Δίας (πλανήτης)

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Δίας

Δίας, ο γίγαντας των πλανητών

Τροχιακά χαρακτηριστικά (Εποχή J2000)

Μεγάλος ημιάξονας

778,412,027 km
(5.203 363 01 AU)

Τροχιακή περιφέρεια

4.888 Tm
(32.657 AU)

Εκκεντρότητα της τροχιάς

0.048 392 66

Περιήλιο

740,742,598 km
(4.951 558 43 AU)

Αφήλιο

816,081,455 km
(5.455 167 59 AU)

Αστρονομική τροχιακή περίοδος

4333.2867 d
(11.86 a)

Συνοδική Περίοδος

398.88 d

Μέση Ταχύτητα Τροχιάς

13.056 km/s

Μέγιστη Ταχύτητα Τροχιάς

13.712 km/s

Ελάχιστη Ταχύτητα Τροχιάς

12.446 km/s

Κλίση ως προς την Εκλειπτική

1.305 30°
(6.09° ως προς τον Ηλιακό ισημερινό)

Μήκος του ανερχόμενου σημείου

100.556 15°

Όρισμα του περιηλίου

274.197 70°

Δορυφόροι

Φυσικά Χαρακτηριστικά

Ισημερινή διάμετρος

142,984 km
(11.209 γήινες)

Πολική διάμετρος

133,709 km
(10.517 γήινες)

Πεπλάτυνση

0.064 87

Επιφάνεια

6.14×10¹⁰ km²
(120.5 γήινες)

Όγκος

1.431×10¹⁵ km³
(1321.3 γήινοι)

Μάζα

1.899×10²⁷ kg (317.8 γήινες)

Πυκνότητα

1.326 g/cm³

Επιφανειακή Βαρύτητα στον Ισημερινό

23.12 m/s² 1
(2.358 Τζι)

Ταχύτητα Διαφυγής

59.54 km/s

Αστρονομική περίοδος περιστροφής

0.413 538 021 d (9 h 55 min 29.685 s)

Ταχύτητα περιστροφής

12.6 km/s = 45,300 km/h
(στον ισημερινό)

Κλίση του Άξονα

3.13°

Ορθή αναφορά
του βόρειου πόλου

286.05° (17 h 52 min 12 s)

Απόκλιση

64.49°

Λευκαύγεια

0.52

Επιφανειακή θερμοκρασία

ελάχιστη	μέση	μέγιστη
110 K	152 K	n/a K

Ατμοσφαιρικά χαρακτηριστικά

Ατμοσφαιρική πίεση

70 kPa

Υδρογόνο

~86%

Ήλιο

~14%

Μεθάνιο

0.1%

Υδρατμοί

0.1%

Αμμωνία

0.02%

Αιθάνιο

0.0002%

Φωσφίνιο

0.0001%

Υδρόθειο

<0.00010%

[ επεξεργασία ]

O Δίας είναι ο μεγαλύτερος πλανήτης του Ηλιακού Συστήματος σε διαστάσεις και μάζα. Είναι ο πέμπτος κατά σειρά πλανήτης ξεκινώντας από τον Ήλιο. Στην Αστρονομία έχει το σύμβολο .

[Επεξεργασία] Γενικά

Σύγκριση Γης και Δία

Ο Δίας θα μπορούσε να περιλάβει στο εσωτερικό του όλους τους άλλους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος. Η μάζα του είναι 318 φορές μεγαλύτερη από τη μάζα της γης, και 2,5 φορές μεγαλύτερη του συνόλου των πλανητών και δορυφόρων. Ο όγκος του 1.318 φορές μεγαλύτερος από τον όγκο της Γης. Παρά ταύτα η πυκνότητα του είναι μόλις 1,33 έναντι της πυκνότητας της γης που είναι 5,52 και κοντινή στην πυκνότητα του ήλιου(1,4), λαμβάνοντας ως μονάδα τη πυκνότητα του ύδατος. Η μέση διάμετρος του είναι 142.000 χλμ. Η απόσταση του από τη Γη κυμαίνεται ανάμεσα στα 591.000.000 χλμ και 965.000.000 χλμ. (περίπου ± 5,2 α.μ.). Γι΄αυτό οφείλεται η τροχιά του. Περιστρέφεται πάρα πολύ γρήγορα γύρω από τον άξονα του, περίπου σε 10 ώρες, πιο γρήγορα από όλους τους πλανήτες, για την ακρίβεια σε 9 ώρες και 51 λεπτά. Με αυτό το ρυθμό της περιστροφής, ο Δίας, που είναι φτιαγμένος κατά κύριο λόγο από αέριο υδρογόνο παρουσιάζει πλάτυνση ίση προς 1/15. Ο χρόνος που χρειάζεται για μια περιφορά γύρω από τον ήλιο είναι περίπου 12 γήινα χρόνια (11 έτη και 315 ημέρες γης). Η ένταση του πεδίου βαρύτητας υπολογίζεται 2,5 φορές μεγαλύτερη της έντασης της γης. Δέχεται δε από τον Ήλιο ποσότητα φωτός και θερμότητα ίση προς το 1/25 εκείνης που φθάνει στη Γη.

[Επεξεργασία] Ατμόσφαιρα

Με το τηλεσκόπιο δεν φαίνεται η επιφάνεια του πλανήτη αλλά η πυκνή ατμόσφαιρα που τον περιβάλλει και η οποία παρουσιάζει πλατιές σκοτεινές ταινίες, παράλληλες προς τον ισημερινό του πλανήτη, που διαχωρίζονται από φωτεινές ζώνες. Η φωτεινότητα ,το πλάτος και η θέση των ζωνών αλλάζουν συνέχεια όψη και εύρος, στο διάστημα ενός έτους. Η ατμόσφαιρα του Δία όπως και των άλλων τριών Δίιων πλανητών, περιέχει υδρογόνο περίπου 78%, ήλιο 11%, με το υπόλοιπο 1% να αποτελείται από αμμωνία, μεθάνιο, νερό και άλλες ενώσεις όπως ο άνθρακας, το αιθάνιο, to ακετυλένιο και το υδροκυάνιο.Η θερμοκρασία εκεί είναι -130 βαθμοί κελσίου έως -140 βαθμοί κελσίου. Σε αυτές τις θερμοκρασίες το νερό και η αμμωνία βρίσκονται σε μορφή πάγου.

Χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας του Δία είναι η κόκκινη κηλίδα (ερυθρά κηλίδα) με διάμετρο τετραπλάσια του γήινου δίσκου. Καλύπτει περίπου το 1% της επιφάνειας του Δία, που φαίνεται να μετατοπίζεται αργά. Το χρώμα της και ο χρόνος περιστροφής αλλάζουν συνέχεια. Υποστηρίζεται πώς η μεγάλη κόκκινη κηλίδα που υπάρχει στην ατμόσφαιρά του, είναι μια τεράστια καταιγίδα, ένας αντικυκλώνας, που κρατάει εδώ και 300 χρόνια ή νησίδα ατμοσφαιρικής ύλης μεταξύ υγράς και αεριώδους κατάστασης.

Κανένας λόγος περί ζωής, αναλόγου προς τη γήινη, είναι δυνατόν να γίνει προκειμένου για τον πλανήτη Δία.

[Επεξεργασία] Μαγνητικό πεδίο

Μαγνητικό πεδιο

Ο Δίας έχει ισχυρότατο μαγνητικό δίπολο, 1.600 φορές ισχυρότερο από εκείνο της Γης. Η μαγνητόσφαιρά του, δηλαδή το μαγνητισμένο περιβάλλον του που σχηματίζεται γύρω του, καθώς το μαγνητικό του πεδίο αλληλεπιδρά με τον ηλιακό άνεμο, αυτό το ταχύτατο, μαγνητισμένο και ιονισμένο αέριο που εκπέμπει συνεχώς ο Hλιος στον διαπλανητικό χώρο με τεράστια ταχύτητα.

Διπολικά πεδία και μαγνητόσφαιρες έχουν η Γη, ο Κρόνος και οι άλλοι γίγαντες πλανήτες. Η μαγνητόσφαιρα του Δία μοιάζει με γιγάντια σφαιρική σταγόνα προς τον Hλιο με ακτίνα 100 έως 150 ακτίνες του Δία, και ατρακτοειδής προς τη σκοτεινή πλευρά που εκτείνεται ίσως και πέρα από μία αστρονομική μονάδα. Ο Δίας έχει έντονες ζώνες ακτινοβολίας (ζώνες Van Allen) και εμφανίζεται πολικό σέλας όπως στη Γη. Η έκταση της μαγνητόσφαιρας αυξομειώνεται, καθώς μεταβάλλεται η πίεση του ηλιακού ανέμου και κάποια σωμάτια (ενεργητικά ηλεκτρόνια) που επιταχύνονται από τη μαγνητόσφαιρα φθάνουν έως τη Γη, όπου τα παρατηρούν τα διαστημόπλοια όταν υπάρχει μαγνητική σύνδεση με τον Δία μέσω του διαπλανητικού μαγνητικού πεδίου κάθε δεκατρείς μήνες.

[Επεξεργασία] Δορυφόροι

Δορυφόροι

Έχει επιβεβαιωθεί η ύπαρξη 63 δορυφόρων διαφόρων μεγεθών σε τροχιά γύρω από τον Δία από τους οποίους οι τέσσερις Γανυμήδης, Καλλιστώ, Ιώ και Ευρώπη ανακαλύφθηκαν από τον Γαλιλαίο όταν παρατήρησε τον ουρανό με το τηλεσκόπιό του το 1610, είναι πολύ μεγάλοι με διάμετρο από 4.980 έως 2880 χλμ. Οι δύο πρώτοι είναι μεγαλύτεροι της Σελήνης. Αυτοί οι τέσσερις φαίνονται με απλά κυάλια κατά τη διεύθυνση του ισημερινού του πλανήτη.

Κατά τη κίνησή τους περί τον Δία άλλοτε υφίστανται "εκλείψεις", άλλοτε "διαβάσεις" (προ του δίσκου του Δία) και άλλοτε "επιπροσθήσεις".

[Επεξεργασία] Ιστορικά παραλειπόμενα

Στις 13 Ιανουαρίου, του 1610 όταν ανακαλύφθηκε και ο τέταρτος δορυφόρος του Δία, ο Γαλιλαίος ονόμασε αυτούς «Πλανήτες των Μεδίκων».

Ο Γερμανός αστρονόμος Μάγερ Σίμων ή Μάριος ισχυριζόταν πως εκείνος είναι ο πρώτος που παρατήρησε τους εν λόγω δορυφόρους την 27 Δεκεμβρίου του 1609 και ονόμασε, εκ λάθους του, αυτούς «Αστέρες του Βρανδεμβούργου» και ακολούθως έδωσε σε κάθε ένα ιδιαίτερο όνομα από την Ελληνική μυθολογία καλώντας Γανυμήδη τον ένα εξ αυτών. Παρά ταύτα επεκράτησε ο Γαλιλαίος.

Οι εκλείψεις της Ιούς χρησίμευσαν στον Ραίμερ (Roemer) για τον προσδιορισμό της ταχύτητας του φωτός.

Με την ανακάλυψη αυτών των δορυφόρων αποδείχθηκε για πρώτη φορά ότι η Γη δεν είναι το κέντρο του Σύμπαντος, όπως πιστευόταν έως τότε, αφού υπήρχαν τέσσερα, έστω μικρά, ουράνια σώματα που περιφέρονταν γύρω από τον Δία. Αυτό οδήγησε στην εγκαθίδρυση και αποδοχή του ηλιοκεντρικού συστήματος που πρωτοδιατύπωσε ο Αρίσταρχος ο Σάμιος και επανάφερε ο Κοπέρνικος λίγο πριν τον Γαλιλαίο.

[Επεξεργασία] Ζωή στον Δία;

Το 1976 ο αμερικανός αστρονόμος Καρλ Σαγκάν υπέθεσε ότι μορφές ζωής όπου η οργανική τους χημεία βασίζεται στην υγρή αμμωνία θα μπορούσαν να επιβιώσουν στα ανώτερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Δία. Ο Sagan βασίστηκε την άποψη του στην οικολογία των Γήινων θαλασσών όπου υπάρχει φυτοπλαγκτόν στα ανώτερα στρώματα, ψάρια ποιο χαμηλά που τρέφονται από τα πλαγκτόν και θηρευτές στα χαμηλότερα βάθη που κυνηγάνε τα ψάρια.

Οι κάτοικοι του Δία ονομάζονται "Βαρίδια", "Φελλοί", και "Κυνηγοί". Τα Βαρίδια (Sinkers) είναι οργανισμοί σαν φυτοπλαγκτόν, τα οποία παρασέρνονται από τους ανέμους και πέφτουν στα χαμηλότερα στρώματα της ατμόσφαιρας του Δία. Επιβιώνουν όμως για αρκετό χρόνο μέχρι να αναπαραχθούν, ώστε να μην αφανιστούν. Οι Φελλοί (Floaters) πρόκειται για πλάσματα στο μέγεθος μια πόλης με μια τεράστια κίστη σαν αερόστατο και τρέφονται με τα Βαρίδια για να διατηρούν τον αέρα μέσα στη κίστη ζεστό. Οι Κυνηγοί (Hunters) πρόκειται για πλάσματα σαν συνδυασμός πουλιού και καλαμαριού και χρησιμοποιούν φυσικούς αεροπροωθητήρες για να πετάνε και να ορμάνε στους Φελλούς για να τραφούν από αυτούς.
Δεν υπάρχει ωστόσο καμία απόδειξη ύπαρξης των παραπάνω πλασμάτων.