
- حاج محمد فاروق.
- حاج عبدالله بهزاد.
- حاج محمد صالح فکری.
- حاج محمد عقیل کاظم.
- حاج ملا عبدالکریم واحدی.
- حاج محمد امین بن حاج محمد عقیل فکری
 قلعه الفهیدی، موزهٔ ملی دبی |
 حاج محمد عقیل آل عرشی البستکی |
 حاج مصطفی بن عبداللطیف العباسی البستکی |
[ویرایش] دبی در دوران قدیم
در دوران بسیار دور شهر دبی از ۳ منطقه تشکیل یافته بود:
خور دبی شهر دبی را به دو بخش «بر دیره» و «بر دبی» تقسیم کرده‌است. محله «بستکیه» در قسمت شرقی بر دبی واقع است.
[ویرایش] قلعه فهیدی
در ۶۰ متری محله بستکیه سمت مغرب «قلعه الفهیدی» واقع شده‌است که امروزه موزه ملی است. این دژ درسال ۱۷۸۷ میلادی ساخته شده‌است. این دژ تا سال ۱۸۹۶ میلادی مقر حاکم و پس از آن دادگاه و دادستانی بوده‌است. بعد از آن مدتی انبار مهمات بوده که بعداً هم به زندان تبدیل شده‌است. در سال ۱۹۷۱ میلادی بدستور «شیخ راشد بن سعید آل مکتوم» حاکم وقت به موزه ملی تبدیل شده است, قلعه فهیدی یکی از قدیمی‌ترین ساختمان‌هایی است که تا به حال در دبی به حالت سالم باقی مانده‌است. دیوان حاکم حالی «مقر حکم» بین محله بستکیه و قلعه فهیدی واقع شده‌است که ساختمان آن بسیار زیبا و دیدنی است.
[ویرایش] منبع
- نوشتارى ازمحمد محمدیان کوخِردی.
- نگاره‌ها از: محمد محمديان.
