Txerto
Wikipedia(e)tik
[aldatu] Definizioa
Txertoa tratamendu prebentiboaren mota bat da, hau da, eritasuna gertatu baino lehen erabiltzen dena. Gaixotasun kutsakorrak prebenitzeko baliatzen dira, zehazki birus edo bakteria batek eragindakoak. Txertoa hartzeko bide nagusiak hauexek dira: ahotik hartuta edo azalpeko edo muskulu barneko injekzioaren bidez.
Txertoaren funtsa da kanpotik prestatutako substantzia bat sartzea (antigenoa) pertsona baten gorputzean, bertan erantzun immunologiko defentsiboa eragiteko, antigorputzak sortzea alegia. Behin txertoa sartuta, beti ere pertsonaren sistema immunologikoa ondo egonez gero, antigeno horren aurrean egongo den bakoitzean antigorputzak sortuko ditu eta gaixotasun (antigeno) horretatik babestuko du.
[aldatu] Historia
- Edward Jenner mediku ingelesak asmatu zuen XVIII. mendearen bukaeran.
[aldatu] Motak
- Inaktibatuak - Antigenoa (birusa edo bakteria) hilda dago, kimikoki edo termikoki (beroarekin) inaktibatuta. Adibidez, gripe, kolera, izurri eta A-hepatitiaren aurkako txertoak.
- Indargabetuak - Antigeno bizirik dago baina kendu dizkiote ezaugarri kaltegarriak. Esate baterako, sukar horia, elgorri, mingorri eta hazizurrien aurkakoak.
- Toxoideak - Antigenoa ez da mikroorganismo osoa, baizik eta haren zati toxiko bat bakarrik, inaktibatuta. Adibidez, tetanos eta difteriaren kontrakoak.
