اکبر گنجی
از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد.
«اکبر گنجی» روزنامه‌نگار و فعال سیاسی مشهور ایرانی است. پدرش یک کارمند ساده پمپ بنزین بود. وی در دوران انقلاب ۵۷(۷۹)ایران از فعالین خیابانی بود که بعدها با تشکیل سپاه پاسداران به آن پیوست و چند سالی رابط فرهنگی سفارت ایران در ترکیه بود و همچنین او با اعضای نهاد اطلاعات نخست وزیری مانند سعید حجاریان که بنیان گذاران اصلی وزارت اطلاعات بودند ارتباط داشت که گاهی باعث شده بعضی وی را از اعضای وزارت اطلاعات جمهوری اسلامی بدانند. با پایان جنگ و پس از ورود به دانشگاه، از اوایل دههٔ هفتاد گنجی به تدریج از عقاید پیشین خود در زمینه‌های سیاسی،نسبت دین و سیاست، حقوق شهروندان و نظام سیاسی حاکم فاصله گرفت و به حلقهٔ کیان پیوست. حلقه‌ای که پس از جدا شدن خاتمی و شمس الواعظین و اعضای چپ مذهبی گرداننده روزنامه کیهان از آن نهاد به نشریه کیان روی آوردند و عبدالکریم سروش، روشنفکر دینی مشهور ایرانی که در آن زمان از استادان این جریان و همچنین یکی از موثرترین اعضای نهاد انقلاب فرهنگی که هنوز با نام شورای عالی انقلاب فرهنگی وجود دارد بود آنان را به لحاظ فکری تغذیه می‌کرد.
با پیروزی محمد خاتمی در دوم خردا ۷۶ و در انتخابات ریاست جمهوری، یاران او که اکبر گنجی نیز در میان آنها بود به نام اصلاح طلبان شهره شدند و فعالیتهای گستردهٔ سیاسی و اجتماعی را پی گرفتند. زندانی شدن اکبر گنجی به دلیل واکاوی فاشیسم مذهبی در دانشگاه شیراز و انتشار هفته نامه راه نو از رویدادهای چشمگیر این دوران زندگی اوست.
دو سال بعد در زمان انتخابات مجلس ششم ایران، گنجی با انتشار کتابهایی چون «تاریکخانه اشباح» و «عالیجنابان سرخ پوش و خاکستری» در زمینهٔ قتل‌های سیاسی معروف به «قتل‌های زنجیره‌ای» به بازگویی اطلاعات خود و سرنخهای این قتلها پرداخت و موجب امیدواری شدید مردم به روند اصلاحات و امید تغییر و تحول در حاکمیت بسته جمهوری اسلامی و موفقیت چشم گیر آنان در این انتخابات شد که سرانجام تاوان این فعالیتها و روشنگریها و افشاگریها را داد. وی پس از شرکت در کنفرانس جنجالی ایران پس از انتخابات که بعدها به کنفرنس برلین مشهور شد، پس از بازگشت به ایران در فرودگاه مهرآباد تهران در مورخ سوم اردیبهشت ۱۳۷۹دستگیر شد.
دادگاه اولیه گنجی به ریاست قاضی مرتضوی وی را به دلیل چند اتهام سنگین سیاسی به ده سال حبس و پنج سال تبعید محکوم کرد اما دو سال بعد در دادگاه تجدیدنظر حکم گنجی تنها به شش ماه حبس کاهش یافت. قاضی این دادگاه علی بخشی بود که چندی بعد بازخرید گردید. با اعتراض دادستانی تهران، حکم گنجی دوباره نقض شد و این بار به شش سال حبس بدل گردید.
اکبر گنجی در زندان نه تنها از مواضع خود عدول نکرد که در برخی از آنها رادیکال تر نیز شد. وی ابتدا جزوه مانیفست جمهوری‌خواهی را نوشت که در آن به جدایی کامل دین از سیاست پرداخت. از این مانیفست در سال ۸۴،جلد دومی هم به قلم گنجی در زندان اوین منتشر شد که در آن برای اولین بار در تاریخ جمهوری اسلامی یک فعال سیاسی داخلی شخص علی خامنه ای را به شدت مورد انتقاد قرار داد.
اکبر گنجی در زمان انتخابات ریاست جمهوری دورهٔ نهم رسما انتخابات حاکمیت را تحریم کرد. وی سرانجام به خاطر بدرفتاری های فراوان در زندان اوین ابتدا برای سیزده روز دست به اعتصاب غذای نامحدود زد که با موافقت با به مرخصی آمدنش، این اعتصاب غذا شکست. گنجی پس از بازگشت به خانه در مصاحبه‌هایی با خبرگزاریهای بین المللی رسما بر سیاست تحریم انتخابات صحه گذارد و به شدت از جدایی کامل دین از سیاست و تأسیس یک جمهوری تمام عیار به جای جمهوری اسلامی دفاع نمود. این گفت و گوها او را به زندان بازگرداند و اکبر گنجی دوباره برای مدت قریب هفتاد روز دست به اعتصاب غذای نامحدود زد. در این مدت بسیاری از ایرانیان سراسر جهان و سران کشورهای غربی به حمایت از او برخاستند. رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا جرج و. بوش، تونی بلر نخست وزیر انگلیس و کوفی عنان دبیر کل سازمان ملل متحد از جمله شخصیتهای بین المللی بودند که خواهان آزادی روزنامه نگار دگر اندیش ایرانی، اکبر گنجی، شدند.
درر پی وخامت اوضاع عمومی و چاپ عکسهای دردناک از اکبر گنجی که بیشتر به یک اسکلت شبیه شده بود، دادستان تهران سعید مرتضوی مجبور شد که گنجی را به «بیمارستان میلاد» تهران منتقل سازد. سرانجام پس از هفتاد روز، وی به زندان اوین بازگرداندند.
در زمان اعتصاب غذا، گنجی در نامه‌هایی به آزادگان جهان (۲ نامه) و در جواب نامه های آیت الله منتظری و دکتر سروش که خواهان پایان اعتصاب غذای وی شده بودند، وی علاوه بر وارد نمودن انتقاداتی جدی به حاکمیت ایران، خواستار برکناری سید علی خامنه‌ای و شرکت او در یک انتخابات عمومی به منظور سنجش میزان محبوبیتش شد. وی در این نامه‌ها صراحاتا از تغییر نظام سیاسی ایران صحبت کرد.
وی در مصاحبه‌ای در دوران مرخصی به جزوهٔ مانیفست جمهوری خواهی شمارهٔ ۳ اشاره کرد.
سرانجام اکبر گنجی پس از تحمل ۶ سال زندان و پایان محکومیت خود، در مورخ ۲۸ اسفند ۱۳۸۴ با شرایط جسمانی بسیار ضعیف و روحیه‌ای بسیار مصمم وشادمان از زندان آزاد شد و در برخی از پیام‌های خود، خوانندگان خود را به نقد مانیفست جمهوری خواهی فراخواند و همچنین تکمیل و تجمیع دلایل مدافع نظریهٔ خود را نیز از جمله وظایف فعلی خود پس از دوران نقاهت اعلام کرد.
[ویرایش] کتابها و جُزوات
- کتابهای نوشته شده توسط اکبر گنجی که به ماجرای قتل‌های سیاسی دههٔ شصت و هفتاد می‌پردازند:
- تلقی فاشیستی از دین و حکومت
- برای تمام فصول
- تاریکخانه اشباح
- عالیجناب سرخپوش و عالیجنابان خاکستری
- کتابهای دوران زندان:
- اصلاح گری معمارانه
- کیمیای آزادی
- مجمع الجزایر زندان گونه
- جزوات دوران زندان:
- مانیفست جمهوری خواهی ۱
- مانیفست جمهوری خواهی ۲
- مانیفست جمهوری خواهی ۳
