Ενβέρ Χότζα
Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ο Ενβέρ Χότζα, πιο γνωστός στα ελληνικά ως Εμβέρ Χότζα (Enver Hoxha, Αργυρόκαστρο 16 Οκτωβρίου 1908–Τίρανα 11 Απριλίου 1985), ήταν ηγέτης της Αλβανίας από το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου μέχρι τον θάνατό του το 1985. Έφερε τον τίτλο του Γενικού Γραμματέα του κομμουνιστικού Αλβανικού Κόμματος Εργασίας. Διετέλεσε επίσης πρωθυπουργός (1944-1945) και υπουργός Εξωτερικών (1944-1954). Στα χρόνια της διακυβέρνησης του Χότζα, η Αλβανία εξελίχθηκε από φεουδαρχικό κατάλοιπο της οθωμανικής κατοχής σε ένα κράτος απομονωμένο από τον υπόλοιπο κόσμο.
[Επεξεργασία] Βιογραφία
Ο Ενβέρ Χότζα ήταν γιος ενός πλανόδιου μουσουλμάνου εμπόρου υφασμάτων. Το 1930 πήγε στην Γαλλία, για να σπουδάσει με υποτροφία της αλβανικής κυβέρνησης στο Πανεπιστήμιο του Μονπελιέ, αλλά σύντομα εγκατέλειψε τις σπουδές του. Στην Γαλλία είχε και τις πρώτες επαφές με αλβανούς κομμουνιστές. Από το 1934 έως το 1936, διετέλεσε γραμματέας του αλβανικού προξενείου στις Βρυξέλλες, όπου και σπούδασε νομικά. Το 1936 επέστρεψε στην Αλβανία, για να εργαστεί ως καθηγητής στο Γαλλικό Λύκειο της Κορυτσάς.
Το 1939, οι ιταλικές δυνάμεις κατοχής τον απέλυσαν από την θέση του δασκάλου, επειδή αρνήθηκε να γίνει μέλος του Αλβανικού Φασιστικού Κόμματος. Κατόπιν πήγε στα Τίρανα. Εκεί άνοιξε ένα μικρό καπνοπωλείο, το οποίο αποτέλεσε μυστικό τόπο συνάντησης αλβανών κομμουνιστών. Με την βοήθεια των γιουγκοσλάβων κομμουνιστών, το 1941 ίδρυσε το Αλβανικό Κομμουνιστικό Κόμμα (το μετέπειτα Αλβανικό Κόμμα Εργασίας), και το 1943 εκλέχθηκε γενικός γραμματέας του κόμματος, θέση που κατείχε μέχρι τον θάνατό του.
Τον Μάιο του 1944, ο Χότζα ανέλαβε πρόεδρος της Εθνικής Αντιφασιστικής Επιτροπής Απελευθέρωσης της Αλβανίας. Με το τέλος της γερμανικής κατοχής, τον Νοέμβριο του 1944, η Επιτροπή αυτή μετονομάστηκε σε Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση της Αλβανίας και ο Χότζα ανέλαβε καθήκοντα πρωθυπουργού και υπουργού Εξωτερικών. Τον Μάρτιο του 1946, η Συνταγματική Εθνοσυνέλευση, που είχε εκλεγεί λίγους μήνες νωρίτερα, κήρυξε ως πολίτευμα της Αλβανίας την λαϊκή δημοκρατία.
Προσηλωμένος στον ορθόδοξο κομμουνισμό του Ιωσήφ Στάλιν, ο Χότζα διέκοψε διπλωματικές σχέσεις με την Γιουγκοσλαβία το 1948, όταν ο Τίτο ήρθε σε ιδεολογική ρήξη με την Μόσχα. Το 1949 διέταξε την εκτέλεση του υπουργού Άμυνας, Κότσι Τζότζε, κατηγορώντας τον ότι συμμετείχε σε δραστηριότητες υπέρ της Γιουγκοσλαβίας.
Κατά την διακυβέρνησή του, ο Χότζα δήμευσε τις περιουσίες μεγάλων γεοκτημόνων και οργάνωσε κολχόζ κατά τα σοβιετικά πρότυπα. Σύντομα, η προπαγάνδα του καθεστώτος του Χότζα άρχισε να μιλά για μια Αλβανία με πλήρη αυτάρκεια γεωργικών προϊόντων. Το ίδιο συνέβη και στον τομέα της βιομηχανίας. Η πτώση του κομμουνιστικού καθεστώτος έδειξε μια παντελώς διαφορετική εικόνα: η Αλβανία όχι μόνο δεν ήταν αυτάρκης και βιομηχανική χώρα, αλλά ήταν οπισθοδρομική ακόμα και σε σύγκριση με άλλες ανατολικοευρωπαϊκές χώρες. Το μόνο εμφανές έργο που άφησε πίσω το καθεστώς του Χότζα είναι τα περίπου 600.000 πολυβολεία διάσπαρτα σε όλη την Αλβανία για τον φόβο ξένων επιδρομέων.
Κύρια αιτία αυτής της κατάστασης ήταν η αυστηρή προσήλωση του Χότζα στις σταλινικές αρχές. Το 1956 διέκοψε σχέσεις με την Μόσχα και με όλα τα άλλα κομμουνιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης, επειδή το Κομμουνιστικό Κόμμα της Σοβιετικής Ένωσης (ΚΚΣΕ) αποκύρηξε τον Στάλιν. Το 1960 προσέγγισε την Κίνα, όταν ο Μάο ήρθε σε ρήξη με τον Νικήτα Χρουστσώφ.
Το 1967 απαγόρευσε αυστηρά κάθε θρησκευτική δραστηριότητα και ανακήρυξε την Αλβανία ως το πρώτο επισήμως άθεο κράτος. Τζαμιά, εκκλησίες και μοναστήρια δημεύτηκαν, καταστράφηκαν ή μετατράπηκαν σε αποθήκες, εργαστήρια και αίθουσες κινηματογράφου.
Το 1968, η Αλβανία εξήλθε από το Σύμφωνο της Βαρσοβίας, ως ένδειξη διαμαρτυρίας για την εισβολή των Ρώσων στην Τσεχοσλοβακία. Με τον θάνατο του Μάο το 1976 και τις αλλαγές στο κινεζικό κομμουνιστικό κόμμα κατά την διετία 1977-1978, ο Χότζα διέκοψε σχέσεις και με τους «ρεβιζιονιστές» του Πεκίνου.
Το 1981 διέταξε εκτεταμένες εκκαθαρίσεις στο κομμουνιστικό κόμμα και την κυβέρνηση της Αλβανίας. Μεταξύ των θυμάτων συγκαταλέγεται και ο τότε πρωθυπουργός της χώρας Μεχμέτ Σέχου, ο οποίος, κατά τα επίσημα ανακοινωθέντα, «αυτοκτόνησε». Λίγο αργότερα, ο Χότζα αποσύρθηκε από τα πιο πολλά καθήκοντά του και παρέδωσε τα ηνία της χώρας στον Ραμίζ Αλία. Μετά τον θάνατό του, την πλήρη εξουσία ανέλαβε ο Αλία. Το 1990 το κομμουνιστικό καθεστώς της Αλβανίας κατέρρευσε και το 1992 την εξουσία ανέλαβε το Δημοκρατικό Κόμμα του Σαλί Μπερίσα.
[Επεξεργασία] Βιβλία του Χότζα
Ο Χότζα έγραψε πολλά βιβλία με αντικείμενο τον ορθόδοξο κομμουνισμό όπως τον αντιλαμβάνονταν ο ίδιος:
- Ο ευρωκομμουνισμός είναι αντικομμουνισμός,
- Η θεμελίωση της νέας Αλβανίας,
- Με τον Στάλιν, κ.ά.
Πολλά από αυτά τα βιβλία του κυκλοφορούν από αριστερές περιθωριακές οργανώσεις. Τα βιβλία του μεταφράστηκαν σε πολλές γλώσσες, ακόμα και στα ελληνικά (π.χ. οι Χρουστσιοφικοί που κυκλοφόρησαν στην Αλβανία) για καθαρά προπαγανδιστικούς σκοπούς. Σήμερα στην Ελλάδα κυκλοφορούν τουλάχιστον δύο βιβλία του από τις Εκδόσεις Ζουμπουλάκης:
- Σημαία του αγώνα για λευτεριά και σοσιαλισμό
- Χρουτσωφικοί
[Επεξεργασία] Εξωτερικοί σύνδεσμοι
- Στα ελληνικά
- [1] Η βιογραφία του Χότζα από τον Μάριο Ατζέμη, Βήμα της Κυριακής, 25/4/2004
