Olmeka
Wikipedia(e)tik
Olmekak ertamerkikako aintzinako gizarte bat izan ziren. Ezagutzen den Amerikako lehen zibilizazioa izan zen eta k.a. 1250. urtetik k.a. 500. edo 400. urterarte garatu zen. Kultura honen hiru zentru nagusiak San Lorenzo, La Venta eta Tres Zapotesen daude, non eraikin erlijioso eta tenpluak izan zitezkeenaren ondakinak aurkitu dira.
Olmeken erlijioak, kulturak eta arteak gerora inguruan izan ziren beste zibilizazioetan pisu handia izan zuen. Politeistak ziren, pizti itxurako jainko asko zituzten (nagusia jaguarra zelarik), nekazaritzarekin, eguzkiarekin, urarekin, sumendiekin... erlazionatuak.
Bere hizkuntzarako idazkera hieroglifiko bat garatzen lehen izan zirela uste da (adibiderik zaharrena k.a. 650. urte ingurukoa da), nahiz eta puntu hau oso eztabaidatua den adituen artean. Inguruko beste hainbat kulturetan hain ageri zen pelota jokoa asmatu zuten eta badakigu denbora neurtzeko egutegiak sortu zituztela.
