Γιόζεφ Μένγκελε

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια

Ο Γιόζεφ Μένγκελε (γερμ. Josef Mengele) (16 Μαρτίου 1911 στο Γκίντσμπουργκ, Γερμανία - 7 Φεβρουαρίου 1979 στη Βερτιόγκα, Βραζιλία) ήταν γερμανός γιατρός του στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου και διαβόητος ιδίως για τα πειράματα που έκανε με ανθρώπους, τα οποία οδηγούσαν συνήθως στο θάνατό τους. Έμεινε στην ιστορία ως ο Άγγελος του Θανάτου (Todesengel von Auschwitz).

Πίνακας περιεχομένων 1 Σταδιοδρομία 2 Γιατρός στο Άουσβιτς 3 Φυγή στη Νότια Αμερική και θάνατος 4 Κληρονομιά 5 Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία] Σταδιοδρομία

Ήταν μεγαλύτερος γιος σουηδικής οικογένειας βιομηχάνων. Σπούδασε ανθρωπολογία και ιατρική με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την γενετική στο Μόναχο, στην Βόννη και στη Βιέννη. Ένας παλαιότερος συμμαθητής του, ο Γιούλιους Ντίνσμπαχ, περιέγραψε τον Μένγκελε μετά το 1945 ως εξής: "Δεν ήθελε απλώς να είναι επιτυχής, αλλά να ξεχωρίζει από την μάζα. Το πάθος του ήταν να γίνει διάσημος. Μου είπε μια φορά ότι κάποτε το όνομά του θα βρίσκεται σε λεξικό."

Αφού τελείωσε της σπουδές του εργάστηκε στο Ινστιτούτο Κληρονομικότητας και Φυλετικής Υγιεινής στο πανεπιστήμια Γιόχαν Βόλφγκανγκ Γκαίτε της Φρανκφούρτης. Διευθυντής του ινστιτούτου ήταν ο καθηγητής Ότμαρ φον Φερσύρ. Το ινστιτούτο αυτό ήταν όργανο της φυλετικής πολιτικής του Τρίτου Ράιχ, π.χ. συντάσσονταν εκεί πραγματογνωμοσύνες για υποχρεωτικές αποστειρώσεις ή και γινόταν η αρχειοθέτηση των Σίντι και Ρομά για την κατοπινή εκτόπιση. Το 1935 συνέγραψε τη διδακτορική του εργασία για τη φυλετική μορφολογία του μπροστινού τμήματος του κάτω σαγονιού τεσσάρων φυλετικών ομάδων με τίτλο "Rassenmorphologische Untersuchung des vorderen Unterkieferabschnitts bei vier rassischen Gruppen", η οποία δημοσιεύτηκε το 1937. Το 1938 δημοσίευσε ιατρική διδακτορική διατριβή με τίτλο "Εξέταση του φαινομένου της λαγοχειλίας σε συγγενείς" ("Sippenuntersuchungen bei Lippen-Kiefer-Gaumenspalte"). Η τρίτη του δημοσίευση λεγόταν "Περί της κληρονομικότητας των συριγγίων" ("Zur Vererbung der Ohrfisteln").

Το 1931 προσχώρησε στην παραστρατιωτική οργάνωση Stahlhelm, η οποία το 1934 ενώθηκε με την SA. Λίγο αργότερα εγκατέλειψε την SA για λόγους υγείας. Το 1937 προσχώρησε στο Εθνικοσοσιαλιστικό Γερμανικό Εργατικό Κόμμα (NSDAP) και το 1938 στην SS. Αφού το 1940 στρατολογήθηκε από τη Βέρμαχτ, δήλωσε εθελοντής για την Waffen-SS.

[Επεξεργασία] Γιατρός στο Άουσβιτς

Αφού τραυματίστηκε το 1943 στο ανατολικό μέτωπο, επέστρεψε στο Βερολίνο. Στις 30 Μαΐου 1943 διορίστηκε γιατρός του στρατοπέδου εξόντωσης Άουσβιτς Μπίρκεναου, αντικαθιστώντας έτσι τον προκάτοχό του ο οποίος παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Στο Άουσβιτς Μπίρκεναου έκανε κυρίως πειράματα με διδύμους και μικρόσωμους, οι οποίοι αποτελούσαν για αυτόν την υποδειγματική έκφραση της "ανωμαλίας". Επίσης παιδιά αθιγγανικής καταγωγής κινούσαν το ενδιαφέρον του, αφού προσπαθούσε μέσω συγκριτικών πειραμάτων μεταξύ αυτών και άλλων κρατουμένων παιδιών να θεμελιώσει τις φυλετικές του θεωρίες. Φρόντιζε οι ιατρικά απαραίτητες εγχειρήσεις να πραγματοποιούνται συνήθως από βοηθούς του, ενώ ο ίδιος αφοσιωνόταν στα πειράματα του με τους κρατουμένους και τις κατοπινές νεκροψίες. Για να μπορέσει να πραγματοποιήσει τις νεκροψίες με στόχο τη διαπίστωση των αποτελεσμάτων πειραμάτων του, σκότωνε τα θύματα με ενέσεις φαινόλης. Οι πράξεις του αυτές, συμπεριλαμβανομένων των φόνων, ήταν μέρος μελετών για τη συγγραφή υφηγεσίας, η οποία όμως δεν ολοκληρώθηκε ποτέ.

Όπως και οι άλλοι γιατροί του Άουσβιτς, έτσι και ο Μένγκελε έλαβε μέρος αμέτρητες φορές στη διαλογή των νέων κρατουμένων, βάσει της οποίας χωρίζονταν οι ικανοί για εργασία αφιχθέντες από τους αδύναμους, γέρους και ασθενείς, οι οποίοι κατόπιν οδηγούνταν κατευθείαν στους θαλάμους αερίων όπου έβρισκαν τον θάνατο.

[Επεξεργασία] Φυγή στη Νότια Αμερική και θάνατος

Στις 17 Ιανουαρίου 1945, λίγο πριν φτάσει ο Κόκκινος Στρατός στο Άουσβιτς, ο Μένγκελε κατέφυγε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης Γκρος-Ρόζεν, όπου για λίγο διάστημα συνέχισε τους φόνους του. Αφού κατόπιν εγκατέλειψε και το Γκρος-Ρόζεν, κρύφτηκε στις 6 Φεβρουαρίου σε μια μονάδα της Βέρμαχτ, η οποία λίγο αργότερα παραδόθηκε στους αμερικανούς και κρατήθηκε σε στρατόπεδο κοντά στο Σαουεντστάιν. Τρεις μήνες αργότερα αφέθηκε ελεύθερος, αφού οι αμερικανοί δεν γνώριζαν ακόμη για τον "Άγγελο του Θανάτου" από το Άουσβιτς. Το φθινόπωρο του 1945 έφτασε στο Ροζενχάιμ της Βαυαρίας, όπου κρύφτηκε σε ένα απόμερο αγρόκτημα. Το διάστημα εκείνο χρησιμοποιούσε το όνομα Φριτς Χόλμαν.

Τον Απρίλιο του 1949 κατέφυγε ως Χέλμουτ Γκρέγκορ στη Γένουα, από όπου στις 20 Ιουνίου 1949 ταξίδεψε στο Μπουένος Άιρες με το ατμόπλοιο North King. Με τη βοήθεια άλλων εγκληματιών πολέμου που είχαν καταφύγει εκεί και με πλαστά χαρτιά του Ερυθρού Σταυρού έζησε εκεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας του 1950. Με πλαστή ταυτότητα ταξίδεψε τουλάχιστον μια φορά ακόμη στην Γερμανία. Όταν άκουσε ότι ήταν καταζητούμενος, κατέφυγε στην Παραγουάη. Μετά την απαγωγή του Αδόλφου Άιχμαν κρύφτηκε στο Σάο Πάολο, όπου στο τέλος της ζωής του ζούσε υπό σχετικά φτωχικές συνθήκες. Πέθανε στις 7 Φεβρουαρίου 1979 στη Βερτιόγκα κατά τη διάρκεια διακοπών που έκανε: κολυμπώντας, έπαθε εγκεφαλικό και πνίγηκε.

Ο τάφος του ανακαλύφθηκε το 1985 από γερμανούς, αμερικανούς και ισραηλινούς ερευνητές. Εντός δύο εβδομάδων επικυρώθηκε η ταυτότητα του πτώματος, μετά δε και από εξέταση DNA το 1992 υπάρχει απόλυτη σιγουριά ότι πρόκειται για τον Μένγκελε.

[Επεξεργασία] Κληρονομιά

Το 2004 δημοσιεύτηκεν στη Βραζιλία επιστολές και το ημερολόγιο του Μένγκελε. Τα έγγραφα αυτά φανερώνουν τις σκέψεις και τις συνθήκες ζωής του γιατρού της SS στο τελευταίο μέρος της ζωής του. Βάσει αυτών, ο Μένγκελε δεν μετάνιωσε ποτέ τις πράξεις του ως γιατρού του Άουσβιτς. Εκτός αυτού εξακολουθεί να υποστηρίζει τις "διαφορές μεταξύ των φυλών". Το 1972 σκέφτεται να επιστρέψει στην Γερμανία. ("Πώς είναι όμως σήμερα η πατρίδα μου; Είναι ακόμη πατρίδα μου; Δεν θα με δεχτεί σαν εχθρό;"). Τα 85 έγγραφα βρίσκονταν από το 1985 στα αρχεία της βραζιλιάνικης ομοσπονδιακής αστυνομίας, αφού πριν είχαν βρεθεί σε διαμερίσματα φίλων και γνωστών του Μένγκελε.

[Επεξεργασία] Βιβλιογραφία

• Sven Keller: Günzburg und der Fall Josef Mengele. Die Heimatstadt und die Jagd nach dem NS-Verbrecher, München (Oldenbourg-Verlag) 2003, ISBN 3-486-64587-0
• Ernst Klee: Auschwitz, die NS-Medizin und ihre Opfer. 3. Aufl. Frankfurt/M 2004. ISBN 3-596-14906-1
• Ulrich Völklein: Josef Mengele – Der Arzt von Auschwitz. Göttingen 1999, ISBN 3-882-43685-9
• Gerald L. Posner & John Ware: Mengele – Die Jagd auf den Todesengel, Aufbau Taschenbuch Verlag 1993, ISBN 3-351-02409-6

Το περιεχόμενο του άρθρου βασίζεται στο αντίστοιχο γερμανικό άρθρο. Άδεια: GNU FDL. Συνεισφέροντες Χρήστες: [1].