Προσκοπισμός

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Το έμβλημα του Διεθνούς Προσκοπικού Γραφείου.

Ο προσκοπισμός είναι μια εθελοντική, μη πολιτική παιδαγωγική κίνηση, για νέους ανθρώπους, ανοικτή σε όλους, χωρίς διάκριση καταγωγής, φυλής ή πίστης, με σκοπό να συμβάλει στην ανάπτυξη των νέων σωματικά, διανοητικά, κοινωνικά και πνευματικά μέσω της αλληλοεκπαίδευσης με έμφαση στην υπαίθρια ζωή. Η κίνηση δημιουργήθηκε το 1907 από τον Λόρδο Μπέηντεν Πάουελ και αυτή την στιγμή περιλαμβάνει 18 εκατομμύρια μέλη σε 217 χώρες και περιοχές.

[Επεξεργασία] Εμφάνιση

Ο Λόρδος Ρόμπερτ Μπέηντεν Πάουελ του Γκίλγουελ(Lord Robert Baden-Powel) ήταν αξιωματικός του Βρετανικού Στρατού και υπηρέτησε στις Ινδίες, το Αφγανιστάν, στη Μάλτα, στη Νότια Αφρική. Έγινε γνωστός με την υπεράσπιση της μικρής πόλης Μάφεκινγκ (Mafeking) στη Νότια Αφρική στον πόλεμο μεταξύ των Άγγλων και των Ολλανδών αποίκων (Boers). Χάρη στην βοήθεια των μικρών παιδιών σε διάφορες βοηθητικές εργασίες, όπως η μεταφορά πυρομαχικών και τραυματιών, κατάφερε να κρατήσει την πόλη χωρίς να παραδοθεί για 7 μήνες - 217 μέρες. Γι'αυτή την επιτυχία του έγινε ήρωας και ανακηρύχθηκε ο νεώτερος στρατηγός του Ηνωμένου Βασιλείου στα 43 του χρόνια.

Από την εμπειρία του αυτή έγραψε το βιβλίο "Βοήθημα στην ανίχνευση" το οποίο έγινε επιτυχία και πολύ δάσκαλοι το χρησιμοποιούσαν στην εκπαίδευση. Οταν αποστρατεύτηκε του ζητήθηκε να προσαρμόσει το βιβλίο ώστε να είναι κατάλληλο και για μικρότερες ηλικίες κι έτσι το ξαναέγραψε πρόχειρα και το ονόμασε "Ενωμοτίες παιδιών". Σκέφτηκε να βάλει σε εφαρμογή τις ιδέες του και έτσι πραγματοποίησε από τις 1 Αυγούστου μέχρι τις 9 Αυγούστου του 1907 μια κατασκήνωση στο μικρό νησί Μπράουνση (Brownsea), που βρίσκεται στον ποταμό Τάμεση. Στη κατασκήνωση αυτή συμμετείχαν 20 Αγόρια τα οποία δοκίμασαν για πρώτη φορά τις διάφορες πλευρές του Προσκοπισμού, δηλαδή κατασκηνωτική τεχνική, μαγειρική, ξυλογλυπτική, ορειβασία, ναυαγοσωστική, βραδυνές πυρές κλπ. Το αποτέλεσμα ήταν πολύ καλό, οπότε άρχισε διαλέξεις και τελείωσε το βιβλίο ονομάζοντάς το τελικά "Προσκοπισμός για Αγόρια" (Scouting for Boys) το 1908. Υπήρξε τεράστια επιτυχία και ομάδες παιδιών σε όλη την Αγγλία σχημάτιζαν από μόνες τους προσκοπικές ομάδες ζητώντας την βοήθειά του.

Παρ'όλο τον αρχικό σκοπό του απλώς να δώσει ιδέες σε ήδη υπάρχουσες οργανώσεις, τελικά δημιουργήθηκε μια νέα κίνηση. Λόγω της ανάγκης που διέκρινε για εκπαιδευμένους ενήλικες ως αρχηγούς στις ομάδες, ενήργησε το 1919 στην αγορά του πάρκου Γκίλγουελ για εκπαιδευτικό κέντρο και προσκοπική κατασκήνωση. Οι πρώτες προσκοπικές ομάδες δημιουργήθηκαν το 1908 στην Αγγλία και την Ιρλανδία και ακολούθησαν και στις άλλες χώρες της Κοινοπολιτείας, Μάλτα, Καναδάς, Αυστραλία, Νέα Ζηλανδία, Νότιος Αφρική αλλά και αλλού όπως στην Χιλή. Η πρώτη μεγάλη συγκέντρωση έγινε το 1910 στο Λονδίνο με 10.000 παιδιά. Το 1910 υπήρχαν προσκοπικές ομάδες στην Σιγκαπούρη, Σουηδία, Δανία, Γαλλία, Ρωσία, Φινλανδία, Γερμανία, Νορβηγία, Μεξικό, Αργεντινή, Ελλάδα και Ηνωμένες Πολιτείες. Ιδρύθηκαν επίσης για τα κορίτσια και ομάδες οδηγών οι οποίες αποτελούν τον θηλυκό Προσκοπισμό.

[Επεξεργασία] Χαρακτήρας

Ο Προσκοπισμός είναι μη-πολιτικός με την έννοια ότι δεν εμπλέκεται στον αγώνα για εξουσία ούτε συνδέεται με κανένα πολιτικό κόμμα ή οργάνωση. Αυτός ο μη πολιτικός χαρακτήρας αποτελεί καταστατική προϋπόθεση για όλες τις εθνικές οργανώσεις και έχει γίνει αιτία να απορριφθούν από το Παγκόσμιο Προσκοπικό Γραφείο προσκοπικές οργανώσεις που χειραγωγούνταν πολιτικά (όπως π.χ. η Ελληνική την περίοδο που έγινε μέλος της ΕΟΝ). Αντίθετα οι πρόσκοποι ενθαρρύνονται να συμμετέχουν και να παίρνουν ενεργό μέρος στις δραστηριότητες της κοινωνίας, στην οποία ζούνε.

Οι συμμετέχοντες στον προσκοπισμό προσέρχονται εθελοντικά τόσο τα παιδιά όσο και οι ενήλικες, αποδεχόμενοι τις αρχές του προσκοπισμού. Οι ενήλικες είναι συνήθως παλιοί πρόσκοποι και δεν αμοίβονται. Στις προσκοπικές οργανώσεις γίνονται δεκτά αγόρια και κορίτσια, εκτός από ορισμένες εθνικές οργανώσεις (κυρίως σε μουσουλμανικές χώρες) όπου γίνονται δεκτά μόνο αγόρια. Οι οργανώσεις οδηγών που υπάρχουν σε πολλές χώρες είναι οι αντίστοιχες προσκοπικές που παλαιότερα δέχονταν μόνο κορίτσια, αλλά πλέον και αυτές γίνονται μικτές και τείνουν να καταργηθούν.

[Επεξεργασία] Αρχές

[Επεξεργασία] Σκοπός

Σύμφωνα με τα επίσημα εγχειρίδια των προσκόπων, "ο σκοπός της Προσκοπικής κίνησης είναι να συμβάλει στην ανάπτυξη των νέων ώστε να αξιοποιήσουν πλήρως τις σωματικές, διανοητικές, κοινωνικές και πνευματικές τους ικανότητες ως άτομα, ως υπεύθυνοι πολίτες και ως μέλη των τοπικών, εθνικών και διεθνών κοινοτήτων τους."

[Επεξεργασία] Θεμελιώδεις Αρχές

Ο Προσκοπισμός βασίζεται σε τρεις γενικές Αρχές, που αντιπροσωπεύουν τους θεμελιώδεις νόμους και το πιστεύω του. Αυτά αναφέρονται ως "Καθήκον προς το Θεό", "Καθήκον προς τους άλλους" και "Καθήκον προς τον εαυτό μας."

Καθήκον προς το Θεό: "εμμονή στις πνευματικές αξίες, πίστη στη θρησκεία, που τις εκφράζει και αποδοχή των υποχρεώσεων που απορρέουν από αυτή." Πρέπει να σημειωθεί ότι, σε αντίθεση με τον τίτλο, στο κείμενο δε χρησιμοποιείται η λέξη "Θεός", για να διευκρινιστεί ότι η πρόταση καλύπτει επίσης και Θρησκείες οι οποίες δεν είναι μονοθεϊστικές, όπως ο Ινδουισμός ή εκείνες οι οποίες δεν αναγνωρίζουν ένα προσωπικό Θεό, όπως ο Βουδισμός.
Καθήκον προς τους άλλους: "αφοσίωση στη χώρα σου σε αρμονία με την προώθηση της τοπικής, εθνικής και διεθνούς ειρήνης, κατανόησης και συνεργασίας" και "συμμετοχή στην ανάπτυξη της κοινωνίας, με αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ανάπτυξης του φυσικού κόσμου."
Καθήκον προς τον εαυτό μας: "υπευθυνότητα για την ανάπτυξη του εαυτού", δηλαδή ότι ο άνθρωπος πρέπει να αναλαμβάνει υπευθυνότητα για την ανάπτυξη των δικών του δυνατοτήτων.

Μέσο για την διατύπωση αυτών των αρχών με κατανοητό και ελκυστικό τρόπο για τους νέους είναι η Υπόσχεση και ο Νόμος, τα οποία έχουν όλες οι Προσκοπικές οργανώσεις.

[Επεξεργασία] Μέθοδος

Η Προσκοπική μέθοδος έχει ορισθεί ώς "ένα σύστημα προοδευτικής ατομικής εκπαίδευσης" μέσω:

Της έμπρακτης εφαρμογής της Υπόσχεσης και του Νόμου
Της εκμάθησης μέσα από την πράξη
Της συμμετοχής σε μικρές ομάδες που περιλαμβάνει, υπό την καθοδήγηση των ενηλίκων, προοδευτική ανακάλυψη και αποδοχή υπευθυνότητας και εκπαίδευση για αυτοδιοίκηση με σκοπό την ανάπτυξη του χαρακτήρα και την απόκτηση ικανοτήτων, αυτοπεποίθησης, αξιοπιστίας και δυνατότητες ώστε το άτομο να μπορεί να συνεργάζεται αλλά και να ηγείται.
Των προοδευτικών και ελκυστικών προγραμμάτων από διάφορες δραστηριότητες, βασισμένες στα ενδιαφέροντα των συμμετεχόντων, τα οποία περιλαμβάνουν παιχνίδια, χρήσιμες ικανότητες και προσφορά στην κοινωνία και πραγματοποιούνται κυρίως στο ύπαιθρο, κοντά στη φύση.
Του Προσωπικού Παραδείγματος του Ηγέτη.

Τα στοιχεία της Προσκοπικής Μεθόδου που αναφέρθηκαν, αποτελούν ένα αδιάσπαστο σύνολο και μόνο σαν σύνολο αλληλοεξαρτώμενων και σύμμετρων παραγόντων διαμορφώνουν μια ολοκληρωμένη μέθοδο.

[Επεξεργασία] Έμβλημα

Έμβλημα του προσκοπισμού είναι ένα fleur-de-lis (δηλαδή άνθος κρίνου) ή τριφύλλι σε πορφυρό φόντο, κυκλωμένο από ένα κορδόνι δεμένο με σταυρόκομπο. Το κρίνο είναι σχεδιασμένο με τον τρόπο που χρησιμοποιούνταν στις παλιές πυξίδες για να δείχνει τον Βορρά. Τα τρία σκέλη αντιπροσωπεύουν τα καθήκοντα προς τον Θεό, τον εαυτό και τους άλλους και το κορδόνι την ενότητα της προσκοπικής κίνησης.

[Επεξεργασία] Υπόσχεση, Νόμος και Ρητό

[Επεξεργασία] Υπόσχεση του Προσκόπου

Υπόσχομαι στην τιμή μου
να εκτελώ το καθήκον μου στο Θεό και την Πατρίδα
να βοηθώ κάθε άνθρωπο σε κάθε περίσταση και
να τηρώ το Νόμο του Προσκόπου.
(Η υπόσχεση του προσκόπου προσαρμόζεται σε πολλές χώρες αναλόγως με την θρησκεία και το πολίτευμα)

[Επεξεργασία] Νόμος του Προσκόπου

1. Ο Πρόσκοπος λέει την αλήθεια και κρατά το λόγο του.
2. Ο Πρόσκοπος είναι δίκαιος, άξιος να τον εμπιστεύονται, ξέρει να πειθαρχεί και να τηρεί τους Νόμους.
3. Ο Πρόσκοπος είναι χρήσιμος στην οικογένειά του και την κοινωνία.
4. Ο Πρόσκοπος είναι φίλος κι ευγενής προς όλους κι αδελφός με κάθε Πρόσκοπο.
5. Ο Πρόσκοπος σέβεται τον εαυτό του και τους άλλους, προσέχει τα λόγια και τις πράξεις του.
6. Ο Πρόσκοπος αγαπά τη φύση και προστατεύει το περιβάλλον.
7. Ο Πρόσκοπος είναι εύθυμος και αισιόδοξος.
8. Ο Πρόσκοπος είναι οικονόμος και φροντίζει για την καλή χρήση του χρόνου.
9. Ο Πρόσκοπος είναι εργατικός και προοδεύει με τις ικανότητές του.
10. Ο Πρόσκοπος είναι αποφασιστικός, έχει θάρρος και αυτοπεποίθηση κι αναλαμβάνει την ευθύνη των πράξεών του.