Galiwm
Oddi wrth Wicipedia, y gwyddoniadur rhydd.
Galiwm yw un elfen gemegol yn y tabl cyfnodol gyda'r symbol Ga a'r rhif atomig 31. Mae'n metel tlawd sgleiniog, meddal ac arianaidd. Mae ganddo ymdoddbwynt isel am fetel, ac mae'r metel ym ymdoddi yn y llaw. Mae Galiwm yn ffurfio nifer sylweddol o gyfansoddion yn cynnwys Galiwm Arsenid, sy'n deunydd defnyddiol ar gyfer deuodau allyrriant golau (light emitting diodes, LED) ac yn y diwidiant electroneg.
[golygu] Hanes
Yn 1875 darganfuwyd galiwm (Lladin Gallia ar gyfer Gaul) gan Lecoq de Boisbaudran. Galiwm oedd un o'r elfennau rhagwelwyd gan Dmitri Mendeleev i lenwi bylchau yn ei dabl cyfnodol. Gan ei fod o dan alwminiwm, enwodd yr elfen yn eka-alwminiwm ac roedd canlyniadau'r astudiaethau o'r elfen newydd yn un o'r camau pwysicaf yn y llwybr i brofi pwysigrwydd y tabl cyfnodol a chyfnodedd.
| Priodwedd | Eka-alwminiwm | Galiwm |
|---|---|---|
| Mas cymharol | tua 68 | 69.7 |
| Dwysedd(g/cm3) | 6.0 | 5.91 |
| Ymdoddbwynt (°C) | isel | 29.8 |
