Πογκρόμ

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Πογκρόμ (από τη ρωσική λέξη погром (πογκρόμ), από το ρήμα "громить" (γκρομίτ) που σημαίνει «συντρίβω») είναι μια μαζική και οργανωμένη βίαιη επίθεση εναντίον κάποιας συγκεκριμένης εθνικής, θρησκευτικής ή άλλης ομάδας, με ταυτόχρονη καταστροφή του περιβάλλοντός τους (σπίτια, επιχειρήσεις, θρησκευτικοί χώροι, κοκ). Ο όρος έχει χρησιμοποιηθεί ιστορικά για να δηλώσει τις μαζικές πράξεις βίας, είτε αυθόρμητες είτε προμελετημένες, κατά των Εβραίων αλλά επίσης και για παρόμοια περιστατικά εναντίον άλλων μειονοτικών ομάδων.

[Επεξεργασία] Πογκρόμ εναντίον των Εβραίων

[Επεξεργασία] Στην Τσαρική Ρωσία

Τα θύματα, κυρίως παιδιά Εβραίων, του πογκρόμ που συνέβη στο Αικατερινοσλάβ (σημερινό Ντνιπροπετρόβσκ) το 1905.

[Επεξεργασία] Κατά τη διάρκεια της Ρωσικής Επανάστασης

[Επεξεργασία] Εκτός Ρωσίας

[Επεξεργασία] Στην Ελλάδα

Βλέπε κύριο άρθρο Πογκρόμ του Κάμπελ.

[Επεξεργασία] Κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος

Τα πογκρόμ υποκινήθηκαν και από τους Ναζιστές, ειδικά στις αρχές του πολέμου πριν την έναρξη των μαζικών εκτελέσεων. Το πρώτο από αυτά τα πογκρόμ ήταν το Kristallnacht (Κριστάλναχτ), δηλαδή η «Νύχτα των Κρυστάλλων», στη Ναζιστική Γερμανία, που ονομάζεται και Pogromnacht (Πογκρόμναχτ), δηλαδή η «Νύχτα του Πογκρόμ», οπότε τα σπίτια και οι επιχειρήσεις των Ιουδαίων καταστράφηκαν και περίπου 200 Εβραίοι θανατώθηκαν.

Τα πιο θανατηγόρα πογκρόμ του Ολοκαυτώματος δεν συντελέστηκαν από Γερμανούς. Ιδιαίτερα γνωστό και επαρκώς εξακριβωμένο ήταν το πογκρόμ του Τζεντβάμπνε το 1941, κατά το οποίο Πολωνοί πολίτες σκότωσαν περίπου 380 (σύμφωνα με το Ινστιτούτο "Pamięci Narodowej") έως 1.600 (σύμφωνα με βιβλίο του Γιαν Τομαζ Γκρος, Neighbors: The Destruction of the Jewish Community in Jedwabne, Poland) Εβραίους γείτονές τους πιθανώς χωρίς καμία βοήθεια από τους Γερμανούς. Στην πόλη Λβιβ (Λβοφ), Ουκρανοί εθνικιστές οργάνωσαν δύο μεγάλα πογκρόμ τον Ιούλιο του 1941, στα οποία περίπου 6.000 Εβραίοι δολοφονήθηκαν. Στην Λιθουανία, αντισοβιετικές ομάδες ανταρτών ενεπλάκησαν σε αντιεβραϊκά πογκρόμ στις 25 και 26 Ιουνίου 1941, πριν ακόμη φτάσουν οι Ναζιστικές δυνάμεις, σκοτώνοντας περίπου 3.800 Εβραίους και καίγοντας συναγωγές και εβραϊκά μαγαζιά. Πιθανόν το πογκρόμ με τα περισσότερα θύματα της εποχής του Ολοκαυτώματος ήταν το πογκρόμ του Γιασί στη Ρουμανία, κατά το οποίο ένα σύνολο 14.000 Εβραίων θανατώθηκαν από Ρουμάνους πολίτες, αστυνομικούς και αξιωματικούς του στρατού.

Ακόμη και μετά το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου δεν έπαψαν να υπάρχουν μεμονωμένα πογκρόμ, εκ των οποίων το πιο αξιοσημείωτο ήταν το Πολωνικό πογκρόμ του Κίλσε το 1946, κατά το οποίο θανατώθηκαν 40 Εβραίοι. Το πογκρόμ του Κίλσε έπαιξε βασικό ρόλο στην φυγή των Εβραίων από την Ανατολική Ευρώπη στα τέλη του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου.

Η Ιστορία του αντισημιτισμού έχει να υποδείξει ένα σύνολο από αντιεβραϊκά πογκρόμ σε διάφορες χώρες.

[Επεξεργασία] Επίδραση των πογκρόμ

Τα πρώτα πογκρόμ της δεκαετίας του 1880 προκάλεσαν την παγκόσμια κατακραυγή και, σε συνδυασμό με σκληρούς νόμους, οδήγησαν στη μαζική μετανάστευση των Εβραίων. Δύο εκατομμύρια Εβραίοι τράπηκαν σε φυγή μεςταξύ των ετών 1880 και 1914, πολλοί από τους οποίους κατέφυγαν στις Η.Π.Α..

Ως αντίδραση στα πογκρόμ και σε άλλους διωγμούς της Τσαρικής περιόδου, οι Εβραίοι ολοένα και περισσότερο δραστηριοποιούνταν πολιτικά. Η Γενική Εβραϊκή Εργατική Ένωση, κατά το κοινώς λεγόμενο Το Δεμάτι, και η συμμετοχή των Εβραίων στα Μπολσεβικικά κινήματα αποτελούσε απόροια των πογκρόμ. Παρόμοια, η οργάνωση εβραϊκών συνδέσμων αυτοάμυνας (τα οποία ανέκοψαν τους πογκρομιστές σε κάποια σημεία κατά το δεύτερο πογκρόμ του Κίσινεφ) όπως η Χιμπάτ Σιών οδήγησε όπως ήταν φυσικό στην ισχυρή αποδοχή του Σιωνισμού ειδικά από τους Ρωσοεβραίους.

[Επεξεργασία] Σημερινή χρήση του όρου

Άλλες εθνικές ομάδες έχουν υποφέρει τέτοιου είδους σκοπευμένων αναταραχών, σε διάφορες περιόδους και σε διάφορες χώρες. Το 1955 στο πογκρόμ της Κωνσταντινούπολης, Έλληνες στην εθνικότητα δέχτηκαν επίθεση από ένα σαρωτικό πλήθος Τούρκων. Έτσι ο όρος χρησιμοποιείται συνήθως για περιπτώσεις αναταρραχών σε βάρος διαφόρων εθνικών ομάδων, για παράδειγμα στην περίπτωση των Αρμενίων στο Σουμγκαΐτ το 1988 και στο Μπακού του Αζερμπαϊτζάν το 1999.

[Επεξεργασία] Βλέπε επίσης

• Ο λόγος του Λένιν σχετικά με τα αντιεβραϊκά πογκρόμ
  (το απόσπασμα του λόγου σε κείμενο στην αγγλική και ηχητικό απόσπασμα στη ρωσική).
• Αντισημιτισμός
• Φυλετικές αναταραχές
• Σφαγή του Τζεντβάμπνε
• Πογκρόμ της Αλεξάνδρειας

[Επεξεργασία] Επιπλέον ανάγνωση

• Η Ιστορία των πογκρόμ στην Οδησσό (στην αγγλική).
• Η Ιστορία του πογκρόμ του Τζεντβάμπνε (στην αγγλική).
• Η Ιστορία του πογκρόμ του Κίσινεφ (στην αγγλική).

Το άρθρο αυτό χρειάζεται επέκταση. Βοηθήστε τη Βικιπαίδεια επεκτείνοντάς το!